Het regenwater beheren: uw verplichtingen

Gaat u een gebouw bouwen, renoveren, verbouwen of de omgeving van een bestaand gebouw inrichten? Zullen deze werkzaamheden de ondoorlatendheid van de bodem of de afvloeiing van het regenwater wijzigen of vergroten? Uw milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning vermeldt de verplichtingen waaraan u moet voldoen om regenwater te hergebruiken of te beheren op uw perceel. Wij stellen u meer uitleg en schema’s ter beschikking die u zullen helpen om de voorwaarden van uw milieuvergunning beter te begrijpen en toe te passen.

Waarom en hoe het regenwater beheren?

De hoge ondoorlatendheid van de oppervlakken in ons Gewest leidt tot een problematische afvloeiing van het regenwater. Het bestaande rioleringssysteem is niet geschikt om nieuwe overstorten van regenwater op te vangen. Dit is dus het geval voor regenwater afkomstig van nieuwe ondoorlatend gemaakte oppervlakken, zowel tijdens gewone regenval als tijdens onweders.

Op sommige plaatsen zijn al overstorten waargenomen, waardoor goederen en mensen in gevaar zijn gekomen en ongezuiverd afvalwaterWater dat in huishouding of industrie dienst heeft gedaan en gewoonlijk met verschillende stoffen beladen is. in de waterlopen en het natuurlijk milieu is geloosd. Dit leidt tot aanzienlijke vervuilingen.

De door de klimaatveranderingWijst op trage variaties van de klimaatskenmerken mettertijd, op een welbepaalde plaats : opwarming of afkoeling. Sommige vormen van luchtvervuiling, veroorzaakt door menselijke activiteiten, zijn een bedreiging voor het klimaat in de zin dat er een globale opwarming zou kunnen ontstaan. Dit verschijnsel kan belangrijke schade veroorzaken: stijging van de zeeniveaus, verergering van de uiterste klimaatsverschijnselen (droogtes, overstromingen, wervelstormen, enz.), destabilisatie van de bossen, bedreiging voor de zoetwatervoorraden, moeilijkheden voor de landbouw, woestijnvorming, vermindering van de biodiversiteit, verspreiding van tropische ziekten, enz. voorspelde ontwikkeling van de neerslag, die intenser en van kortere duur is, doet vrezen dat deze verschijnselen zullen toenemen als niets wordt ondernomen.

Ten slotte leidt de toename van ondoorlatende oppervlakken tot het ontstaan van stedelijke hitte-eilanden in de zomer.

Het principe om systematisch "alles naar de riool” af te voeren is achterhaald. Regenwater ter plekken beheren heeft tot doel:

• het regenwater te hergebruiken en op te waarderen;
• het risico op overstromingen te bestrijden en de natuurlijke watercyclus te herstellen;
• droogte en hittegolven in de stad te bestrijden;
• vervuiling door "alles naar de riool” te vermijden.

Er zijn twee technieken om het regenwater op uw perceel te beheren:

• het regenwater dat afkomstig is van de daken, hergebruiken;
• het regenwater dat van ondoorlatende oppervlakken afvloeit, beheren.

Deze twee technieken kunnen elkaar aanvullen.

Bouwt u een nieuw gebouw of sloopt u een oud gebouw en bouwt u het opnieuw op? Verbouwt u een bestaand gebouw waardoor de bodemoppervlakte met meer dan 20 m² zal toenemen?

• U moet zowel de verplichtingen naleven om regenwater te hergebruiken dat afkomstig is van de daken  en om het regenwater te beheren dat van uw perceel afvloeit.

Leiden uw werkzaamheden tot een wijziging van het opvangsysteem voor dakwater?

• U moet de verplichtingen naleven om regenwater te hergebruiken dat afkomstig is van de daken.

Richt u de omgeving van een bestaand gebouw in en leiden deze werken tot een wijziging of vergroting van de ondoorlatende oppervlakte van het terrein met meer dan 20 m²?

• U moet de verplichtingen naleven om het regenwater te beheren dat van uw land afvloeit.

Als u niet alle voorwaarden naleeft zoals die voorzien zijn in uw milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning, begaat u een inbreuk en loopt u het risico op een sanctie in de zin van de milieuwetgeving.

