Afval of niet-afval? Richting een einde van de afvalstatus
- Afval
- Milieuvergunning
- Inspectie
- Verplichtingen
- Opwaardering
- Recyclage
Brussel zet zich in voor de ecologische en economische transitie. Om een globale oplossing voor milieuproblemen te bereiken, wil het Brussels Hoofdstedelijke Gewest een veerkrachtige en duurzame ontwikkeling invoeren die de manier waarop we consumeren, produceren en samenleven herziet.
Inhoud
De Brusselaars zijn zich bewust van deze uitdaging en sorteren en recycleren hun afval, maar is dit genoeg?
Nee, want afval verwerken en recycleren heeft nog steeds een negatieve impact op het milieu en de gezondheid. Denk bijvoorbeeld aan de verspilling van grondstoffen, het energieverbruik, de uitstoot van broeikasgassenGas dat een gedeelte van de zonnestralen absorbeert en herverdeelt onder de vorm van stralingen, die andere gasmoleculen ontmoeten en zodoende het proces herhalen en het broeikaseffect veroorzaken, met een warmteverhoging als gevolg. De belangrijkste broeikasgassen waarvan de oorsprong voornamelijk met menselijke activiteiten verband houden zijn kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en troposferisch ozon (O3)., ...
Wat kunnen we dan nog meer doen? Laten we innovatief zijn en proberen om voorwerpen en stoffen een tweede leven te geven.
Wat is de circulaire economie ?
Streven naar een circulaire economie betekent anders produceren en consumeren. Het doel? De druk van klassieke productiemodellen op ons milieu en natuurlijke hulpbronnen beperken.
Om in deze context actie te ondernemen, kunnen we bepaalde stoffen of voorwerpen die worden omschreven als ‘afval’ of ‘bijproducten’ hergebruiken, voorbereiden op hergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd., terugwinnen en omzetten in nieuwe kwaliteitsproducten.
Op die manier wordt de levenscyclus van producten verlengd, gebruiken we minder grondstoffen en produceren we minder afval.
Good om te weten
Wat is afval?
Hieronder verstaan we elk voorwerp of elke stof die voortkomt uit een productie- of consumptieproces en waarvan de bezitter zich ontdoet, wil ontdoen of moet ontdoen.
De levenscyclus van een stof of een voorwerp is als volgt opgebouwd, ofwel is het afval, ofwel is het ‘iets anders’. Dit ‘iets anders’ kan in de toekomst altijd afval worden en kan zelfs één of meerdere keren afval zijn tijdens zijn leven.
Afvalbeheer: een wettelijk kader
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest streeft ernaar risico's voor het milieu en de menselijke gezondheid te beheersen en te voorkomen. Om dit te bereiken heeft het meerdere maatregelen genomen om af te stappen van de klassieke benadering ‘produceren - consumeren - weggooien’ met het oog op de transitie naar een circulaire economieDe circulaire economie is een productie- en consumptiemodel dat bestaat uit het zo lang mogelijk delen, hergebruiken, repareren, renoveren en recycleren van bestaande producten en materialen, zodat ze hun waarde behouden.:
- Zo heeft het gewest de afgelopen jaren hulpbronnen- en afvalbeheerplannen uitgewerkt.
- In 2012 werd een Ordonnantie betreffende afvalstoffen goedgekeurd vertrekkende van de Richtlijnen betreffende afvalstoffen (2008/98/EG), die het wettelijke kader vormt voor afvalbeheer in de Europese Unie.
- In 2016 werd de Brudalex aangenomen om de bepalingen van de Ordonnantie te implementeren.
Om dit wettelijke kader toe te passen en afval te beheren, is het steeds van belang om eerst een voorwerp, materiaal of stof als afvalstof te kwalificeren.
Afval of niet-afval?
Hoe weet u of bepaalde stoffen, voorwerpen of materialen afval zijn of niet? Wat zijn de voorwaarden om afval al dan niet als zodanig te kwalificeren?
Er is vaak een dunne lijn tussen ‘afval’ en ‘niet-afval’. Daarom moeten we deze definitie nuanceren en geval per geval bepalen of de status van een voorwerp of stof onder de term ‘afval’ of ‘niet-afval’ valt.
Opgelet
Als de stof of het voorwerp geen afvalstof is in de zin van de wetgeving, kan het nog steeds onderworpen zijn aan bepaalde verplichtingen. Bijvoorbeeld als het om een gevaarlijk product gaat.
