Wat beïnvloedt de luchtkwaliteit en wat zijn de effecten op onze gezondheid?

Bij luchtverontreiniging is er een verschil tussen verontreiniging die gevolgen heeft voor de volksgezondheid (want die hangt af van de kwaliteit van de lucht die we inademen) en verontreiniging die gevolgen heeft voor het milieu (zoals de uitstoot van broeikasgassenGas dat een gedeelte van de zonnestralen absorbeert en herverdeelt onder de vorm van stralingen, die andere gasmoleculen ontmoeten en zodoende het proces herhalen en het broeikaseffect veroorzaken, met een warmteverhoging als gevolg. De belangrijkste broeikasgassen waarvan de oorsprong voornamelijk met menselijke activiteiten verband houden zijn kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en troposferisch ozon (O3). die verantwoordelijk is voor de klimaatopwarming maar niet rechtstreeks schadelijk is voor de mens zelf).

De kwaliteit van de buitenlucht

Er zijn twee typen bedreiging voor de kwaliteit van de buitenlucht:

• Verontreinigingspieken die optreden bij specifieke weersomstandigheden zoals ozonpieken in de zomer. Ze kunnen een invloed hebben op de gezondheid, vooral bij kwetsbare bevolkingsgroepen zoals bejaarden, zieken, kinderen. Deze effecten treffen in de eerste plaats het ademhalingssyteem. Ze veroorzaken ademhalingsproblemen en liggen aan de basis van astma-aanvallen.
• Zwakkere maar permanent aanwezige concentraties van verontreinigende stoffen of ‘achtergrondconcentraties’. Zij hebben een effect op de gezondheid op middellange en lange termijn. Deze concentraties bestaan uit een mengeling van verontreinigende stoffen waarvan de – soms onbekende – gevolgen elkaar versterken. Verbanden leggen tussen een verontreinigende stof en een ziekte is in dit geval dus minder gemakkelijk dan bij verontreinigingspieken.

De kwaliteit van de binnenlucht

U verblijft ongeveer 80% van de tijd binnen, in een gebouw. Dat kan uw woning zijn, maar ook de plaats waar u werkt of zich ontspant. De kwaliteit van de lucht die u daar inademt, is dus van heel groot belang. En daar hebben we te maken met de gevolgen van huishoudproducten (onderhoudsproducten, cosmetica, pesticiden, verf, …), de manier waarop we koken of de ruimte verwarmen, eventueel ons rookgedrag. En we mogen zeker de verluchting niet uit het oog verliezen.

Luchtverontreiniging is een dynamisch verschijnsel

De polluenten verspreiden zich soms over grote afstanden in de lucht en kunnen zich tijdens een kortere of langere periode ophopen. Verschillende factoren hebben een invloed op hun concentratie, zoals de plaats van uitstoot, de weersomstandigheden, de topografie en structuur van een gebouw of de fysisch-chemische transformaties die de verontreinigende stoffen in de lucht ondergaan.
In Brussel hebben we te maken met twee soorten schommelingen in de luchtkwaliteit.

• Dagelijkse schommelingen zijn vooral een gevolg van het wegverkeer. De concentraties van de meeste verontreinigende stoffen liggen hoger tijdens de week dan in het weekend. De laagste niveaus komen voor in de vroege ochtend. Er is een duidelijke verhoging van de concentraties tijdens de piekuren.
• Seizoensschommelingen: met uitzondering voor ozon, liggen over het algemeen de gemiddelde concentraties van verontreinigende stoffen hoger in de winter dan in de zomer. De uitstoot van polluenten in de winter stijgt met het energieverbruik, vooral voor verwarming. Bovendien beïnvloeden de weersomstandigheden de verspreiding van de polluenten in de winter meer dan in de zomer (zwakke wind en het fenomeen van temperatuursinversie).