Het regenwater hergebruiken: opvangtanks

U moet regenwater van daken opvangen en hergebruiken voor toepassingen waarvoor geen drinkwater nodig is, zoals toiletspoeling, besproeiing, reiniging, enz. door een of meer regenwateropvangtanks te installeren. Gebruik de "Hergebruikcalculator" om het volume van deze tanks te berekenen en het aantal toiletten dat u erop moet aansluiten.

Wanneer u uw aanvraag voor een indient, vragen we u om de pagina van de hieronder voorgestelde “Hergebruikcalculator” bij te voegen. Deze “Calculator” berekent het volume van de tank die bedoeld is om het regenwater op te vangen, alsook het optimale aantal toiletten dat erop moet worden aangesloten.

Als het volume van de tank en/of het aantal aangesloten toiletten dat u voorziet in uw project kleiner is dan wat wordt aanbevolen in de "Hergebruikcalculator", dan moet de reden gemotiveerd worden in de beschrijvende nota die bijgevoegd wordt aan het dossier.

Bovenop de calculator en de eventuele beschrijvende nota, moet u een schema of rapport op plan van de volgende elementen en hun aansluitingen verschaffen:

• De oppervlakken van de daken die aangesloten zijn op de opvangtanks.
• De oppervlakken van de daken die niet aangesloten zijn op de opvangtanks. U moet verduidelijken waarom de daken niet aangesloten zijn. Bijvoorbeeld omdat het dak een functie heeft, die niet verenigbaar is met het hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd..
• De volumes van de opvangtanks.
• De gebruikspunten van het regenwater die verbonden zijn met de tanks: toiletten, kranen, wasplaats, ...

Installatie en gebruikswijzen

• Installeer een of meer opvangtanks voor regenwater waarmee een minimaal volume van 33 liter per m² dakoppervlakte in horizontale projectie kan worden opgevangen
  Het minimale volume van 33 liter per m² is een gemiddelde voor verschillende soorten daken. Als u “kale” dakpannen hebt, dus pannen die niet begroeid zijn, kunt u de prestaties van uw systeem verbeteren door 50 liter per m² “kaal” dak te tellen.

U hoeft een begroeid dak niet mee te tellen wanneer het substraatLaag aarde voor planten. dikker is dan 10 cm en het een minimale nuttige waterreserve heeft van 8 liter per m². Deze evapotranspireert namelijk de lichte regen die 80% vertegenwoordigt van de hoeveelheid regen die in Brussel valt. Ze vangen dus niet genoeg water op om nuttig te zijn voor de recuperatie.

• Sluit de opvangtanks aan op minimaal 1 buitenkraan en op 1 of meer toiletten. Als u uw tank niet aansluit, zal ze nutteloos zijn. Als ze eenmaal vol is, zal ze niet meer leeg raken en zal het teveel bij elke nieuwe regenval worden afgevoerd naar de riolen.

• Optimaliseer de manieren waarop regenwater kan worden gebruikt en bespaar stadswater. U kunt:

• de “Hergebruikcalculator (.xlsx)” gebruiken die het aantal toiletten dat kan worden aangesloten, berekent volgens uw dakoppervlakken
• of zelf uw berekeningen maken om andere gebruikswijzen dan toiletten te integreren, zoals wasmachines, douches, besproeiingssystemen, ...

In sommige gevallen kunt u een afwijking van de plaatsing van een opvangtank vragen. Bijvoorbeeld:

•  als u een groendak installeert met een substraatLaag aarde voor planten. van minimaal 10 cm dik en met een nuttige waterreserve van minimaal 8 liter per m² op alle daken van het gebouw;

•  als u grijs water dat afkomstig is van wasmachines, douches en wastafels in badkamers hergebruiktHet hergebruik bestaat uit het behoud van een voorwerp om het ongewijzigd opnieuw te gebruiken, eventueel na een voorbereiding voor hergebruik. Bijvoorbeeld: bakstenen worden afgebroken en hergebruikt voor een nieuwe muur nadat ze werden gereinigd en gecontroleerd.  in de toiletten;
•  als u droge toiletten installeert in plaats van alle conventionele toiletten van het gebouw.

In dat geval moet u uw verzoek om een afwijking motiveren en deze bij de beschrijvende nota voegen die bij uw aanvraag om een moet worden gevoegd.

De Hergebruikcalculator

• Waarom een "Hergebruikcalculator”?
• Hoe de “Hergebruikcalculator” gebruiken ?
• Voorbeeld van het gebruik van de “Hergebruikcalculator”

Waarom een "Hergebruikcalculator"?

