Statische transformatoren

Houdt uw beroepsactiviteit het gebruik in van een statische transformator van 250 kVA of meer? Dan hebt u een toelating of een milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen ‘commodo-incommodo’- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning nodig. Wilt u de exploitatievoorwaarden in het officiële document beter begrijpen? Deze gids licht de u opgelegde verplichtingen nader toe: kenmerken en uitrustingen van de transformator, ventilatie van het lokaal, te nemen voorzorgsmaatregelen, enz.

Is dit op u van toepassing ?

Deze voorwaarden zijn op u van toepassing als u een statische transformator van 250 kVA of meer gebruikt.

De transformatoren met een nominaal vermogen van minstens 250 kVA maken deel uit van de  ingedeelde inrichtingen  (rubriek 148) en zijn gebonden aan een toelating of milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen ‘commodo-incommodo’- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning. Deze rubriek heeft alleen betrekking op de transformator zelf (de kast), en niet op de kabels die er in of uit lopen.

De rubriek is onderverdeeld in 3 categorieën van transformatoren, naargelang van het vermogen:

• Rubriek 148A: tussen 250 en 1000 kVA  (inrichtingen van klasse 3);
• Rubriek 148B: tussen 1000 en 5000 kVA (inrichtingen van klasse 2);
• Rubriek 148C: meer dan 5000 kVA (inrichtingen van klasse 1B).

De gebruiksvoorwaarden zijn echter identiek of zeer gelijkaardig voor alle categorieën van transformatoren. 

Deze gids vermeldt welke verschillen er zijn.

De voorwaarden naleven: een wettelijke verplichting

De voorwaarden van uw vergunning omvatten of vormen een aanvulling op de voorwaarden die zijn opgenomen in een wettelijke tekst:

Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 9 september 1999 tot vaststelling van de uitbatingsvoorwaarden voor statische transformatoren met een nominaal vermogen van 250 kva tot 1 000 kVA.

Aangezien er geen specifieke wet bestaat voor krachtigere transformatoren leggen wij in de milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen ‘commodo-incommodo’- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning voorwaarden op die identiek zijn aan de voorwaarden die zijn opgenomen in het besluit voor de transformatoren van 250 kVa tot 1000 kVA, of passen wij deze licht aan naargelang de specifieke omstandigheden van uw gebouw. U moet zich uiteraard altijd houden aan de voorwaarden van uw vergunning, om niet in overtreding te zijn. Deze voorwaarden gelden altijd, zelfs indien ze verschillen van de voorwaarden die u vindt in andere referentiedocumenten.

Als u de voorwaarden van uw toelating of vergunning  niet naleeft, begaat u een overtreding en riskeert u sancties (boete, gevangenisstraf).

Waaarom deze voorwaarden ?

De voorwaarden die in de milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen ‘commodo-incommodo’- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning zijn vastgelegd, hebben tot doel:

• de veiligheid van de werknemers en de burgers te garanderen;
• de hinder en de risico’s te beperken;
• het milieu te beschermen (vermijden van bodem- en waterverontreiniging).

Deze gids informeert u over uw verplichtingen op het vlak van:

• Uw lokaal
• De bescherming tegen verontreiniging
• De onderhoud en controles
• De wijziging van uw installatie

Het lokaal waarin uw transformatoren staan opgesteld

a. Plaats van het lokaal (uitsluitend voor nieuwe projecten)

• Plaats uw transformatoren in een lokaal op het gelijkvloers of op niveau -1, zodat ze toegankelijk zijn voor de brandweerdiensten.

b. Toegang tot het lokaal

• Toegang tot het lokaal is verboden, behalve voor opgeleid en ervaren personeel.
• Het toegangsverbod voor onbevoegden moet duidelijk worden uitgehangen.
• Bescherm uw lokaal tegen het binnendringen van vloeistoffen, conform de voorschriften van het AREI. 

  Het lokaal moet zo ontworpen zijn dat de indringing van vloeistoffen wordt verhinderd (obstakels, isolatie, …).

  Houd u aan de voorschriften van het AREI voor exclusieve ruimten van de elektrische dienst.

  Indien toch water zou doordringen in het lokaal, per ongeluk of door het blussen van een brand bijvoorbeeld, moet het niveau van het water altijd onder het niveau van de vitale onderdelen van de elektrische installatie blijven. U kunt de transformator bijvoorbeeld op een verhoog zetten.

