Werfafval: verplichtingen tijdens de bouwwerkzaamheden en de weg naar de circulaire economie

Vaklui uit de bouwsector in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, aannemers, architecten, ingenieurs, technische studiebureaus, bouwheren staan in voor het beheer van bouw-, verbouwings-, vernieuwings- of sloopwerken.

Bevindt u zich in een dergelijke situatie, dan dient u bedacht te zijn op elk risico van verontreiniging van het milieu, gevaar voor de menselijke gezondheid en hinder voor de omwonenden.

Voor bepaalde werken moet u een toelating aanvragen bij de bevoegde overheidsdienst. Bijvoorbeeld: een werftoelating klasse 3 bij het gemeentebestuur, een asbestvergunning bij Leefmilieu Brussel, een vergunning voor een tijdelijke grondwaterwinning,....

In alle gevallen moet u de wettelijke voorschriften inzake afval opvolgen, met name voor:

• ongevaarlijk afval, puin, schroot,…en de recyclageRecyclage is de vernietiging van afval om nieuwe materialen te produceren. Voorbeeld: inert afval wordt vermalen om granulaten te produceren die in wegfunderingen worden gebruikt ervan
• gevaarlijk afval, met inbegrip van asbestafval, persistente toxische organische stoffen zoals PCB’s en PCT's...
• uitgegraven aarde.

Om de verplichtingen te kennen die gelden voor uw werven, raadpleeg:

• Wanneer en hoe moet ik een werftoelating aanvragen?
• Werfafval: de wettelijke verplichtingen

Bouwwerven in circulaire economie?

U kunt ook een beroep doen op het systeem van circulaire economie en werken met circulaire werven. Het ontwerp en de uitvoering van deze werven hebben als belangrijkste streven het verminderen van het afvalvolume en het vergemakkelijken van het hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. ervan.

U kunt gebruikmaken van de subsidies van het GPCE om u hierbij financieel te ondersteunen bij gedeeltelijke of totale renovatieprojecten.

U kunt ook een opleiding volgen van Leefmilieu Brussel over bouwwerven in circulaire economieDe circulaire economie is een productie- en consumptiemodel dat bestaat uit het zo lang mogelijk delen, hergebruiken, repareren, renoveren en recycleren van bestaande producten en materialen, zodat ze hun waarde behouden..

Werfafval: de wettelijke verplichtingen

Voor het afvalbeheer gelden er specifieke wettelijke bepalingen. Deze zijn gebaseerd op het fundamentele principe van de hiërarchie van de afvalproductie op de werf.

Zo dient u, als exploitant, de volgende hiërarchie in onderstaande volgorde van prioriteit toe te passen:

1. preventie;
2. voorbereiding voor hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd.;
3. nuttige toepassingGenerische term die de processen en gedragingen omvat betreffende materiaal- en organische recycling en energievalorisatie van afval, alsook hergebruik en regeneratie. , met name energieterugwinning;
5. verwijdering.

Vóór de start van de werken

Om de bijzondere verplichtingen te kennen, die betrekking hebben op uw werf en dat meer bepaald op het vlak van afvalbeheer, moet u eerst weten of uw werf onderworpen is aan een voorafgaande goedkeuring krachtens rubriek 28 van de ingedeelde inrichtingen .

Indien dat het geval is, moet u een aangifte van klasse 3 indienen bij de door de werf betroffen gemeente om toelating van de gemeente te krijgen voor de exploitatie van uw werf. Deze toelating kan u bijzondere voorwaarden opleggen, die u dient na te leven.

In sommige gevallen bent u daarnaast eveneens verplicht om een asbestinventaris aan uw aangifte van klasse 3 toe te voegen, voordat de werken aangevat worden. 

Raadpleeg de pagina "asbestinventaris, afbraakinventaris en selectieve afbraak".

Tijdens de werken

Door afval te sorteren en tijdelijk op te slaan alvorens het af te voeren, kan het milieu en de omgeving beschermd worden van een verontreiniging die verband houdt met een slecht beheer van de werf. De afvoer zelf moet eveneens aan wettelijke voorwaarden voldoen. Bovendien gelden er voor sommige afvalstromen specifieke wettelijke verplichtingen.

Raadpleeg de volgende pagina's om de wettelijke verplichtingen te kennen, die op alle werven van toepassing zijn.

• Opslag en sortering van werfafval
• Puin
• Gevaarlijk afval op de werf, inclusief asbestafval, PCB's, PCT's, …
• Traceerbaarheid, inzameling en vervoer van werfafval

Voor wat betreft uitgegraven grond:

Raadpleeg De codes van goede praktijk inzake gebruik van uitgegraven gronden en granulaten in of op de bodem (.pdf) om uw verplichtingen bij het gebruik van uitgegraven grond te kennen. Opgelet: deze code geldt voor grond die uitgegraven werd in het kader van de behandeling van verontreinigde bodems krachtens Ordonnantie betreffende het beheer en de sanering van verontreinigde bodems van 5 maart 2009, zoals gewijzigd op 23/06/2017.

Buiten het kader van werven voor behandelingen van verontreinigde bodems, wordt deze code eveneens opgelegd in het kader van een toelating voor het gebruik van uitgegraven grond in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De uitgegraven grond moet bovendien de in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van kracht zijnde wetgeving betreffende afvalstoffen respecteren (inzameling, vervoer van afvalstoffen en valorisatieElke handeling met als voornaamste resultaat dat afvalstoffen een nuttig doel dienen door hetzij in de betrokken installatie, hetzij in de ruimere economie andere materialen te vervangen die anders voor een specifieke functie zouden zijn gebruikt, of waardoor de afvalstof voor die functie wordt klaargemaakt. voorafgaand aan het gebruik).