Met deze calculator kunt u het volume van de tank voor het van regenwater berekenen alsook het optimaal aantal toiletten dat erop moet worden aangesloten, afhankelijk van de bestemming van uw gebouw.

De “Hergebruikcalculator” optimaliseert enkel het aantal toiletten dat op de recuperatietank moet worden aangesloten. U kunt evenwel andere gebruikswijzen voorzien in uw project. In dat geval vermeldt u ze in de beschrijvende nota die u bij uw aanvraag voor een milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning moet voegen. Het kan bijvoorbeeld gaan om het gebruik voor wasmachines, douches, enz.

Hoe de “Hergebruikcalculator” gebruiken?

U vult de “Hergebruikcalculator (.xlsx)” als volgt in:

1. Schrijf  de volgende gegevens in de groene vakjes van de tabel:

• De bestemming van het of de betrokken gebouwen
  U kunt tot twee bestemmingen per gebouw invoeren.
  Als u meer dan twee bestemmingen hebt, selecteert u de 2 bestemmingen die de grootste hoeveelheid niet-drinkbaar water verbruiken.
  Als u meerdere gebouwen hebt, vult u één calculator per gebouw in.
  Opgelet : als u slechts één bestemming hebt, MOET u nog steeds “geen tweede bestemming” invullen op de regel “Bestemming 2”
• Niet-begroeide daken
  Maak de som van de oppervlakken van de horizontale projecties van de daken waarop uw vergunningsaanvraag betrekking heeft en die niet begroeid zijn. Al het water dat van deze daken afkomstig is, wordt volledig meegerekend in de berekening van de tank.
• Begroeide daken met een substraatLaag aarde voor planten. van minder dan 10 cm dik
  Maak de som van de groendakoppervlakken met een substraatlaag ≥ 10 cm en met een waterreserve van meer dan 8 liter per m².
  Het water dat afkomstig is van deze daken wordt niet meegeteld in de berekening van de tank.
• Begroeide daken met een substraat van ≥ 10 cm
  Maak de som van de groendakoppervlakken met een substraatlaag ≥ 10 cm en met een waterreserve van meer dan 8 liter per m².
  Het water dat afkomstig is van deze daken wordt niet meegeteld in de berekening van de tank.
• Totaal aantal toiletten in het gebouw
  Voer het totaal aantal toiletten dat het gebouw zal tellen correct in. Als u minder water uit de tank hiervoor wilt gebruiken, moet dit in de beschrijvende nota worden gespecificeerd en gemotiveerd.

2. Nadat u uw gegevens hebt ingevoerd, geeft de calculator u de resultaten, die verschijnen in de blauwe vakjes van de tabel.

    Om de resultaten te begrijpen:

• Het beschikbaar volume per dag in gemiddelde waarde
  Deze informatie wordt u ter indicatie gegeven. Het gaat om het aantal liter dat uw daken u gemiddeld per dag “aanbieden”.
• De standaard dagelijkse gebruikswijzen
  Deze informatie wordt u ter indicatie gegeven. Het gaat om een schatting van het aantal liter dat elk toilet per dag theoretisch verbruikt voor de bestemming die u heeft gekozen: woning, kantoor, school, ...
• Het volume van de tank
  Dit is het aantal m³ water dat de opvangtank minimaal moet bevatten in functie van de opgegeven dakoppervlakken.
• Het aantal aan te sluiten toiletten 
  Dit is het aantal toiletten dat op de tank moet worden aangesloten.
  Bovendien is de aansluiting van een buitenkraan op de tank verplicht. Het minimale verbruik dat wordt meegeteld in de calculator is gemiddeld 5 liter per dag voor deze kraan.

3. Onderaan de tabel vindt u een commentaar bij de in de tabel verkregen resultaten.

Misschien kunnen bijvoorbeeld niet al uw toiletten worden aangesloten omdat de tank te weinig water opvangt om ze van water te voorzien. Het is dus normaal dat het aantal toiletten dat moet worden aangesloten lager is dan het totaal aantal toiletten van het project.

Als uw tank daarentegen een groot volume heeft en er te weinig toiletten in het gebouw zijn om het regenwater te verbruiken”, zal in het rood een opmerking van het type "de aangesloten gebruikswijzen zijn onvoldoende” worden weergegeven. U dient dan andere gebruikswijzen voor het regenwater te voorzien: schoonmaak, wasplaats, moestuin, enz. en deze verduidelijken in de beschrijvende nota.

