Welke soorten vissen vind je in de Brusselse wateren?

Globaal genomen, wordt de kwaliteit van de Brusselse wateren “middelmatig” tot “goed”.  bevonden. Hoewel in het Brusselse gedeelte van de Zenne momenteel geen vis wordt aangetroffen omwille van de slechte biologische kwaliteit van het Zennewater (maar verder stroomafwaarts wordt wel vis aangetroffen, hetgeen doet veronderstellen dat hier op een dag opnieuw vis zal zijn), ontwikkelen zich in de belangrijkste zijrivier van de Zenne, de Woluwe, echter wel verschillende soorten, maar ook in de wateren van de  Geleytsbeek en in de zijrivieren daarvan (in Ukkel), van de Linkebeek (in Ukkel), van de Pede (in Anderlecht) en van de Molenbeek–Pontbeek (in Ganshoren en Jette).
In tegenstelling tot wat men zou verwachten, bevatten de wateren van het zeekanaal van Brussel naar de Schelde, dat verbonden is met kanaal Brussel-Charleroi, een groot aantal vissoorten die daar in goede omstandigheden leven.

Vroeger werden de meeste vijvers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gebruikt voor het kweken van vis. Vandaag wordt de visteelt nog slechts op enkele plaatsen beoefend en dient die om de rivieren en de vijvers te voeden waar wel nog wordt gevist. De vissoorten die thans nog in onze vijvers leven, worden bijgevolg rechtstreeks bepaald door de mens.
De andere vijvers  in Brussel hebben een voornamelijk ecologische en/of landschappelijke functie verworven.

De vissoorten

In de ordonnantie van 29 augustus 1991 betreffende de bescherming van de wilde fauna en betreffende de jacht, werden de vissen niet opgenomen. Het zijn bijgevolg de enige gewervelde dieren die niet beschermd zijn in het Brussels Gewest.

In 2004 en 2007 werden in het kader van een meer algemene evaluatie van de ecologische kwaliteit van de waterlopen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, monsters genomen om de aanwezige vissoorten te bepalen.

Op de punten van monsterneming van de Zenne (aan de ingang en de uitgang van Brussel) werd geen enkele vis aangetroffen. Stroomopwaarts en stroomafwaarts is dat echter wel het geval. De (relatieve) verbetering van de kwaliteit van de rivierwateren die lijkt te zijn aangebroken (vooral sinds de installatie van het waterzuiveringsstationInstallatie waar vervuild water weer zuiver wordt gemaakt.  in het noorden van Brussel), kan op termijn leiden tot de terugkeer van vis op de Brusselse Zenne.

En elders? Hierna vermelden wij, bij wijze van informatie, de voornaamste vissoorten  die in 2007 werden waargenomen in het Kanaal, de Woluwe en de vijvers van die Vallei (die van Bosvoorde, van het Woluwepark en van het Ter Bronnenpark).

Kanaal

• Baars
• Voorn
• Giebel/goudvis
• Karper
• Paling
• Zander-snoekbaars
• Kolblei
• …

Woluwe

• Baars
• Bittervoorn
• Voorn
• Brasem
• Stekelbaars
• Goudvis
• Karper
• Rode voorn/rotengle
• Grondel
• Zeelt

Vijvers van de Woluwe

• Baars
• Bittervoorn
• Voorn
• Brasem
• Goudvis
• Karper
• Paling
• Rode voorn/rotengle
• Snoek
• Zeelt
• Zander-snoekbaars
• Kolblei
• Vetje

De bittervoorn

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn vissen niet beschermd. De bittervoorn, die aangetroffen wordt in de vijvers van de Vallei van de Woluwe en in het Zoniënwoud, vormt daarop evenwel een uitzondering. Deze vissoort is namelijk opgenomen in bijlage II van de Europese "Habitat"-richtlijn, die aan deze vis een bijzonder beschermingsstatuut verleent.

De bittervoorn meet 5 tot 10 cm en is één van de kleinste Cypriniden van Europa. Hij leeft gemiddeld 2 tot 3 jaar en onderscheidt zich door een hoog lichaam en platte zijden die bedekt zijn met grote grijze/donkergroene schubben.
Deze kleine vis, die leeft in stilstaand of langzaam stromend water, wordt steeds zeldzamer in België. In Brussel en elders omvat de bescherming van de bittervoorn verschillende maatregelen zoals:

• de verbetering van de chemische kwaliteit van de wateren. Als die verandert, verminderen de prooien van de bittervoorn, of verdwijnen die zelfs;
• de bescherming van zijn habitat, met name greppels, dode armen van waterlopen en vijvers … ;
• de bescherming van de zoetwatermosselen (zwanenmossels) die noodzakelijk zijn voor de reproductie van de bittervoorn. Door gebruik te maken van een lange legbuis legt het vrouwtje haar eitjes namelijk in de mantelholte van de mossel. Om de eitjes te bevruchten verspreidt het mannetje zijn hom in de omgeving van de mossel. De eitjes ontwikkelen zich in de holte van de mossel totdat die door de jonge visjes wordt verlaten.

Tijdens de monsternemingen die werden uitgevoerd in het kader van de evaluatie van de biologische kwaliteit van de Brusselse waterlopen (in 2004 en 2007) was de bittervoorn goed vertegenwoordigd in de monsters die in de Woluwe werden genomen, meer bepaald in de lange vijver van het park van Woluwe en ter hoogte van het Hof ter Musschen.

Opgelet: het is verboden om op bittervoorn te vissen in het Brussels Gewest!