Asbestinventaris, afbraakinventaris, selectieve afbraak

Alvorens te beginnen afbreken of verbouwen, raden we u aan om de gevaarlijke stoffen, die in het gebouw aanwezig zijn,  te inventariseren teneinde de verwijdering ervan te kunnen plannen vóór de start van de werken, kwestie van een verontreiniging van de afvalstoffen met gevaarlijke producten te kunnen voorkomen.

Er bestaan specifieke wettelijke verplichtingen wat de asbesthoudende materialen betreft.

Afbraakinventaris en selectieve afbraak

Sommige afvalstoffen die door uw werf geproduceerd worden, kunnen gerecycleerd of hergebruiktHet hergebruik bestaat uit het behoud van een voorwerp om het ongewijzigd opnieuw te gebruiken, eventueel na een voorbereiding voor hergebruik. Bijvoorbeeld: bakstenen worden afgebroken en hergebruikt voor een nieuwe muur nadat ze werden gereinigd en gecontroleerd. worden. Ze mogen dus niet verontreinigd zijn met gevaarlijke stoffen.

De constructies en technische installaties waarop uw werken betrekking hebben, kunnen echter gevaarlijke stoffen bevatten. Informeer u daarom over de contaminanten die het vaakst op werven aangetroffen worden door de volgende pagina te raadplegen.

Om u te helpen bij het oplijsten van de afvalstoffen die gerecycleerd kunnen worden, kunt u een afbraakinventaris opmaken van de door de werken betroffen zone.

Asbestinventaris

U bent wettelijk verplicht om de werf van alle aanwezige asbest te ontdoen vóór aanvang van de werken. Door alle asbesthoudende materialen van de werf te verwijderen voordat de werken aangevat worden, vermijdt u dat er asbestvezels in de lucht verspreid worden en dat er materialen verontreinigd raken, die hergebruiktHet hergebruik bestaat uit het behoud van een voorwerp om het ongewijzigd opnieuw te gebruiken, eventueel na een voorbereiding voor hergebruik. Bijvoorbeeld: bakstenen worden afgebroken en hergebruikt voor een nieuwe muur nadat ze werden gereinigd en gecontroleerd. of gerecycleerd kunnen worden, zoals puin.

• Som de (mogelijk) asbesthoudende materialen op aan de hand van een asbestinventaris. Voor alle afbraak- of verbouwingswerven met een bruto oppervlakte van meer dan 500 m2 aan gebouwen, kunstwerken of leidingen die van vóór 1 oktober 1998 dateren, geldt de opstelling van een conforme inventaris als verplicht. Deze dient dan bij de voorafgaande werfaangifte gevoegd te worden, die bij de gemeente ingediend moet worden.
• Laat deze asbesthoudende materialen vóór de start van de werkzaamheden van asbest ontdoen of inkapselen. Dergelijke verwijderingswerken mogen noch de mensen, noch het milieu besmetten. In tal van gevallen dienen ze ook het voorwerp uit te maken van een voorafgaande vergunning. Raadpleeg onze pagina's over asbest om kennis te nemen van uw verplichtingen ter zake.  

Sortering en opslag van bouwafval op de werf

Een werf genereert veel afval. Alvorens dit afval af te voeren, dient u het te sorteren en zodanig op te slaan dat het geen hinder voor het milieu of de omwonenden vormt.

Uw verplichtingen op het moment dat het afval van de werf verwijderd wordt (inzameling, vervoer, traceerbaarheid), worden in de volgende link gedetailleerd.

• Scheid gevaarlijke en ongevaarlijke afvalstoffen.
• Sorteer het bouw- en sloopafval, met inbegrip van het puin afkomstig van verontreinigde sites meteen per stroom op de werf. Een andere optie die uitsluitend voor ongevaarlijk afval geldt, is dat u dit type afval gemengd naar een erkende inrichting laat overbrengen om het daar dan te laten sorteren.

• Sla de afvalstoffen op in een of meerdere, duidelijk afgebakende opslagzones op de werf. Kies de locatie van deze opslagzones uit in functie van hun veiligheid, vlotte toegankelijkheid en evacuatie.
• Wat de opslag van gevaarlijke afvalstoffenAfval dat gevaarlijke stoffen bevat: brandbaar (koolwaterstoffen), giftig (pesticiden), oxiderend (nitraten), bijtend (zuren), radioactief (isotopen). betreft, moet u duidelijk het type afval aangeven dat opgeslagen wordt op elke container, andere houder of nabij elke opslagzone.
• Om het te kunnen recycleren, scheidt u het puin van de andere afvalstoffen.
• Om de verontreiniging van bodem en grondwater te voorkomen (bv. het lekken van gevaarlijke afvalstoffen op onbedekte grond), rust u de zones voor de opslag van vloeibare gevaarlijke afvalstoffen uit met opvangbak(ken). 

  De minimale capaciteit van de opvangbak(ken) stemt overeen met de grootste van de volgende twee waarden: 

  • de capaciteit van de grootste houder voor de opslag van afval, vermeerderd met 25 % van de totale capaciteit van de andere houders die op de opvangbak geplaatst werden;
  • de helft van de totale capaciteit van de houders die op de opvangbak geplaatst zijn.

• Voorzie absorberende materialen zoals zaagsel of houtspaanders nabij de opslagzones van gevaarlijke afvalstoffen om elke accidentele verspreiding op te ruimen. Mocht een dergelijke verspreiding zich daadwerkelijk voordoen, dan moeten de materialen die gebruikt werden om alles op te ruimen, zelf eveneens als gevaarlijke afvalstoffen behandeld worden.
• Bescherm de opslagzones tegen wind en regen.
• Tref alle maatregelen om het sluikstorten van afval op en in de buurt van de werf te voorkomen.

Als uw werf onderworpen is aan een voorafgaande toelating, gelden er voor u bijkomende verplichtingen qua afvalsortering:

• Sorteer de volgende afvalfracties meteen op de werf:
  • PMD;
  • Papier en droog en proper karton;
  • Afval van wit en gekleurd verpakkingsglas;
  • Plantaardig afval;
  • Gevaarlijk afval;
  • Afval onderworpen aan een terugnameverplichting zoals afgedankte elektrische en elektronische apparaten, batterijen, ...