Het is namelijk zo dat het water dat in een tank wordt opgevangen en niet wordt gebruikt, rechtstreeks naar de riool wordt afgevoerd. Deze afvoer naar de riool vertegenwoordigt een verspilling en houdt een risico op overstromingen in.

Voorbeeld van het gebruik van de “Hergebruikcalculator”

Het regenwater beheren: het perceel

Om de risico’s op overstromingen en vervuiling te verminderen en het fenomeen van de stedelijke hitte-eilanden tegen te gaan, moet u het regenwater dat van uw perceel afvloeit, weer in de waterkringloop opnemen. Daartoe moet u het regenwater op of in de buurt van ondoorlatende oppervlakken op uw perceel beheren. Het doel is een "nullozing" van regenwater in de riolering.

Basisprincipes

• Loos geen milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning regenwater in het openbare rioleringsnetwerk.

• Houd rekening met al het regenwater dat op uw project valt en beheer het op uw perceel, daar waar de regen valt
• Laat het regenwater in de bodem doordringen, geef zoveel mogelijk de voorkeur aan evapotranspiratieRegenwater wordt op grondniveau vastgehouden en verdampt vervolgens in de atmosfeer. De aanwezigheid van planten versterkt dit fenomeen aanzienlijk. bij de aanleg van holle of beplante bodembedekkingen.

Wanneer u een milieuvergunning aanvraagt, vragen wij u om het volgende bij te voegen:

• De “Perceelcalculator” zoals voorgesteld in de sectie “De Perceelcalculator gebruiken” en die u vervolledigd heeft.
• Een beschrijvende nota dewelke duidelijk uitlegt welk systeem in dienst gesteld zal worden teneinde het afvloeiend regenwater van de ondoorlatende oppervlakken van uw perceel te beheren.
  
  Indien lozingen zich voordoen buiten de site en/of indien de geïnfiltreerde watervolumes verschillend zijn dan wat er is aangeraden in de “Perceel Calculator”, verduidelijk ook waarom in deze “beschrijvende nota”.

• Een plan van het project met:
  • de locatie en de oppervlakten van de ondoorlatende oppervlakken;
    • hun mogelijke rol in het beheer van regenwater, bijvoorbeeld een dak kan water opslaan, een toegangsweg kan een opslag- en infiltratiegebied worden, een verharding kan waterdoorlatend zijn;
    • bij afwezigheid de aansluiting op een andere voorziening voor waterbeheer, bijvoorbeeld een overstroombare groene ruimteDe groene ruimtes omvatten particuliere tuinen en domeinen, openbare parken en bossen, groene zones langs spoor- en andere wegen, braakland, recreatiegebieden en begraafplaatsen., een drainerend massief, een wadi...
  • de oppervlakken in volle grond;
  • de ligging van de verschillende voorzieningen voor waterbeheer en hun afmetingen: breedte, lengte, diepte, afmetingen (of reliëf of doorsnede van het terrein om de niveaus van de voorzieningen aan te geven);
  • de afbakening van elk van de verzamelde oppervlakken met betrekking tot deze voorzieningen voor waterbeheer.
• Een doorsnede van elke voorziening voor waterbeheer, met vermelding van de afmetingen en het opvangoppervlak dat erop betrekking heeft.
• Een schema met een beschrijving van het werkingsprincipe van het waterbeheer van elk oppervlak of van het geheel. 

Projecten ontwerpen om “nullozing” in de riolering te bereiken

U moet “nullozing” van het regenwater in de riolering bereiken.

Met de huidige technieken, indien ze vanaf het ontwerpstadium worden geïntegreerd, kan een nieuwe voorziening gemakkelijk een “nullozing” bereiken.

In een zeer dichtbebouwde omgeving kan het echter moeilijker zijn om een “nullozing” van regenwater in de riolering te bereiken. In extreme gevallen kunt u eventueel een andere oplossing voorstellen. U dient in dat geval uw aanvraag met de nodige argumenten te motiveren.

Enkele concrete voorbeelden om u te helpen bij het beheer van het regenwater dat op uw perceel afvloeit

In het onderstaande schema geven wij verschillende voorstellen om u te helpen bij het beheer van afvloeiend regenwater. Mogelijk hebt u andere methoden om hetzelfde resultaat te bereiken. Detailleer ze nauwkeurig in de beschrijvende nota.

