Welke vervuilende stoffen tasten de luchtkwaliteit aan?

Is de situatie in Brussel alarmerend? Nee, vooral als we vergelijken met de realiteit in andere Europese grootsteden. En toch blijven we ons ernstig zorgen maken over de luchtkwaliteit. Om de emissiebronnen op het grondgebied van het gewest op te volgen en om een antwoord te bieden op de verplichte Europese en internationale rapportering, publiceert Leefmilieu Brussel elk jaar een inventaris van de emissies van verontreinigende stoffen die de luchtkwaliteit van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aantasten. Het doel? Een lijst opstellen van de mogelijke bronnen van luchtverontreiniging en de daaruit voortvloeiende emissies inschatten.

1. Wat zijn de voornaamste vervuilende stoffen?

De meest voorkomende luchtvervuilende stoffen zijn:

• stikstofoxiden (NOx)
• zwaveloxiden (SOx)
• niet-methaan vluchtige organische stoffen (NMVOS)
• fijn stof (PM2,5)

2. Wat zijn de emissiebronnen van luchtvervuilende stoffen?

Menselijke activiteiten zijn de voornaamste oorzaak van luchtvervuiling in grote steden. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is daar geen uitzondering op. Zowel de werking van de stad als de bevolkingsdichtheid, de activiteiten en de verplaatsingen zijn oorzaken van emissies van vervuilende stoffen. Meer specifiek zijn ze afkomstig van:

• de verbranding in woon- en tertiaire gebouwen (verwarming, sanitair warm water en koken)
• het wegtransport
• het huishoudelijke gebruik van solventenEen vloeibare stof die wordt gebruikt voor het oplossen of verdunnen van andere stoffen zonder die chemisch te wijzigen. Ze worden in heel uiteenlopende processen gebruikt, bijvoorbeeld om te ontvetten, in verf en inkt, bij de schoonmaak...
• de installaties voor de productie van energie (huisvuilverbrandingsoven, warmte-krachtkoppeling)
• industriële activiteiten

3. Is elke vervuilende stof afkomstig van een bepaalde sector?

Elke activiteit veroorzaakt de verspreiding van verschillende vervuilende stoffen. In sommige sectoren is de emissie van bepaalde vervuilende stoffen echter hoger. In 2020 stelden we in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het volgende vast:

• Het wegtransport is verantwoordelijk voor 55% van de uitstoot van stikstofoxide (NOx).
• De verbranding in gebouwen veroorzaakt 97% van de uitstoot van zwaveloxiden (SOx).
• De industriële processen (ontvetten, voedingsindustrie, carrosseriebehandeling, enz.) en het gebruik van schoonmaakproducten, parfums en verven zijn verantwoordelijk voor 68% van de uitstoot van niet-methaan vluchtige organische stoffen (NMVOS).

En fijn stof (PM2,5)? De productie van fijn stof is evenwichtiger verdeeld over de sectoren. Zo is 36% afkomstig van de verbranding van gebouwen, 23% van het wegtransport, 22% van de afvalsector en tot slot 15% van het gebruik van producten.

4. Hoe evolueren de emissies van luchtvervuilende stoffen?

Ze nemen af! Tussen 1990 en 2020 werden de volgende gemiddelden gemeten:

• -71% voor stikstofoxiden (NOx)
• -90% voor zwaveloxiden (SOx)
• -71% voor niet-methaan vluchtige organische stoffen (NMVOS)
• -80% voor fijn stof (PM2.5)

Vanwaar die neerwaartse trend? Dankzij een combinatie van verschillende factoren, zoals een betere isolatie van gebouwen, performantere verwarmingssystemen en het gebruik van brandstoffen met een lagere uitstoot, zoals aardgas.