Puin

Met puin wordt gedoeld op de zandBodemdeeltjes die groter zijn dan 0,05 mm - en steenhoudende fractie van het ongevaarlijke bouw- en sloopafval, zoals:  

• gebakken kleiBodemdeeltjes die kleiner zijn dan 0,002 mm ;
• asfalt zonder teer;
• beton;
• bakstenen, doorgaande bindstenen;
• cement, cementlaag, mortel;
• keramiek, zandsteen, natuursteen, aardewerk;
• grind, steenslagverharding;
• zand;
• dakpannen, ...

Dit puin dient u te recycleren.

Puin recycleren op de werf

We moedigen u aan om op de werf aan recyclageRecyclage is de vernietiging van afval om nieuwe materialen te produceren. Voorbeeld: inert afval wordt vermalen om granulaten te produceren die in wegfunderingen worden gebruikt te doen.

Om deze recyclageactiviteit op de werf uit te voeren, moet u de codes van goede praktijk inzake gebruik van uitgegraven gronden en granulaten in of op de bodem (.pdf) respecteren.

Gevaarlijke afvalstoffen op de werf

De gevaarlijke afvalstoffenAfval dat gevaarlijke stoffen bevat: brandbaar (koolwaterstoffen), giftig (pesticiden), oxiderend (nitraten), bijtend (zuren), radioactief (isotopen). die vaak op een werf aangetroffen worden, zijn de volgende:

Enkele voorbeelden van andere gevaarlijke afvalstoffenAfval dat gevaarlijke stoffen bevat: brandbaar (koolwaterstoffen), giftig (pesticiden), oxiderend (nitraten), bijtend (zuren), radioactief (isotopen).: tl-lampen, verfpotten, white spirit, elektrisch en elektronisch afval, behandeld hout, inhoud/resten van een stookolietank, ...

Er bestaat een specifieke procedure voor het buiten gebruik stellen van een oude stookolietank.

Raadpleeg de lijst van afvalstoffen en gevaarlijke afvalstoffen: de gevaarlijke afvalstoffen zijn erin aangeduid met een asterisk.

Als producent van gevaarlijke afvalstoffen hebt u bepaalde verplichtingen:

• inzake de sortering en opslag op de werf;
• inzake de traceerbaarheid, de opslag en het vervoer van de afvalstoffen van de werf.

PCB's en PCT's

Polychloorbifenylen (PCB's) en polychloorterfenylen (PCT's) behoren tot de voor het milieu en de mens meest toxische persistente organische verontreinigende stoffen (of POPGroep van persistente organische polluenten zijn organische samenstellingen van antropogene oorsprong die weerstaan aan biologische, chemische en fotolytische afbraak: ze blijven aanwezig in het milieu. Ze zijn slechts in geringe mate oplosbaar in water. Hun grote oplosbaarheid in vetten leidt tot een accumulatie in het vetweefsel van levende organismen en een bioconcentratie in de voedselketen. Hun vluchtigheid zorgt voor een grote verspreiding via een opeenvolging van verdamping, verplaatsing in de lucht en condensatie (“sprinkhaaneffect“). Hierdoor kunnen ze snel grote afstanden afleggen en zijn ze overal in de wereld te vinden, zelfs in regio s waar ze nooit werden gebruikt. 's). Bij een slecht gecontroleerde verbranding kunnen deze producten zich ontbinden in erg giftige derivaten en de lucht, de bodem, het water alsook de sedimenten verontreinigen, alvorens zich geleidelijk aan in de voedselketen te integreren, totdat we ze op ons bord aantreffen!

PCB' en PCT's zelf werden vanaf de jaren 1930 industrieel vervaardigd en werden niet alleen gebruikt als diëlektrische vloeistof in transformatoren en condensatoren, maar ook in kleefstoffen, verven of kunststoffen. Ook al brengt de chemische industrie intussen geen PCB's en PCT's meer op de markt, neemt dat niet weg dat we ze vandaag nog steeds aantreffen in tal van constructies.

• En ook bij de demontage van industriële installaties dient u op te letten voor netwerken, zoals transformatoren, condensatoren of elk elektrisch apparaat, zoals neon-, tl-, natrium- en kwiklampen, evenals voor brandvertragende additieven en weekmakers of kleefstoffen in stopverven, lijmen en inkten.
• Let bij de afbraak van een gebouw dus goed op de zones die van een bekleding werden voorzien (beton, ...) onder zulke installaties die wel eens PCB's of PCT's zouden kunnen bevatten. Deze kunnen immers verontreinigd blijken en op hun beurt het puin van uw werf besmetten.

Wat moet u doen als u de aanwezigheid van PCB's/PCT's vermoedt?

• Doe een beroep op een erkend laboratorium om de aanwezigheid van PCB's/PCT's in de materialen te identificeren.
• Tref de nodige preventiemaatregelen met betrekking tot de opslagplaatsen van gevaarlijke afvalstoffen om giftige emissies te vermijden bij de tijdelijke opslag op uw werf.
• Leef uw verplichtingen na inzake de traceerbaarheid, de opslag en het vervoer van werfafval.

Opgelet

• Vertrouw PCB/PCT-houdende apparaten nooit toe aan een schroothandelaar.
• Verbrand geen PCB/PCT-afval en stort dergelijk afval ook niet op een stortplaats.
• Doe nooit een beroep op een ophalerinzamelaar, handelaar en makelaar of vervoerder die niet door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest erkend wordt voor de afvoer van PCB/PCT-afval.

Asbesthoudend afval

• Raadpleeg onze pagina's in verband met asbesthoudend afval die u uitleggen, welke stappen u dient te volgen, wanneer er zich asbesthoudend afval op een werf bevindt.

