De Good Soil-strategie: beschermen en verbeteren de Brusselse bodems
- Bodem
- Vervuiling
- Biodiversiteit
- Good Soil
- Strategie
- Beleid
Ons dagelijks leven op aarde houdt rechtstreeks of onrechtstreeks verband met de verschillende rollen die bodems spelen. Veiller à leur bonne gestion et à l’amélioration de leur qualité garantit la préservation de la biodiversité, la régulation de l’eau, du climat, et de la production alimentaire.
Inhoud
De Good Soil-strategie wil de eerste fundamenten leggen voor een geïntegreerd en duurzaam bodembeheer in Brussel.
De nieuwe Good Soil-strategie, die in mei 2024 door de Brusselse regering werd aangenomen, wil de eerste fundamenten leggen voor een geïntegreerd en duurzaam bodembeheer in het Brussels Gewest. Zijn voornaamste doel: een duurzaam bodembeheer, door te strijden tegen het geheel van bedreigingen – verharding, verdichting, erosie, het verlies van organische stof, verontreiniging, enz. – en door het bevorderen van levende bodems. Één van de prioriteiten is om tegen 2050 ook te evolueren naar een ‘nul bijkomend ruimtebeslag’ van bodems. Het perspectief is om verder te gaan in het verbeteren van het leefklimaat van de Brusselaars, door te antwoorden op de grote uitdagingen waar onze samenleving voor staat op het vlak van leefmilieu, klimaat, stedenbouw en socio-economie.
De bodem, een bron van levensbelang
In onze almaar meer verstedelijkte wereld hebben we steeds minder voeling met de bodem, hoewel die onmisbaar is voor het leven op aarde. De bodem levert de samenleving en het milieu heel wat voordelen op, zoals de filtratie van regenwater of de opbouw van het organische substraatLaag aarde voor planten. waarop de planten groeien waarmee we ons voeden.
De bodem is echter maar een dun laagje aan de oppervlakte van onze planeet en het vormingsproces gaat extreem langzaam. Hij moet dus worden beschouwd als een noodzakelijke bron die we gezond moeten houden. Zo moeten we de bodem beschermen tegen de toenemende bedreigingen waar die mee wordt geconfronteerd en die dikwijls worden versterkt door menselijke activiteiten.
In het Brusselse Gewest stelt men problemen van verontreiniging, verdichting, van gebrek aan organische stof en afdichting vast, die verlies van biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora). en organische stof veroorzaken. Op basis van analysecampagnes die uitgevoerd werden tussen 2021 en 2023 blijkt dat 40 % van de Brusselse bodems gedegradeerd tot sterk gedegradeerd zijn. Er werd een interactieve kaart gemaakt van de kwaliteit van de Brusselse bodems en hun ecosysteemdienstenAlle diensten die de bodem levert aan het milieu en de facto aan onze samenleving: levering van drinkwater, beperking van overstromingen, opslag van atmosferische koolstof, ontwikkeling van flora en fauna, enz.), die zal evolueren als gevolg van toekomstige analysecampagnes en IBKB-studies die op verschillende Brusselse sites zullen worden uitgevoerd.
Progressieve maatregelen om de bodemkwaliteit te verbeteren
Sinds 2005 en de eerste bodem Ordonnantie is de bescherming van de Brusselse bodems vooral gericht op het beheer van chemische verontreinigingen. Dankzij de acties van het gewest konden meerdere terreinen (1.150 ha/1.330 ha) worden gesaneerd en herbestemd voor nieuwe activiteiten om de leefomgeving te verbeteren en tegelijkertijd de ontwikkeling van een duurzamere economie mogelijk te maken.
Wat stelt de Good Soil-strategie voor?
- Een duidelijke visie tegen 2050, met kwaliteitsvolle Brusselse bodems die integraal deel uitmaken van een duurzaam, welvarend Gewest, waar bewoners zich bewust zijn van de waarde van bodem, ze respecteren en ze als een meerwaarde beschouwen voor de attractiviteit en de duurzame ontwikkelingOntwikkelingswijze die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. Het gaat dus om een demarche die ernaar streeft de continuïteit van de economische en sociale ontwikkeling in de tijd voort te zetten, met eerbied voor het leefmilieu en zonder de natuurlijke hulpbronnen die nodig zijn voor de menselijke activiteiten in gevaar te brengen. van de stad.
- 29 doelstellingen tegen 2030, met algemene doelstellingen, die beleids- en maatschappelijke aspecten beogen, en specifieke doelstellingen, die gericht zijn op de diensten die door de ecosystemen geleverd worden (voedsel- en watervoorziening, klimaatregulering, voordelen inzake opleiding of vrije tijd, het behoud van andere ecosystemen, enz.), en het versterken van circulaire economieDe circulaire economie is een productie- en consumptiemodel dat bestaat uit het zo lang mogelijk delen, hergebruiken, repareren, renoveren en recycleren van bestaande producten en materialen, zodat ze hun waarde behouden. (beheer van uitgegraven gronden, nutriënten- en koolstofcycli).