Ondoorlatende oppervlakken verkleinen om minder regenwater te moeten beheren

Alvorens oplossingen voor te stellen om het regenwater aan de bron te doen vertragen, evapotranspireren en infiltreren, moet men eerst overwegen om de bodem zo doorlatend mogelijk te maken om de hoeveelheid te beheren water (volume en debiet) te beperken.

Er bestaan verschillende oplossingen, afhankelijk van de vraag of uw project bermen, binnenplaatsen of tuinen, parkeerplaatsen, terrassen, toegangswegen, platte daken, enz. heeft.

Omvat uw project bermen, binnenplaatsen en tuinen, toegangswegen?

• Beperk de ondoorlatende oppervlakken of maak ze opnieuw doorlatend

Laat of herstel alle oppervlakken waarvan het gebruik het mogelijk maak in begroeide volle grond: bermen, toegangswegen, binnenplaatsen en tuinen. Het is immers erg belangrijk dat de stad haar volle grond als hulpbron behoudt. Hij vervult talrijke ecosysteemfuncties, waaronder de directe infiltratie van regen en de sterke vermindering van afvloeiing.

Omvat uw project parkeerplaatsen, terrassen, toegangswegen of pleintjes?

• Maak de oppervlakken waar een “harde”, kunstmatige bestrating echt nodig is halfdoorlatend of doorlatendend.

Kies materialen die ervoor zorgen dat het water infiltreert in de bestrating of in de voegen. Het is belangrijk een de fundering te ontwerpen waar het water kan circuleren en kan worden vastgehouden om trager in de onderliggende bodem te infiltreren.

Deze oplossing is ideaal voor grote parkings, terrassen, toegangswegen of pleintjes, om neerslag op te slaan en te laten infiltreren in grote oppervlakken. Ze vereist niet meer graafwerk dan een klassieke fundering en maakt het waterbeheer goedkoper. Daarnaast wordt de infiltratie gespreid over grote zones die elkaar kunnen compenseren omdat ze min of meer doorlatend zijn.

Link naar de Gids Duurzame Gebouwen: waterdoorlatende verhardingen

Omvat uw project platte daken?

• Installeer groendaken en wateropslag

Groendaken houden lichte regen vast in het substraat en laten de planten zelf “transpireren”. Ze verdampen dus het regenwater.

Men kan een onderlaag met een honingraatstructuur toevoegen aan dit groendak om:

•  het water van bij hevige regenval vast te houden en op te slaan, bijvoorbeeld bij onweer, en dit met een zeer beperkt debiet te laten afvloeien van het dak, of
•  het later weer op te pompen dankzij de “grondlaag” van de planten. 

Gids Duurzame Gebouwen:

• Retentiedaken
• Groendaken

FAQ’s van de Facilitator Water

Watervolumes van volledig ondoorlatende oppervlakken opslaan en infiltreren

Er bestaan verschillende oplossingen, afhankelijk van de vraag of de oppervlakken in de buurt doorlatend of halfdoorlatend zijn, of uw project al dan niet beplante groene ruimten omvat en of er geen beplante groene ruimten zijn. U moet ook de infiltratietijd, de zogenaamde "drainagetijd" bij hevige regenval beheren.

Gaat u een halfdoorlatend of doorlatend oppervlak aanleggen met parkings, terrassen, toegangswegen of pleintjes?

• Vergroot de hoogte van de wateropslag in de funderingen om er een drainerend massief van te maken en het afvloeiingswater van de volledig ondoorlatende oppervlakken ernaar toe te leiden

Sommige oppervlakken moeten ondoorlatend blijven en kunnen opslagvoorzieningen worden, zoals een groendak. Het regenwater zal dan naar een of meer extra voorzieningen gaan die het afvloeiende water van het geheel zullen opvangen.

Dit schema toont een terras met een opslag-/infiltratiefundering die het water van twee daken opvangt.

Een van de twee daken heeft een klein opslagvolume en vloeit met een beperkt debiet af naar de opslag-/infiltratiefundering.

Omvat uw project bermen, groene ruimten, en haag, beplante ruimten?

• Gebruik de groene ruimten van het project om het water van de ondoorlatende oppervlakken op te vangen.

Licht holle groenzones kunnen perfect, naast hun primaire functies (esthetisch, doorgang, ontspanning) ook afvloeiingswater van naburige ondoorlatende oppervlakken opvangen.