Traceerbaarheid, inzameling en vervoer van werfafval

• Laat uw afval ophalen door een inzamelaar/handelaar/makelaar van ongevaarlijk afval of gevaarlijk afval of laat uw afval door een geregistreerde vervoerder transporteren. U kunt uw afvalstoffen daarnaast ook zelf overbrengen naar een bestemming die het respectieve type afvalstoffen in ontvangst mag nemen, voor zover u daartoe zelf over de vereiste toelating beschikt.
• Als u een professional bent die op een werf werkt, kunt u het door u geproduceerde afval zelf meenemen. U dient echter wel een traceerbaarheidsdocument aan de eigenaar van de site van de werken te bezorgen.
• Alle documenten in verband met de traceerbaarheid van de afvalstoffen (transportbon, aanvaardingsbon, ...) worden verzameld in een register dat 5 jaar lang bewaard moet worden.

Wanneer en hoe moet ik een werftoelating aanvragen?

Voor sommige werven moet u vooraf een toelating aanvragen bij het gemeentebestuur dat verantwoordelijk is voor de werven. Deze toelating kadert in de wetgeving inzake milieuvergunningen en hangt af van het soort werken, het gecumuleerde vermogen van de machines en het bruto oppervlak van de werf indien het gebouw, het kunstwerk of de leiding in kwestie werden gebouwd of aangelegd vóór 1 oktober 1998. 

Er zijn ook nog andere wetgevingen die betrekking hebben op werven zoals de ordonnantie betreffende het beheer van verontreinigde bodems (alle informatie over dit onderwerp staat in het thema BODEM) of de ordonnantie met betrekking tot bouwplaatsen op de openbare weg. De hier uitgewerkte informatie gaat enkel over de wetgeving met betrekking tot milieuvergunningen. 

Opgelet: de milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning en/of de stedenbouwkundige vergunning voor een bouw- of renovatieproject impliceren niet dat u toelating hebt tot de uitvoering van de werf!

Informeer u bij de bevoegde autoriteiten over de andere wetgevingen die van toepassing zijn voor de uitvoering van uw werken. 

Wanneer moet u bij de gemeente een toelating aanvragen voor het uitvoeren van de werf?

1. Indien uw werken een nieuwbouw, een afbraak of een verbouwing van een gebouw buiten het openbare wegennet of van een kunstwerk betreffen, moet u een toelating aanvragen indien het vermogen van alle gebruikte machines  > 50 kW bedraagt (gecumuleerd vermogen).
2. Indien het gaat om een afbraak, een verbouwing van een gebouw, een kunstwerk of een leiding gebouwd of aangelegd vóór 1 oktober 1998, moet u een toelating aanvragen indien het bruto oppervlak van de werf > 500 m² bedraagt.

Het verwijderen of inkapselen van asbest gebeurt volgens een specifieke procedure en hiervoor kan een voorafgaande toelating van Leefmilieu Brussel nodig zijn. In alle gevallen moet u verplicht het aanwezige asbest uit het gebouw verwijderen vooraleer u met de werken start.

Om u te helpen bepalen of uw bouwplaats onderworpen is aan een voorafgaande aangifte, gebruikt u het schema via volgende link.

Welke stappen moet u ondernemen om een werftoelating aan te vragen?

Uw werf valt onder een inrichting van klasse 3 volgens rubriek 28 van de ingedeelde inrichtingen.

U moet dus een aangifte van klasse 3 aanvragen bij het gemeentebestuur van de gemeente waar de werf zich bevindt. Deze aangifte moet worden opgesteld met het specifieke formulier voor rubriek 28 van de ingedeelde inrichtingen (.docx). Dit easyPermit-formulier begeleidt u stap voor stap door het proces en geeft alle bij te voegen bijlagen aan (bijvoorbeeld een asbestinventaris) zodat uw aangifte snel volledig kan worden gedeclareerd.

• Indien u twijfels hebt over bepaalde termen van de rubriek 28-1, kan u steeds de “omzendbrief betreffende de interpretatie van rubriek 28-1 van de lijst van de ingedeelde inrichtingen” (.pdf) raadplegen.
• Indien er gedurende de werken op de werf ook grondwaterwinning noodzakelijk is, moet u bij Leefmilieu Brussel een vergunning aanvragen aan de hand van de formulieren met betrekking tot grondwaterwinning en dit minstens één maand voor de aanvang van de werken.
• Indien uw bouwplaats onder rubriek 28-1 valt en er andere installaties van een hogere klasse worden gebruikt, zoals een opslagplaats voor gevaarlijke stoffen (rubriek 121), een generator (rubriek 104) of een stookolietank (rubriek 88), heeft uw werfaangifte betrekking op alle ingedeelde inrichtingen die op de bouwplaats worden uitgevoerd.

En wat volgt er daarna?

De gemeente zal uw aangifte analyseren.

Indien uw aangifte onvolledig is

• Zal de gemeente u binnen de 20 dagen volgend op het indienen van uw aanvraag meedelen welke elementen ontbreken.
• Wanneer u uw aangifte hebt vervolledigd, heeft de gemeente 10 dagen de tijd om de aangevulde informatie te analyseren en u indien nodig te wijzen op eventueel nog ontbrekende elementen of om verduidelijking te vragen,...

Wanneer uw aangifte volledig is

• Stuurt de gemeente binnen de 20 dagen volgend op de indiening van uw aanvraag of binnen de 10 dagen volgend op het indienen van aanvullende informatie een ontvangstbevestiging.
• U kunt met de werken starten zodra de gemeente  uw dossier volledig heeft verklaard.
• De gemeente kan u opleggen om bijzondere uitbatingsvoorwaarden na te leven.

