Wat te doen bij vervuilingspieken en hoe ontstaan ze?

Pollutiepieken zijn typisch voor de winter of de lente en worden afgekondigd als de concentratie van fijn stof (PM10/PM2.5) en of stikstofoxide (NO2) in de atmosfeer bepaalde drempels bereiken.

Pollutiepieken worden veroorzaakt door de opeenhoping van verontreinigende stoffen, die deels afkomstig zijn van uitlaatgassen van wagens en van de uitstoot veroorzaakt door de verwarming van gebouwen. Ze doen zich vooral voor in de winter, bij specifieke weersomstandigheden:  zwakke wind en vooral bij het verschijnsel van thermische inversie.

In de lente kan er zich een pollutiepiek voordoen door de vorming van secundaire deeltjes, die niet rechtstreeks in de atmosfeer worden uitgestoten maar ontstaan uit reeds in de lucht aanwezige verontreinigende stoffen (voornamelijk afkomstig van het verkeer en de landbouw,  in de sproeiperiodes).

De pollutiepiekalarmen worden geactiveerd door IRCEL (Cellule Interrégionale de l’Environnement). Elk gewest legt zijn eigen noodplan vast, maar de alarmdrempels (drempels 1 en 2) worden gelijktijdig geactiveerd in de 3 gewesten. Het Brussels Gewest heeft bijkomende drempels vastgelegd om beter rekening te kunnen houden met zijn stedelijke context.

Het “Noodplan voor pollutiepieken” van het Brussels Gewest neemt dan ook de vorm aan van een besluit dat tot doel heeft een actieplan te organiseren, dat een procedure omvat met 3 interventiedrempels.  Dit besluit bestaat sinds 2009 en werd in 2018 herzien en bijgewerkt.

Dit noodplan wil onder andere de automobilisten mobiliseren: ze worden aangemoedigd om te kiezen voor andere vervoerwijzen dan de auto als de luchtkwaliteit verslechtert. Daarom integreert het noodplan maatregelen om mobiliteitsalternatieven te promoten (onder meer het gratis maken van de MIVB en van Villo!) en sensibiliseringsacties. Daarnaast worden ook snelheidsbeperkingen opgelegd, met verhoogde controle, of zelfs een volledig rijverbod (in bepaalde gevallen). Er worden ook maatregelen met betrekking tot de verwarming in geval van een pollutiepiek vastgelegd, onder ander betreffende verwarming met hout, en door de temperatuur van de andere installaties in de gebouwen van de tertiaire sector te beperken tot 20°C. Privéwoningen, ziekenhuizen, rusthuizen, kinderdagverblijven en zwembaden zijn niet onderworpen aan deze verplichting.

U vindt alle informatie over pollutiepieken en over het noodplan bij pollutiepieken van het BHG op onze site die de luchtkwaliteit weergeeft en in onze FAQ.

Tips voor bij een verontreinigingspiek

Bij een piek van verontreiniging met fijne deeltjes is het normaal dat men luchtverontreiniging zo veel mogelijk wil inperken en dus de vervuilende uitstoot van het wegverkeer, de industriële activiteiten en van het energieverbruik van huisgezinnen wil terugschroeven, maar ook voorzorgen wil nemen voor de volksgezondheid.

De volgende personen lopen een hoger risico:

• personen met hart- of ademhalingsproblemen;
• personen die lijden aan astma;
• bejaarden en zeer jonge kinderen.

Het is voor deze mensen bijzonder raadzaam om geen intensieve en/of aangehouden fysieke inspanning te leveren (bijvoorbeeld joggen).

Afhankelijk van de concentraties van vervuilende stoffen in de omgevingslucht, van de duur van blootstelling, van de gevoeligheid van de blootgestelde personen en van hun activiteiten, kunnen volgende symptomen worden waargenomen:

• een verminderde ademhalingsfuncties en cardiovasculaire problemen
• meer ziekten aan de luchtwegen (bronchitis, etc.)
• meer en ernstiger symptomen bij astmalijders of personen met chronische ademhalingsproblemen.

Particulieren (automobilisten, voetgangers, fietsers …)

Bij pollutiepieken moet iedereen zijn steentje bijdragen. Dankzij uw medewerking kan de piek worden vermeden!

Wat kunt u doen?

Neem uw voorzorgen, laat u niet verrassen en test de oplossingen uit voordat de risicoperiode eraan komt.

Houd u bij een piek aan de maatregelen die door het Brussels Gewest worden toegepast.

Ga bij voorkeur te voet. Kies een weg met weinig verkeer.

Ga bij voorkeur met de fiets. Stippel uw traject uit op de fietskaart van het Brussels Gewest en kies een weg met weinig verkeer. Wij raden u aan deze route al eens te testen vóór de aangekondigde pollutiepiek. Bij het aanhouden van drempel 0, drempel 1 of drempel 2, is het Villo-ticket van die dag gratis.

Overigens, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, worden voetgangers en fietsers aan lagere concentraties polluenten blootgesteld dan automobilisten (omdat de emissies in de cabine van een auto moeilijker uit de gesloten ruimte kunnen ontsnappen).

Maak gebruik van het openbaar vervoer. Bij het aanhouden van drempel 0, drempel 1 of drempel 2, is het MIVB-ticket van die dag gratis.

Beperk uw verplaatsingen. Bespreek met uw werkgever of telewerk of een aanpassing van uw werkuren mogelijk is (na 9u ‘s ochtends aankomen). Of vraag of u die dag niet in een andere vestiging van uw bedrijf kan werken, dichterbij huis.

Indien u toch met de wagen gaat, bekijk dan eens mogelijkheden van carpoolingSysteem om met een aantal mensen gezamenlijk in één auto naar en van het werk te gaan, waarbij de kosten door de deelnemers worden gedeeld. met buren of collega’s die ongeveer hetzelfde traject afleggen als u. Neem vooraf contact op met hen en test samen de carpooling uit vóór de risicoperiode (bij het begin van de winter).

Neem een soepel rijgedrag aan, wanneer u aan het stuur zit (zacht optrekken, snel in een hogere versnelling schakelen, minder snel rijden, op de motor remmen, enz.). Zo kunt u uw verbruik én de schadelijke uitstoot met 20 % verminderen. Laat de motor van je wagen niet onnodig draaien wanneer je stil staat.

Verlaag de temperatuur in uw woning: 1° komt neer op 8 % energieverbruik voor de verwarming van het gebouw.

Om als eerste op de hoogte te zijn en u optimaal te kunnen organiseren bij pollutiepieken, download de Brussels Air applicatie die u zal informeren over de pollutiepiek alarmfasen.