De inzinking of uitholling van de bodem schept er een vrij volume voor de opslag van zware regenval, waarna de infiltratie langzamer kan verlopen.

Het beplanten van deze uitgegraven zones is zeer voordelig. In de eerste plaats uit een esthetisch oogpunt, maar vooral om de infiltratie te bevorderen dankzij de wortels die, naarmate ze groeien, het water geleiden en de bodem voortdurend ‘bewerken’ om hem minder compact te maken.

Een aanleg van dit type kan in de twee eerste jaren minder goed presteren, omdat de wortels zich nog moeten ontwikkelen. Maar daarna zal het systeem met een klassiek tuinonderhoud goed werken.

Als uw terrein hellend is of een talud vertoont, kunt u dat niveauverschil gebruiken om niet te moeten graven. Een richel volstaat om een opslagruimte te creëren.

Deze inrichtingen hebben verschillende namen volgens de gewoontes: wadi, regentuin, droge bekkens, holle groene ruimteDe groene ruimtes omvatten particuliere tuinen en domeinen, openbare parken en bossen, groene zones langs spoor- en andere wegen, braakland, recreatiegebieden en begraafplaatsen., ...

Gids Duurzame Gebouwen: wadi's, regentuinen, droge en natte bekkens, waterpaden, filterstroken ...

• Verbeter de infiltratietijd of "drainagetijd" bij hevige regenval.

Bij zware regenval verzamelt het water zich in deze aangelegde holtes. De totale infiltratietijd na een hevige regenbui in deze uitholling (de zogenaamde “drainagetijd”) kan dus variëren afhankelijk van:

•  de oppervlakte van de infiltrerende zone;
•  de doorlatendheid van de bodem, met andere woorden het vermogen om water te “drinken”.

De redelijke totale drainagetijd van een holle voorziening is 24 uur. U kunt deze verbeteren wanneer u een “korte” drainagetijd wenst voor een aangename aanblik voor de omwonenden of de gebruikers. Maar de tijd kan langer zijn als hij geen visueel ongemak veroorzaakt. Er moet rekening mee worden gehouden dat dit de maximale tijd is die het systeem nodig heeft om leeg te lopen nadat de regen het volledig heeft gevuld. De meeste (lichtere) regenbuien zullen het niet vullen.

De drainagetijd van een opslagsysteem onder een halfdoorlatend/doorlatend oppervlak kan tot 72 uur oplopen.

Hoe kunt u drainagetijd verbeteren?

Om het water in de perceptie van de gebruikers na een hevige regenbui sneller te doen “verdwijnen", kunt u:

• De infiltrerende oppervlakte vergroten.
  Hierdoor wordt niet alleen de hoogte van het water verdeeld over een grotere oppervlakte, die dus minder hoog zal zijn, maar bovendien laat ze toe de kansen te vergroten dat het water op bodemzones valt waar het beter en sneller indringt.
• De kwaliteit van de bodemdoorlaatbaarheiddewelke water doorlaat a.d.h.v. poreuze materialenDewelke water doorlaat a.d.h.v. poreuze materialen. verbeteren door kiezelstenen aan de grond toe te voegen of door een drainerend massief te creëren onder de teelaardelaag van de bodem met bijvoorbeeld een laag kiezels.
• Het overtollige water afleiden naar een plaats die beter infiltreert (via een leiding of bovengrondse waterweg). Het gaat er dan gewoon om het opgeslagen volume in de uitholling te verdelen in een deel dat ter plekke infiltreert en een deel dat elders zal infiltreren.
• Een wateropslag creëren op het afvloeiingsoppervlak zelf, bijvoorbeeld een retentiedak, een terras met accumulatieruimte aan het oppervlak, ... voor het water in de uitholling terechtkomt. Deze watertoevoer kan met een beperkt debiet gebeuren en zo het in de uitholling aanwezige volume verminderen.

Heeft uw project geen groene ruimten?

• Voorzie plantenbakken met een waterreserve om er het water van kleine afvloeiingsoppervlakken naar toe te leiden

FAQ’s over dit onderwerp

Dimensionering van de voorzieningen voor het beheer van regenwater

De voorzieningen hangen af van het type project dat u wilt realiseren:

• Ofwel is uw project grootschalig en wordt het ontwerp ervan ondersteund door een expert (studiebureau, architect, ...). Dan kan de dimensionering van de voorzieningen voor ‘regenwater’ in het ideale geval gebeuren via de “neerslagmethode” die toelaat de noden van uw perceel nauwkeuriger te dimensioneren. 
• Ofwel hoeft uw project niet te worden begeleid door experts. We bieden u de hulp aan van een calculator om u te helpen de “regenwatervoorzieningen” te dimensioneren. Het gaat om de “Perceelcalculator”.