- 52 maatregelen om de doelstellingen van een duurzaam en geïntegreerd bodembeheer te behalen: kennisversterking, een aanpassing van de wetgeving, de bewustmaking van alle betrokken spelers, het opzetten van partnerschappen, enz.
- Het behoud van kwaliteitsvolle bodems wordt ingevuld dankzij het principe: ‘de goede bodem voor het goede gebruik’. Het identificeren van kwaliteitsvolle bodems gebeurt dankzij de Index voor Bodemkwaliteit in Brussel (IBKB) die toelaat om gedegradeerde bodems toe te wijzen aan bebouwing en kwaliteitsvolle bodems aan andere functies zoals landbouw, natuur, de strijd tegen overstromingen en koelte-eilanden
De Good Soil-strategie sluit aan bij de bodemstrategie voor 2030 van de Europese Commissie, die aanzet om bodems op een duurzame manier te beheren en te gebruiken. De bodemkwaliteit zal het succes garanderen van andere strategieën zoals voor voedsel en biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora).. Volgens de Europese Commissie is de kost van nietsdoen ten opzichte van bodems ongeveer 50 miljard €/jaar. In het Brussels Gewest heeft de Good Soil-strategie de taak om een essentiële tool te zijn om andere bestaande plannen en netwerken zoals Good Food, het groene en blauwe netwerk, maar ook het GBP (Gewestelijk Bestemmingsplan) te verbinden en te vervolledigen.
Tools voor professionals
Om de verantwoordelijken voor de aanleg of het beheer van groene ruimten, alsook studiebureaus met opdrachten die verband houden met de Good Soil-strategie, te begeleiden, stelt Leefmilieu Brussel hen een reeks specifieke tools ter beschikking.
1. Codes van goede praktijk inzake de bodemkwaliteit
- Monsterneming en analyse van compost
Methode voor de monsterneming en de analyse van composthopen om een representatief staal samen te stellen uit verschillende monsters.
- Levende bodem en bouwwerven
Richtlijnen voor het beheer van de bouwplaats, waarbij de bodem wordt beschermd zodat hij zijn ecosysteemdienstenAlle diensten die de bodem levert aan het milieu en de facto aan onze samenleving: levering van drinkwater, beperking van overstromingen, opslag van atmosferische koolstof, ontwikkeling van flora en fauna, enz.) zo goed mogelijk kan vervullen.
- Geïntegreerde beheersmaatregelen in het kader van de behandeling van een Bodemverontreiniging
Deze code geeft aanbevelingen en specifieke voorwaarden van integraal bodembeheer die gerespecteerd dienen te worden bij het uitvoeren van een bodembehandeling.
2. Infofiches Good Soil
- Uitheemse invasieve flora
Aanbevelingen om rekening te houden met de problematiek van invasieve soorten.
- Bodems en de circulaire economie
HergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. van uitgegraven grond en bodemvervangende materialen.
Goed om te weten
De Good Soil-strategie wordt samen met de Brusselse partners ontwikkeld die betrokken zijn in bodembeheer. In 2023 heeft Leefmilieu Brussel een consultatie uitgevoerd bij 35 betrokken publieke en private spelers zoals Brussel Mobiliteit, Net Brussel, Perspective.brussels, Citydev.brussels, de MIVB, Embuild, of nog FedeAU (Brusselse federatie van professionelen in stadslandbouw).
Om te downloaden
- Doelstellingen van de Good Soil-strategie (.pdf)
- Maatregelen van de Good Soil-strategie (.pdf)
- De algemene Good Soil-strategie (.pdf)
- Een consortium van onderzoekers heeft in 2021 een studie uitgevoerd over de Brusselse bodems om de Good Soil-strategie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te implementeren. Die studie bestaat uit vier delen:
- Diagnose – stand van zaken van de kennis over de Brusselse bodems (.pdf) (FR)
- Enquête bij de actoren die rechtstreeks betrokken zijn bij de uitdagingen voor de Brusselse bodems (.pdf) (FR)
- Cartografische aspecten – technisch gedeelte gericht op vraagstukken inzake te verzamelen geografische gegevens en op te stellen indicatoren (.pdf) (FR)
- Prospectieve beschouwingen over de elementen waarmee rekening moet worden gehouden in de fasen van de opstelling van een Bodemplan door het gewest (.pdf) (FR)
Contact
Vragen? Neem contact op met de Bodemfacilitator van Leefmilieu Brussel.