  Indien vloeistoffen binnendringen in het lokaal moet u in elk geval een beroep doen op de brandweerdienst om het water af te voeren. Zo vermijdt u elk risico op elektrocutie.

c. Gebruik van het lokaal

• In het lokaal mogen uitsluitend transformatoren en hoog- en laagspanningsinstallaties worden ondergebracht. 
• Er mag geen ander materiaal in het lokaal worden geplaatst.  

d. Leidingen en afvoerkanalen

• In het lokaal liggen alleen de leidingen die nodig zijn voor de elektrische installatie. 

  Leidingen die u niet kunt omleggen, mogen door het lokaal lopen indien ze ingesloten zijn in een koker die lekken in het lokaal vermijdt.

  Hiervoor is een afwijking nodig. Vraag deze afwijking aan uw gemeente indien u een aangifte van klasse 3 hebt, of aan Leefmilieu Brussel indien u een vergunning hebt van klasse 1A, 1B of 2. U kunt de afwijking aanvragen per post, waarbij u de technische redenen toelicht waarom u de gebruikelijke voorwaarden niet kunt naleven. Deze afwijking geldt niet voor gasleidingen, die altijd verboden zijn in het lokaal.

• In het lokaal is geen “sterfput” of ander waterafvoersysteem aanwezig.

e. Deuren

• De toegangsdeuren van het lokaal openen naar buiten toe.
• De toegangsdeuren van het lokaal die uitgeven in het gebouw hebben een brandweerstand van minstens ½ uur. 

  De brandweerstand van de toegangsdeuren en de wanden is vastgelegd door norm NBN 713.020.

  U moet deze norm of een gelijkwaardige norm naleven behalve indien:

  • uw gebouw ook gebonden is aan een wetgeving die andere brandweerstandswaarden oplegt voor deuren en wanden. Dan  dient u zich hieraan te houden.
  • de DBDMH strengere verplichtingen  heeft opgelegd. U dient zich hieraan te houden.
• Doe de deur nooit met de sleutel op slot. Van binnen uit moet de deur op elk moment kunnen worden geopend. 

f. Muren

• De muren, de vloer en het plafond zijn uitgevoerd in beton of metselwerk.
• Al deze wanden hebben een brandweerstand van minstens 1 uur.

g. Ventilatie

• Het lokaal moet geventileerd worden zodat de temperatuur nooit hoger oploopt dan 40°C. 
• Voorzie een onafhankelijke hoge en lage ventilatie, eventueel mechanisch. 

  Mechanische ventilatie is noodzakelijk indien ventilatie rechtstreeks of onrechtstreeks naar buiten onmogelijk is of niet volstaat om de temperatuur onder de 40°C te houden.

  Voor nieuwe projecten

  In het geval van mechanische ventilatie zijn de ventilatoren afgesteld door een temperatuursonde. Ze beginnen pas te werken wanneer de temperatuur in het lokaal hoger oploopt dan 40°C.

• De ventilatie moet rechtstreeks naar buiten gebeuren. 

  Indien de ventilatie de lucht niet rechtstreeks naar buiten afvoert, moet de lucht onrechtstreeks worden afgevoerd langs onbrandbare leidingen (brandweerstand 1 uur) met brandwerende kleppen.

  Indien ventilatie rechtstreeks of onrechtstreeks naar buiten niet mogelijk is om technische redenen, moet u een mechanische ventilatie voorzien.

  Indien ook dit niet mogelijk blijkt, kunt u een afwijking krijgen om lucht af te voeren langs een ander lokaal, onder de volgende voorwaarden:

  De statische transformatoren :

  • werden geïnstalleerd  voor de invoegetreding van het AREI (1 oktober 1981);
  • geen diëlektrische vloeistof bevatten

  EN het tussenliggende lokaal :

  • voldoende groot is;
  • rechtsreeks naar buiten wordt geventileerd;
  • de luchtverversing in het transformatorlokaal mogelijk maakt, zodat de temperatuur er onder de 40 °C kan worden gehouden;
  • verbonden is met het transformatorlokaal door verluchtingsgaten met brandwerende kleppen die automatisch geactiveerd worden bij brand;
  • geen:
    • generatoraggregaat;
    • stationaire batterijen;
    • vloeistoffen, ontvlambare stoffen of dampen bevat.

  Administratieve stappen om een afwijking te krijgen:

  U moet de afwijking officieel aanvragen bij de overheid die uw vergunning heeft afgeleverd (de gemeente of Leefmilieu Brussel) en een gunstig advies krijgen van de DBDMH.
  In uw aanvraag moet u:

  • uitleggen waarom u het lokaal niet kunt verluchten volgens de wettelijke voorschriften;
  • de luchtverversing berekenen;
  • een overzicht geven van de lokalen op dezelfde verdieping van het gebouw met vermelding van hun bestemming;
  • een overzicht geven van uw brandpreventiemaatregelen.
• De ventilatieroosters moeten regelmatig worden gereinigd voor een optimale ventilatie.