De Perceelcalculator

De “Perceelcalculator (.xlsx)” is een instrument dat u toelaat bepaalde parameters voor “regenwatervoorzieningen” te berekenen die u voorzien hebt voor uw project. Namelijk:

• het watervolume dat moet worden gebufferd, met andere woorden dat moet worden opgeslagen in de voorziening bij een zeer zwaar onweer alvorens het in de bodem infiltreert;
• de waterhoogte die dit volume kan vertegenwoordigen in deze voorziening ;
• de drainagetijd, met andere woorden de totale infiltratietijd wanneer de voorziening vol is.

Hij dient ook als ondersteunend informatiedocument tussen uzelf en de ambtenaar die uw vergunning behandelt. Hij biedt de mogelijkheid de belangrijke gegevens te visualiseren.

Hij dient voor het valideren van uw keuzes: als uw volledige project de in de “Perceelcalculator” meegedeelde afmetingen en cijfers in acht neemt, vult u de voorwaarden “Beheer van regenwater op het perceel” in en hoeft u geen lozing naar een extern (riolerings- of hydrografisch) netwerk te voorzien.

Hoe moet de “Perceelcalculator” worden gebruikt?

Voor u de calculator opent

U moet een goed idee hebben van het type “regenwatervoorzieningen” dat u wilt installeren.

Hoe werkt het?

1. Overweeg een voor een de ondoorlatende oppervlakken van uw project 

Houd enkel rekening met de nieuwe ondoorlatende oppervlakken of de volledig vernieuwde oppervlakken.

Als uw project een grote renovatie inhoudt, kunt u de mogelijkheid evalueren om rekening te houden met alle ondoorlatend gemaakte oppervlakken van het perceel.

2. Analyseer wat de meest geschikte voorziening is voor elk oppervlak

3. Verdeel uw project in “onafhankelijke” zones die bestaan uit een of meer ondoorlatende oppervlakken en voorzieningen voor het regenwater die het afvloeiingswater dat ze produceren opvangen. Hieronder worden drie voorbeeldzones voorgesteld:

4. Bereid de gegevens voor

De calculator stelt een in te vullen tabel voor: gebruik 1 tabel per zone. Met de calculator kunt u tot 10 zones na elkaar invoeren.

Open de calculator

Vul voor elke zone de groene vakjes van de tabel in

• De oppervlakken in volle grond
  Maak de som van de oppervlakken in volle grond voor de beschouwde zone die niet ondoorlatend gemaakt zijn en die een bodem hebben waar het water kan indringen.
• De afvloeiingsoppervlakken 
  Maak de som van alle ondoorlatende oppervlakken voor de beschouwde zone die door afvloeiing de voorziening kunnen voeden met regenwater.

Wanneer het gaat om hellende daken of over daken met een substraatLaag aarde voor planten. van minder dan 10 cm dik, neemt u de oppervlakte van de horizontale projecties van de daken.

• De oppervlakken van de infitratievoorzieningen
  D​​​​e  som van de oppervlakken voor de beschouwde zone die zodanig aangelegd zijn dat ze de infiltratie van regenwatervolumes mogelijk maken.

• De doorlatenheid
  
  De doorlatenheid :
  • is de snelheid waarmee het water in de bodem dringt;
  • wordt gemeten in mm/u of in cm/u, m/s, ...;
  • schommelt sterk, met name naargelang van de aard van de bodem.
    Zo kan bijvoorbeeld in een zanderige bodem in minder dan een uur 10 cm water indringen, terwijl in een zeer kleiachtige bodem in meer dan een uur slechts enkele millimeters zullen infiltreren.

Als de bodem die u aanlegt goed doorlatend is, zult u minder opslagvolume moeten voorzien, omdat het water vrij snel zal infiltreren.

Als de bodem die u aanlegt weinig doorlatend is, zult u toch moeten infiltreren. Dan zult u veel water moeten opslaan om de bodem de tijd te gunnen dit te “absorberen”. In dit geval is het ideaal om het infiltratieoppervlak te vergroten om de hoeveelheid water die tezelfdertijd maar langzaam indringt te vergroten.