Goede praktijken in Brussel

De meeste Brusselse bouwplaatsen volgen onderstaand schema en passen dus de geldende goede praktijken toe die we zelf ook aanbevelen:

• Zo nodig worden de specifieke exploitatievoorwaarden vastgelegd in de bouwplaatsvergunning.
• De materialen die bestemd zijn voor hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. in situ worden op de bouwplaats opgeslagen totdat ze opnieuw worden gebruikt (bv.: bakstenen, blauwe steen, kasseien, gietijzeren radiatoren, parket…).
• Materialen die opnieuw worden gebruikt ex situ, worden aangeboden aan beroepslui en particulieren via websites voor tweedehandsBeginsel volgens welk goederen in goede staat en waarvan de eerste eigenaar zich wenst te ontdoen, worden gegeven, verkocht, gekregen, aangekocht of geruild zodat ze geen afval worden. materiaal als www.opalis.be, www.kapaza.be, www.2dehands.be...
• Gevaarlijk afval en asbest worden apart behandeld met inachtneming van de wetgeving.
• Op de bouwplaats staat er steeds een container voor inert afval; zo kan meer bepaald het gedeelte 'gemengd afval' worden beperkt en kan er geld worden bespaard.
• Verpakkingsplastic wordt gaandeweg verzameld.
• Grote bouwplaatsen en bouwplaatsen met voldoende ruimte sorteren en hergebruiken alle mogelijke afvalstromen: plastic, hout, metaal, gips, keramiek, kabels, buizen, isolatiemateriaal, groenafval…
  • Proefwerven hebben verschillende oplossingen getest: https://www.cpdb.brussels/nl/intro/
• Op de bouwplaats staat er ook altijd een container voor 'gemengd restafvalAfval dat niet selectief wordt gesorteerd of rest na het verwijderen van recycleerbare stoffen en in de normale vuilniszak terechtkomt. ' (het duurste). Deze container wordt naar een sorteercentrum voor bouwafval gestuurd waar door te sorteren bepaalde stromen worden geherwaardeerd die niet werden gesorteerd op de bouwplaats (voornamelijk inert afval, hout en metalen).
• Het materiaal dat op de bouwplaats aankomt, is ecologisch materiaal met een gedeelte gerecycleerd materiaal en een gedeelte materiaal afkomstig van hergebruik.

Bouwafval

Dit document is bedoeld voor professionelen uit de bouw- en afbraaksector. Het stelt het afvalbeheer en -preventie voor volgens de volgende thema's:

• Werfafval: de wettelijke verplichtingen
• de goede praktijken
• de hulpmiddelen en studies
• de lopende projecten

De principes van de circulaire economie toegepast op bouwmaterialen

Bouwafval en -materialen als hulpbron bekijken, biedt u de mogelijkheid om:

• uw kosten te beperken : enerzijds bij de aankoop van materialen en anderzijds bij het afvalbeheer
• tewerkstelling te scheppen en uw activiteiten te diversifiëren
• uw kennis te valoriseren en de menselijke dimensie opnieuw centraal te plaatsen bij uw activiteiten : d.m.v. beroepen die u een toegevoegde waarde leveren
• een positieve impact te hebben op het leefmilieu door de hulpbronnen te beschermen.

De herwaardering van het BSA (bouw- en sloopafval) illustreert de begrippen "hulpbronnen" en "circulaire economieDe circulaire economie is een productie- en consumptiemodel dat bestaat uit het zo lang mogelijk delen, hergebruiken, repareren, renoveren en recycleren van bestaande producten en materialen, zodat ze hun waarde behouden.":

• De bouwmaterialen en gebouwen zijn in de eerste plaats ontworpen om hun milieu-impact te beperken tijdens hun levenscyclus door een preventieve aanpakEen preventieve aanpak heeft 3 doelstellingen: de huidige gebouwen en de materialen waaruit ze bestaan beschermen (kwantitatieve aanpak) het gevaarlijk karakter van de gebruikte materialen beperken (kwalitatieve aanpak) nieuwe gebouwen ontwerpen om hun levensduur te verlengen (kwaliteit en flexibiliteit van het gebouw), anticiperen op hun afbraak (design for deconstruction) en recycleerbare en gerecycleerde materialen en elementen (design for recycling) en omkeerbare connecties gebruiken. .
• De materialen worden vervolgens selectief afgebroken om het hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. of de recyclageRecyclage is de vernietiging van afval om nieuwe materialen te produceren. Voorbeeld: inert afval wordt vermalen om granulaten te produceren die in wegfunderingen worden gebruikt van hoge kwaliteit ervan mogelijk te maken.

Zo draagt de BSA-stroom ruimschoots bij tot de Brusselse, en in bredere zin de Belgische circulaire economie, aangezien deze materialen deel uitmaken van meerdere economische cycli:

• eerst als nieuwe materialen,
• vervolgens via meerdere cycli van hergebruik en recyclage,
• en ten slotte via energievalorisatieGebruik van brandbaar afval als energieproductiemiddel door middel van directe verbranding, al dan niet met andere brandstoffen, of door elk ander middel maar met warmterecuperatie. De energievalorisatie bestaat erin de warmtekracht van het afval te gebruiken door dit laatste te verbranden en de zo ontstane energie terug te winnen onder de vorm van warmte of elektriciteit. Energievalorisatie kan plaatsvinden in een verbrandings- of een cementfabriek. .

Vandaag de dag schat men dat 80% van deze materialen, voornamelijk steenachtige afvalstoffen, hout en metalen gerecycleerd wordenDe recyclage bestaat uit de afbraak van de afvalstof om nieuwe materialen te produceren. Bijvoorbeeld: inert afval wordt vermalen om aggregaten te produceren die worden gebruikt in wegfundering. en dat een kleine hoeveelheid wordt hergebruiktHet hergebruik bestaat uit het behoud van een voorwerp om het ongewijzigd opnieuw te gebruiken, eventueel na een voorbereiding voor hergebruik. Bijvoorbeeld: bakstenen worden afgebroken en hergebruikt voor een nieuwe muur nadat ze werden gereinigd en gecontroleerd. . De rest wordt geëlimineerd.