Bescherming tegen vervuiling

a. Lozing van afvalwater

• Er mag geen afvalwaterWater dat in huishouding of industrie dienst heeft gedaan en gewoonlijk met verschillende stoffen beladen is. worden geloosd dat afkomstig is van het lokaal waarin de transformatoren staan opgesteld. 
• Vloeistoffen afkomstig uit een statische transformator mogen niet worden geloosd in de riolering of in de oppervlaktewaterenEr wordt gewoonlijk een onderscheid gemaakt tussen zeewater en binnenwater, wat op zijn beurt in oppervlaktewater en grondwater wordt onderverdeeld. Het oppervlaktewater wijst op het water dat op de oppervlakte van de aarde afvloeit of stagneert en bevat het water van de meren, rivieren en waterpartijen (vijver, kunstmatige bekkens, poelen, ...). .

b. Geluidshinder

• Meet het geluidsniveau van uw transformatoren. 

  Aangezien het niet mogelijk is de transformatoren stil te leggen om hun Lsp te meten, moet u een alternatieve methode gebruiken die gebaseerd is op de frequentie-inhoud van het geluid van de statische transformatoren.

  Er zijn 2 mogelijke oplossingen :

  • Meld ons de meetmethode die de expert in akoestiek voorstelt om te gebruiken en wacht op ons akkoord alvorens de metingen te starten.
  • Geef aan de expert in akoestiek de meetmethode die Leefmilieu Brussel voortelt (.pdf) .

  Indien uw vergunning betrekking heeft op meerdere milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen ‘commodo-incommodo’- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning :

  1.     De toegelaten geluidsdrempels mogen niet worden overschreden

  De wet voorziet geluidsdrempels die afhankelijk zijn van het geografisch gebied waarin uw activiteit plaatsvindt, de buurt (eventuele aanwezigheid van ziekenhuizen, scholen, rusthuizen, …) en het moment van de dag of week:

De geluidsdrempels zijn vastgelegd naargelang van:

• het globaal specifiek geluid (Lsp);
• het aantal overschrijdingen per uur (N) van de piekgeluidsdrempel;
• de overschrijdingen ten opzichte van het omgevingsgeluid.

Welke geluiden worden in aanmerking genomen?

Het geluid van uw ingedeelde inrichtingen en van de uitrustgingen die er deel van uitmaken, maar ook alle andere geluiden die uw activiteit genereert:

• het hanteren van voorwerpen, goederen, …;
• het laden en lossen door klanten, leveranciers, …, op uw terrein of op straat;
• het verkeer dat verband houdt met uw activiteit;
• de werking van bijkomende installaties (ventilatie, airconditioning, …);
• …

Welke drempels mogen niet worden overschreden?

a. Metingen binnen de belendende gebouwen die in gebruik zijn::

Opmerking: het beschouwde omgevingsgeluidsniveau om de overschrijding te bepalen, bedraagt minimum 24 dB(A).

b.    Metingen buiten:

In het geval van statische transformatoren worden de metingen uitgevoerd volgens een methode die u voorstelt en die moet worden goedgekeurd door Leefmilieu Brussel.

Voor de andere installaties worden de metingen uitgevoerd conform het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 21 november 2002 betreffende de strijd tegen het buurtlawaai en conform de voorwaarden voor de metingen.

2.   Voorkom geluidshinder

U moet de opgelegde drempels naleven, maar zorg er ook voor dat uw activiteiten zo weinig mogelijk geluidshinder voortbrengen, om de buurt te beschermen. Houd u dus aan de volgende goede praktijken, en stem ze af op uw situatie.

Bij de keuze en de plaatsing van uw installaties:

• kies de plaats waar lawaaierige installaties en activiteiten de minste hinder voortbrengen;
• kies voor minder lawaaierige technieken en technologieën;
• bestudeer de geluidsprestaties van de installaties en vergelijk alvorens een keuze te maken;
• installeer bijkomende voorzieningen voor geluidsisolatie die de weerkaatsing en de verspreiding van geluiden beperken;
• …

Elke dag:

• isoleer de bronnen van geluidshinder zoveel mogelijk: voer lawaaierige activiteiten uit op de plaatsen die hiervoor het meest geschikt zijn;
• sluit de buitendeuren en de vensters van deze lokalen;
• voer lawaaierige activiteiten uit in tijdsblok A (op weekdagen, tussen 7 en 19 uur);
• onderhoud uw installaties regelmatig, en laat onderdelen die meer lawaai maken door slijtage of beschadiging herstellen of vervangen.

c. Elektrische en magnetisch velden

• Het elektrisch veld dat door de transformatoren wordt gegenereerd, mag bij een ongestoorde werking niet hoger liggen dan 5 kV/meter buiten het lokaal.
• Buiten het lokaal mag de magnetische inductiewaarde bij 50/60 Hz niet meer bedragen dan:
  • bij permanente blootstelling: 100 µT (microTesla);
  • bij kortstondige blootstelling: 1000  µT (microTesla).