Opdat de calculator u het correcte watervolume kan geven dat u zal moeten opslaan, moet u de doorlatendheid van de site meten alsook op de gewenste diepte van de geplande voorziening. Zo kunt u de hoeveelheden regenwater efficiënt beheren.

Als u niet over dit cijfer beschikt, voert u een relatief ongustige theoretische waarde van 10 mm/u in om ervoor te zorgen dat uw voorziening niet te vaak “overloopt”.

De resultaten begrijpen

De “Perceelcalculator” geeft u zijn resultaten in de blauwe vakjes in de tabel.

• Het totaal voor de beschouwde zone
  Deze informatie wordt u ter indicatie gegeven. Dit maakt het gemakkelijker om op het einde te controleren of de totale oppervlakte van het project, met andere woorden de som van de zones, goed is ingevoerd.
• Het infiltratiedebiet
  Deze informatie wordt u ter indicatie gegeven. Zo krijgt u een ander idee van de infiltratiesnelheid, dit keer in volume per liter geïnfiltreerd water per seconde.
• Het buffervolume
  De calculator berekent het volume dat moet worden opgeslagen in de voorzieningen voor de beschouwde zone.
  U moet de voorzieningen die u hebt gepland om dit volume op te slaan, dimensioneren. Als u van plan bent om de bodemoppervlakte van de voorziening te wijzigen, moet u dit nieuwe infiltratieoppervlak invoeren. Hierdoor zal het buffervolume veranderen.

• De hoogte van het water dat overeenstemt met het infiltratieoppervlak 
  Om u te helpen de juiste dimensionering te kiezen, berekent de calculator de hoogte van het water die bereikt zal worden bij de hevigste regenval in uw voorziening.

Als u van plan bent om een substraatLaag aarde voor planten. op het dak of als fundering van een verharding te installeren, houd dan rekening met de “leegte-index” van uw substraat.

De leegte-index drukt de compactheid van de korrelige ordening van de bodem uit.

Een lage leegte-index komt overeen met een laag aandeel leegte in de bodem en dus met een compacte korrelordening.

• De drainagetijd
  De calculator geeft u de tijd die het systeem nodig zal hebben om de maximale regenhoeveelheid die ze kan opvangen af te voeren.

Voorbeelden van het gebruik van de “Perceelcalculator”

Een afwijking aanvragen

U kunt bij wijze van uitzondering een met redenen omklede uitzondering voor het beheer van regenwater op het perceel invoeren indien:

• De bodem is verontreinigd, op voorwaarde dat:
  • de verontreiniging wordt vastgesteld op het gehele betrokken perceel of alleen in de mogelijke infiltratiezones.
    EN dat
  • de aard van de aan infiltratie onderhevige verontreiniging een extra risico inhoudt voor de bodem of voor het grondwater.
    In dat geval moet u contact opnemen met de Bodemfacilitator en hem de informatie over de bodemanalyse voorleggen. Hij zal de situatie evalueren en nagaan welke zones op uw perceel al dan niet geïnfiltreerd kunnen worden.
• Uw perceel ligt in beschermingsgebied 3 voor waterwinning.

Als u een afwijking aanvraagt, moet u uw aanvraag met redenen omkleden en deze bij uw beschrijvende nota voegen die u bij uw aanvraagdossier voor een milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning moet voegen.

U kunt geen afwijking aanvragen door het volgende in te roepen:

• de zwakke doorlatendheid van de bodem. Het is immers altijd mogelijk om het infiltratieoppervlak te vergroten of specifieke voorzieningen te gebruiken die de infiltratie in de bodem verbeteren.
• de nabijheid van grondwater. Het is immers altijd mogelijk om specifieke voorzieningen te treffen om het water aan de oppervlakte te verdelen.
• de aan- of afwezigheid van een overstromingsgebied. Het beheer “per perceel” moet in alle delen van het Brusselse Gewest worden toegepast. Het beoogt tal van doelstellingen die verder gaan dan overstromingsbeheer. U dient er rekening mee te houden bij het kiezen van inrichtingen, maar ze vormen geen belemmering.
• de ligging van uw perceel op de kaart van potentiële infiltratiezones in het Gewest. Deze kaart wordt niet beschouwd als een instrument voor het bepalen van de doorlatendheid van de eerste bodemlagen, die een rol spelen in de waterhuishouding op het perceel. Het heeft dus geen zin om ernaar te verwijzen.