In de volgende hoofdstukken vindt u praktische info over het beheer van BSA. We nodigen u uit u te laten inspireren door de voorgestelde goede praktijken en deze praktijken zelf uit te voeren door het gebruik van de hulpmiddelen die ter uwer beschikking staan.

Voorbeeldbouwplaatsen

Zowel bij nieuwbouw, renovatie als afbraak heeft het afvalbeheer een rechtstreekse weerslag op het milieu en op het budget van de bouwplaats.

Door dit beheer te plannen vanaf de ontwerpfasen, kan men de afvalproductie beheersen en ook beperken.

Tijdens de werken kunnen met concrete maatregelen de doelstellingen van hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. en recyclageRecyclage is de vernietiging van afval om nieuwe materialen te produceren. Voorbeeld: inert afval wordt vermalen om granulaten te produceren die in wegfunderingen worden gebruikt van afval worden verwezenlijkt.

Ontwerpfasen

Al vanaf de ontwerpfasen kan men de productie van afval tot een minimum beperken en de van de bouwplaats afkomstige materialen goed beheren.

Men kan bijvoorbeeld proberen om de bestaande constructies zoveel mogelijk te behouden. Met een inventaris voorafgaand aan de sloop kan men alle gevaarlijk afval, herbruikbare materialen en recycleerbare materialen identificeren en kwantificeren. Een goede inventaris deelt de werken ook in fasen in met betrekking tot de materialen, i.e. schat de hoeveelheden, het aantal containers en de relevante afzetmogelijkheden voor elk materiaal.

Deze inventaris en de intenties van de bouwheer op het vlak van hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. en recyclageRecyclage is de vernietiging van afval om nieuwe materialen te produceren. Voorbeeld: inert afval wordt vermalen om granulaten te produceren die in wegfunderingen worden gebruikt kunnen dan worden gebruikt in de bestekken (de website opalis geeft voorbeelden van technische bepalingen voor het hergebruik van bakstenen) met als doel volledige offertes van aannemers te krijgen en een optimaal beheer van de materialen mogelijk te maken. De praktische gids voor hergebruik van bouwmaterialen geeft dan weer toelichting bij alle fasen en bij de opvolging van een project van hergebruik.

Meer algemeen moeten alle ambities op het vlak van selectieve afbraak, sorteren op de bouwplaats, hergebruik en recyclage in de bestekken worden beschreven. Zo kan men zich ervan vergewissen dat de aannemers in hun offerte wel degelijk rekening houden met de post 'afval' en dat het afval op verantwoordelijke wijze wordt verwerkt, zoals beschreven in het bestek. Dit hoeft niet noodzakelijk duurder te zijn, want door materialen opnieuw te gebruiken kan men zowel besparen op de afvalfactuur als op nieuwe materialen. Bovendien is de prijs voor de verwerking van een container die met een fractie gesorteerd afval is gevuld, altijd lager dan voor een container met gemengd afval.

Om minder afval te produceren kan er bij het ontwerp van een nieuw gebouw of een renovatieproject worden geanticipeerd op de latere flexibiliteit van het gebouw (wat betreft ruimte en gebruik), kunnen er eco-ontworpen materialen en elementen worden geïntegreerd en kan men ook anticiperen op de latere afbraak van het gebouw (design for deconstruction) en op de recyclage van de materialen waarmee het is gebouwd (design for recyclingElke nuttige toepassing waardoor afvalstoffen opnieuw worden bewerkt tot producten, materialen of stoffen, voor het oorspronkelijke doel of voor een ander doel. Dit omvat het opnieuw bewerken van organisch afval, maar het omvat niet energieterugwinning, noch het opnieuw bewerken tot materialen die bestemd zijn om te worden gebruikt als brandstof of als opvulmateriaal. en omkeerbare verbindingen).

Bouwplaatsfasen

Het is goed om voor de teams een opleiding te organiseren in, en de betrokken aannemers te informeren over voorbeeldig afvalbeheer door zoveel mogelijk te sorteren.

Afval dat aan de bron wordt gesorteerd, is makkelijker te recycleren; dit levert materialen van betere kwaliteit op. Gesorteerd afval is dus waardevoller dan gemengd afval; zo kan men besparingen realiseren en de grondstoffen van onze planeet helpen beschermen. Inert afval bijvoorbeeld (steenslag en puin) kan op minder dan 15 km van Brussel worden gebroken en gerecycleerd en dienen als funderingsmateriaal voor wegenbouwwerken.

Selectieve afbraak maakt het mogelijk om elk materiaal te scheiden, het te bewaren en naar het meest geschikte opwaarderingscircuit te sturen (hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. en recyclageRecyclage is de vernietiging van afval om nieuwe materialen te produceren. Voorbeeld: inert afval wordt vermalen om granulaten te produceren die in wegfunderingen worden gebruikt); hierdoor vermindert de factuur voor afvalbeheer (op voorwaarde dat er voldoende hoeveelheden en beschikbare plaats zijn). Om toepasbaar te zijn moeten deze aanbevelingen voorkomen in de bestekken (zie de pagina Ontwerpfasen).

Bij geringe hoeveelheden materiaal of in geval van plaatsgebrek, is doorverkoop aan de hergebruiksector een interessante oplossing, zeker wanneer men tijdig op zoek gaat naar kopers, nog vóór er met de afbraak wordt begonnen! Zo voorkomt men zowel opslagproblemen als problemen inzake afvalbeheer.

Praktische instrumenten en hulpmiddelen

Praktische gids : hergebruik, hertoepassing van bouwmateriaal

Deze online gids richt zich tot alle projectbeheerders van een bouw- of renovatieproject die herbruikbare bouwmaterialen in enige mate in hun project wensen te integreren. De gids bevat een procedure, aanbevelingen en praktische hulpmiddelen om een dergelijk project te leiden.  De gids is een realisatie van het partnerschap Ressources-Cifful-Confederatie Bouw, met de steun van het Waals en het Brussels Gewest. De bijlagen van deze gids worden meerdere keren per jaar aangevuld.