Bevestig in alle gevallen uw analyse door contact op te nemen met permit_circ_waste@environnement.brussels.
Een beslissingsboom om u te helpen
We begeleiden u stap voor stap met behulp van een beslissingsboom (.pdf) om te bepalen of u al dan niet te maken heeft met afval in de zin van de Brusselse wetgeving in uw bedrijfsprocessen.
Om te beginnen volgt hieronder een lijst met 6 stoffen en voorwerpen die onder de Brusselse wetgeving niet als afval worden beschouwd omdat ze onder een specifieke regelgeving vallen:
- afvalwaterWater dat in huishouding of industrie dienst heeft gedaan en gewoonlijk met verschillende stoffen beladen is. valt onder de regelgeving voor het beheer van afvalwater;
- gasvormige effluenten die worden uitgestoten in de atmosfeer en koolstofdioxide (CO2) dat wordt opgevangen en getransporteerd voor opslag in bepaalde geologische formaties zijn onderworpen aan de regelgeving voor bescherming van de lucht;
- alle bodems in situ (d.w.z. niet-uitgegraven grond, al dan niet vervuild, en gebouwen die permanent met de bodem verbonden zijn) vallen onder de regelgeving voor bodembescherming.
Let op: uitgegraven grond, al dan niet vervuild, valt hier niet onder en wordt wel beschouwd als afval. - radioactief afval valt onder de regelgeving voor atoomenergie. Dit is een federale bevoegdheid;
- menselijke kadavers. Opgelet: Dierlijke kadavers zijn wel afval;
- stoffen voor diervoeder zonder dierlijke bijproducten.
Vraag 1: Staat uw stof of voorwerp in bovenstaande lijst met stoffen en voorwerpen die volgens de Brusselse wetgeving niet als afval worden beschouwd?
Ja
In dat geval is uw stof of voorwerp geen afval.
Raadpleeg de specifieke regelgeving voor:
- afvalwater
- gasvormige effluenten
- niet-uitgegraven grond
- radioactief afval
- menselijke kadavers
- stoffen voor diervoerder zonder dierlijke bijproducten
Nee
Vraag 2 : Bent u verplicht om zich van de stof of het voorwerp te ontdoen?
Goed om te weten
U bent mogelijk verplicht om u te ontdoen van een stof of voorwerp als:
- de productie, het op de markt brengen, het bezit of het gebruik ervan verboden zijn
- specifieke wetgeving u hiertoe verplicht, zoals voor:
- gebruikte minerale of synthetische oliën
- autowrakken
- dierlijke kadavers
- vervallen farmaceutische producten
- metallisch kwik
- asbesthoudende materialen
Ja
Uw stof of voorwerp is .
Raadpleeg de specifieke regelgeving voor:
- gebruikte minerale of synthetische oliën
- autowrakken
- dierlijke kadavers
- vervallen farmaceutische producten
- metallisch kwik
- asbesthoudende materialen
Nee
Vraag 3 : Is uw stof of voorwerp een restproduct?
Goed om te weten
Een restproduct? Dit product wordt onopzettelijk geproduceerd in een productieproces en is niet het eindproduct waarop het productieproces is gericht.
Bierdraf is bijvoorbeeld een residu dat wordt verkregen na filtratie tijdens het bierbrouwproces uit graan. Dit residu wordt vaak gebruikt in diervoeders.
Ja
Uw object of stof is een restproduct. Mogelijks is uw restproduct een bijproduct en dus niet-afval.
Uw restproduct is een bijproduct als u "ja" antwoordt op alle 4 volgende vragen.
V 3.1 Wordt dit restproduct geproduceerd als integraal onderdeel van het productieproces?
- Ja : Ga naar vraag 3.2.
- Nee : Ga naar vraag 4
V 3.2 Is het latere gebruik van het restproduct legaal en heeft het geen schadelijke gevolgen voor het milieu of de menselijke gezondheid?
Opgelet: U moet aan de hand van analyses kunnen aantonen dat uw restproduct niet schadelijk is
- Ja : Ga naar vraag 3.3.
- Nee : Ga naar vraag 4
V 3.3 Gaat u dit restproduct in de toekomst met zekerheid gebruiken?