Link naar de gids:

• https://www.gidsduurzamegebouwen.brussels/hergebruik-hertoepassing-bouwmateriaal

Link naar de bijlagen:

•  http://www.cifful.ulg.ac.be/index.php/reemploi-des-materiaux (in Frans)

Identificeer hergebruiksmaterialen voor autobouwers:

De Materiauteek, die door CDR Construction ontwikkelde is bedoeld om de identificatie en het hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. van bouwelementen binnen een bestaand gebouw vergemakkelijken. Aan de hand van de afbeelding van een “typisch” Brussels huis dat al verbouwingen heeft ondergaan, zal de gebruiker de makkelijk herbruikbare elementen visueel kunnen identificeren, ongeacht of het om hergebruik voor persoonlijke dan wel externe doeleinden gaat: schenking of doorverkoop van dit element.
Bovendien zal het er ook om gaan te zien hoe die (bestaande of teruggeplaatste) elementen moeten worden onderhouden, om de gemiddelde levensduur ervan te verlengen.

De praktisch zakboekje van Homegrade begeleiden u bij het inventariseren, repareren, hergebruiken en recyclen van bouwmaterialen.

Vademecum voor hergebruik buiten de bouwsite: De recuperatie van bouwmaterialen uit publieke gebouwen haalbaar maken

Het vademecum van Rotor beschrijft de aanpak en hulpmiddelen die klaar voor gebruik zijn om bouwmaterialen uit publieke gebouwen te halen met het oog op het hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. ervan (inventaris voor de afbraak, bestek en bijzonder bestek, aankondiging van opdracht, enz.)

Er worden 4 manieren voorgesteld:

• overheidsopdracht voor diensten
• verkoop
• schenking
• middelenverbintenis

Link : http://rotordb.org/en/projects/vade-mecum-site-reuse

Een gids voor het identificeren van bouwproducten met potentieel voor hergebruik

HergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd.-inventarissen zijn een cruciale stap om ervoor te zorgen dat meer bouwmaterialen en -producten effectief worden hergebruiktHet hergebruik bestaat uit het behoud van een voorwerp om het ongewijzigd opnieuw te gebruiken, eventueel na een voorbereiding voor hergebruik. Bijvoorbeeld: bakstenen worden afgebroken en hergebruikt voor een nieuwe muur nadat ze werden gereinigd en gecontroleerd. door de bouwsector. Met betrekking tot deze algemene doelstelling kunnen deze inventarissen verschillende doelen dienen:

• Het verstrekken van informatie aan eigenaren en ontwerpers van nieuwe projecten over mogelijkheden voor hergebruik op dezelfde locatie.
• Bekend maken van de beschikbaarheid van potentieel herbruikbaar materiaal bij recuperatiebedrijven en andere geïnteresseerde partijen die een effectieve bijdrage leveren aan de kringloop van de bouwmaterialen.
• Het sloopbedrijf informeren over welke elementen zorgvuldig gedemonteerd en gesorteerd moeten worden.
• Dienen als beslissingsinstrument om een efficiënte recuperatie van producten mogelijk te maken.

Deze handleiding reikt een methode aan voor het uitvoeren van deze audits.

Het gids lezen: Een gids voor het identificeren van bouwproducten met potentieel voor hergebruik (.pdf)

Deze gids werd samengesteld in het kader van het project Interreg NWE 739: Bevordering van de kringloop van teruggewonnen bouwmaterialen – Facilitating the Circulation of Reclaimed Building Elements (FCRBE), oktober 2018-januari 2022.

Handleidingen voor demontage van bouwmaterialen : Do it yourself!

Het Brussels beroepsreferentiecentrum voor de bouwsector heeft met de hulp van LB 11 geïllustreerde handleidingen voor demontage ontwikkeld.  Deze handleidingen gidsen de doe-het-zelver stap voor stap bij de zorgvuldige demontage van bouwmaterialen om hun hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. mogelijk te maken: 

• radiatoren en thermostatische kranen
• douchecabines en toebehoren
• wastafels en kranen
• inbouwmeubelen
• deuren en toebehoren
• stopcontacten en schakelaars
• bakstenen
• tegelwerk
• raamkozijnen en vensterdorpels
• parketten en plankenvloeren
• lampen en toebehoren

Link : http://reuse.brussels/nl/

Proefwerven voor het sorteren van afval

17 bouwwerven werden begeleid door het WTCB en de CCBh om hun bouwafval beter te sorteren. Van de studio over de individuele woning tot volledige flatgebouwen, alle bouwtypes waren erbij betrokken.

Verschillende tientallen methodes voor het beheer van bouwafval werden getest: de contractuele relaties, het bouwproces, het beheer van de materialen en het afval.

Link naar de proefprojecten en de praktijken inzake afvalbeheer:  https://www.cpdb.brussels/nl/intro/

Repertorium van ophalers en recycleerders van bouwafval   

Dit repertorium is een lijst van ondernemingen die actief zijn in het ophalen en recycleren van bouwafval en biedt de bouw- en sloopbedrijven de mogelijkheid een lokale speler te vinden om hun bouwafval op te halen en te behandelen en dit voor elk type van afval. 

Effectief sorteren  van afval op de werf  maakt in het algemeen een betere valorisatieElke handeling met als voornaamste resultaat dat afvalstoffen een nuttig doel dienen door hetzij in de betrokken installatie, hetzij in de ruimere economie andere materialen te vervangen die anders voor een specifieke functie zouden zijn gebruikt, of waardoor de afvalstof voor die functie wordt klaargemaakt. van dit afval mogelijk. De verwerkingskosten van gesorteerd afval zijn dus in het algemeen lager dan die van gemengd afval. Men moet evenwel rekening houden met de globale kostprijs om de ketens onderling te kunnen vergelijken (en rekening houden met de kosten van de arbeidskrachten voor het sorteren op de werf bijvoorbeeld). 