U moet aan de bevoegde instantie het toekomstig gebruik van het restproduct kunnen garanderen. De instantie kan u bijvoorbeeld vragen naar:
- een langetermijncontract tussen u en de volgende gebruiker van het restproduct
- het bewijs dat dit restproduct onder gunstige voorwaarden op de markt kan worden gebracht
- de indicaties van de Best available techniques reference documents (BREFS)
- Ja : Ga naar vraag 3.4.
- Nee : Ga naar vraag 4
V 3.4 Kunt u dit restproduct rechtstreeks gebruiken zonder verdere verwerking anders dan de gangbare industriële praktijk?
De ‘gangbare industriële praktijk’ verwijst naar lichte verwerkingsactiviteiten, zoals bijvoorbeeld een mechanische verwerking, die het bedrijf zelf kan uitvoeren om te voldoen aan een consumptievraag (deeltjesgrootte, materiaalformaat, verpakking, enz.).
- Ja
Uw restproduct is dus een bijproduct en geen afvalstof.
Raadpleeg de pagina 'Veiligheid van goederen en diensten' van de Federale Overheidsdienst Economie om meer te weten te komen over de wetgeving die van toepassing is op dit bijproduct.
- Nee : Ga naar vraag 4
Nee
Vraag 4 : Wordt uw stof of voorwerp direct hergebruikt?
Wist u dat?
HergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd.?
Hiermee bedoelen we de recuperatie van stoffen, materialen of producten die geen afval zijn, voor een identiek gebruik.
Bijvoorbeeld. Bepaalde materialen - deuren, parketvloeren, tegels, enz. - van bouwplaatsen recupereren om ze opnieuw te gebruiken.
Ja
Het voorwerp of de stof is geen afval.
Raadpleeg onze pagina ‘Van afval tot grondstof: transitie naar een circulaire economie'
Nee
Vraag 5: Ontdoet u zich van het voorwerp of de stof, of bent u van plan dat te doen?
Wist u dat?
De notie ‘voornemen om zich te ontdoen’ van een voorwerp is een combinatie van de kenmerken van het voorwerp (bevuild, vernield, beschadigd, gevaarlijk, illegaal) en die van zijn bezitter (weinig of niet meer gebruikt).
De analyse of het hier over afval of niet-afval gaat moet van geval tot geval worden uitgevoerd aan de hand van een reeks indicatoren. Hierbij moet ook rekening gehouden worden met de essentiële doelstelling van de richtlijn betreffende afvalstoffen, namelijk de bescherming van het milieu en de menselijke gezondheid.
Voorbeelden van de administratieve aanpak bij de interpretatie van het begrip ‘niet-afval’
- Gebruikte hotellakens en handdoeken recupereren om er kleding van te maken.
- Onbehandelde en ongebruikte houten pallets hergebruiken als meubels.
- Haar uit kapsalons gebruiken om rollen te maken die vervuiling op zee kunnen indammen.
De reeks indicatoren voor niet-afval is
- De opslag gebeurt in een specifieke ruimte zodat het aan een reconditioneringsbedrijf kan worden gegeven
- Er is geen schadelijk effect voor het milieu of de menselijke gezondheid.
- De voorwerpen zullen met zekerheid worden hergebruiktHet hergebruik bestaat uit het behoud van een voorwerp om het ongewijzigd opnieuw te gebruiken, eventueel na een voorbereiding voor hergebruik. Bijvoorbeeld: bakstenen worden afgebroken en hergebruikt voor een nieuwe muur nadat ze werden gereinigd en gecontroleerd., zoals blijkt uit een contract, vervoersdocument, factuur, overeenkomst, enz.
Ja
Uw object of stof is afval.
Om de hoeveelheid afval die verbrand of gestort wordt te verminderen, moeten we manieren vinden om dit afval om te zetten in een ander product of materiaal.
Als het afval eenmaal is teruggewonnen, kan het zijn afvalstatus verliezen, op voorwaarde dat het aan bepaalde criteria voldoet.
Raadpleeg onze pagina 'Afval terugwinnen'
Nee
Uw object of stof is geen afval.
Uw object of stof is dan een product.
Raadpleeg de pagina ’Veiligheid van goederen en diensten’ van de Federale Overheidsdienst Economie om na te gaan welke normen van toepassing zijn op dit product.
Om te downloaden
- pdfBeslissingsboom(.PDF, 274.18 KB)