Link : Register van ondernemingen die zich toeleggen op de inzameling en recyclage van bouw- en sloopafval (.pdf)

De Gids Duurzame gebouwen

Bouw- en sloopafval zijn nauw verbonden met de bouwsector. Om deze reden wijdt de Gids Duurzame gebouwen er meerdere hoofdstukken aan (Mat02, Man03). De overige hoofdstukken van de gids handelen over alle thema's in verband met een gebouw (bv.: beheer van een bouwplaats, energie, water…).

De gids is een referentietool ter ondersteuning van het ontwerpen en optrekken van gebouwen met een hoge milieukwaliteit en houdt rekening met het comfort, de levenskwaliteit en de gezondheid van de bewoners, alsook met de financiële haalbaarheid. De gids reikt verschillende concrete oplossingen aan die men kan toepassen op het vlak van duurzaam bouwen en renoveren.

Studies

De stroom van bouw- en sloopafval is sinds 2012 het voorwerp van een bijzonder onderzoek van Leefmilieu Brussel en zijn partners; in het kader van dat onderzoek werden er al verschillende studies gerealiseerd:

• Studie betreffende de analyse van de vindplaatsen (.pdf), de afvalstromen en de praktijken inzake preventie en beheer van bouw- en sloopafval in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (maart 2012, CERAA-ROTOR) links studie en bijlage
• Studies Opalis 1 en 2: Project tot activering van de circuits voor hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. van bouwmaterialen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (2012-2013, ROTOR). Deze 2 rapporten zijn verbonden met de website opalis.be; ze geven toelichting bij het werk van Rotor, een organisatie die de verkopers van bouwmaterialen registreert, en beschrijven deze sector in detail. Het tweede rapport geeft toelichting bij de uitdagingen in verband met de bijzondere technische bepalingen van bestekken en bevat een gedetailleerde beschrijving van de sector voor het hergebruik van kantoormateriaal, evenals advies voor wie een onderneming wil starten in deze sector.
• Studie verpakkingen (.pdf) : Technische begeleiding voor het opstellen van een projectoproep voor afvalinzameling op kleine bouwplaatsen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (2012, ROTOR)
• Ontwikkeling van een circuit voor hergebruik en recyclage van bouwmaterialen (.pdf) (2013, Ressources-CCW-CCBC-CIFFUL)
• De studie Stadsmodellen (.pdf), uitgevoerd door het studiebureau ECORCE in het kader van de AWL GA , is een analyse van Belgische, Europese en internationale modellen voor preventie en beheer van afval en bouwmaterialen op het niveau van de steden. Deze studie heeft tot doel goede praktijken te verspreiden om inspiratie te geven aan al wie in Brussel betrokken is bij deze materie. Er worden 13 modellen beschreven in technische fiches; sommige modellen worden samengebracht in fiches die de mogelijkheid bestuderen om ze om te zetten naar het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en die aanbevelingen bevatten. De transversale fiches handelen meer bepaald over:
  • plannen voor afvalbeheer (op het niveau van de bouwplaatsen)
  • de netwerken voor het hergebruik van bouwmaterialen
  • de cyclus voor afvalherwaardering
  • omgekeerde logistiek

Lopende projecten

In het kader van het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (GPCE), beogen het Afvalplan en de Europese projecten, talrijke lopende acties de preventie, het hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. en het beheer van bouw- en sloopafval.

Alle organisaties (privé, overheids- en verenigingssector) die deze acties uitvoeren beogen een betere afvalpreventie en -beheer en willen tegelijk tewerkstelling creëren. 

De gerichte acties zijn meer bepaald lopende projecten en hulpmiddelen:

• Een projectoproep « circulaire werven » die een rationeel gebruik van hulpbronnen beoogt dankzij een aanpak die gebaseerd is op een beter beheer en samenwerking tussen de deelnemende partijen
• De adviesdienst inzake hergebruik en recyclageRecyclage is de vernietiging van afval om nieuwe materialen te produceren. Voorbeeld: inert afval wordt vermalen om granulaten te produceren die in wegfunderingen worden gebruikt van bouwmaterialen
• De invoering van een selectieve afbraakketen
• Proefprojecten voor sorteren op de werf

En de planning van:

• Een reflectie over de logistiek om de werven te bevoorraden en de afvalstoffen te verwijderen.
• Het gebruik van herbruikbaar en gerecycleerd materiaal stimuleren in de overheidsopdrachten voor werken. 
• De strategieën 'constructie demonteerbaar BSA' bestuderen.

Platform van de Actoren voor het Hergebruik van Bouwelementen in Brussel

Het Platform van de Actoren voor het Hergebruik van Bouwelementen in Brussel wil actoren samenbrengen die zich inzetten voor de ontwikkeling van een circulaire economieDe circulaire economie is een productie- en consumptiemodel dat bestaat uit het zo lang mogelijk delen, hergebruiken, repareren, renoveren en recycleren van bestaande producten en materialen, zodat ze hun waarde behouden. voor bouwonderdelen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De doelen van het Platform :

• Een aanspreekpunt en een toegangspoort aanbieden aan de praktijkmensen die met het vraagstuk te maken krijgen
• Werkgroepen leiden om de voornaamste transversale belemmeringen voor de ontwikkeling van een markt voor hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. aan te kaarten
• Een klimaat scheppen waarin initiatieven geharmoniseerd kunnen worden, waar er een gemeenschappelijke visie tot stand kan komen en waar nieuwe samenwerkingsverbanden kunnen worden opgestart
• Sensibiliseren, casestudy’s verspreiden en verslag uitbrengen van inspirerende praktijken