Bijkomende voorwaarde voor nieuwe transformatoren:  bij permanente blootstelling op plaatsen waar kinderen jonger dan 15 jaar verblijven: 0,4 µT (microTesla) over een gemiddelde van 24 uur.

Wij leggen een  richtwaardeWaarde die de doelstellingen bepaalt die moeten worden nagestreefd, willen we een bevredigende situatie scheppen in het desbetreffende domein (geluid, waterkwaliteit, enz.).  op van 0,4 µT (microTesla), als voorzorgsprinicpe en uitsluitend voor nieuwe transformatoren. Verschillende studies wijzen immers op een correlatie tussen het risico van kinderleukemie en de langdurige blootstelling aan magnetische velden. Een oorzakelijk verband is echter niet bewezen, en de stijging van het aantal gevallen van kinderleukemie is zeer laag. Er is dus niet noodzakelijk een gevaar boven de 0,4 µT. Deze waarde kan dus geval per geval worden besproken.

Deze waarde is van toepassing in alle lokalen waar kinderen van minder dan 15 jaar oud kunnen verblijven (scholen, crèches, ziekenhuizen, woningen en andere plaatsen waar kinderen regelmatig minstens 6 uur per dag kunnen doorbrengen).

Uitzondering (Afwijking)

Op plaatsen waar kinderen jonger dan 15 jaar kunnen verblijven, is het maximale magnetische veld dat moet worden nageleefd, vastgelegd op 0,4 µT (microTesla) over een periode van 24 uur bij permanente blootstelling. Indien u kunt bewijzen dat het in uw geval technisch en/of economisch onmogelijk is om deze richtwaarde na te leven, kunt u eventueel een vergunning krijgen met een  grenswaardeWaarde die dient te worden gerespecteerd om ongewenste effecten op de gezondheid of het leefmilieu te voorkomen. Een grenswaarde die in een reglementering wordt opgenomen, wordt een norm.  van 10 µT bij permanente blootstelling over een periode van 24 uur.

Om de afwijking te bekomen moet u ons officieel een rapport overmaken van een laboratorium gespecialiseerd in elektriciteit of in elektromagnetische straling, dat de technische en/of economische onmogelijkheid bewijst om de waarde 0,4µT na te leven.  Vermeldt tevens het laagst mogelijke uitvoerbare niveau overeenkomstig het BATNEEC-principe.

d. Inkuiping

Uitsluitend voor lokalen met transformatoren die 50 liter of meer diëlektrische vloeistof bevatten

• Zorg voor een inkuiping die ondoorlatend is voor diëlektrische vloeistoffen of rust elk toestel uit met een reservoir om de diëlektrische vloeistof op te vangen in het geval van breuk. Deze voorzieningen moeten vermijden dat diëlektrische oliën afvloeien in de bodem of in de riolering.

e. Pcb's

• Gebruik geen transformatoren meer die in gewicht meer dan 0,005% pcb’s bevatten. Ze zijn ten strengste verboden (geen afwijking mogelijk).

​Indien u nog in het bezit bent van een dergelijke transformator, dient u deze onmiddellijk te vervangen door een nieuwe transformator zonder pcb’s. Laat uw oude transformator afvoeren door een vergunde operator voor gevaarlijke afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 

Onderhoud en verplichte controles

a. Voor de ingebruikname van de installatie

• Laat uw installatie controleren en certificeren door een erkende instantie voordat u ze in gebruik neemt. 

  Een erkend controleorganisme moet u een conformiteitsattest bezorgen, conform het AREI.

  U mag uw installatie pas aansluiten op het net en onder spanning brengen wanneer u in het bezit bent van dit attest.

• Houd het conformiteitsattest 5 jaar bij in uw register, zodat u het kunt voorleggen in het geval van een controle.

b. Jaarlijks onderhoud

• Laat uw transformatoren elk jaar controleren door een erkende instantie, en voer de aanbevolen herstellingen of afstellingen uit.
• Houd het onderhoudsattest 5 jaar bij in uw register, zodat u het kunt voorleggen in het geval van een controle.

Uw installatie wijzigen

• Vraag de toelating aan uw gemeente of aan Leefmilieu Brussel (afhankelijk van wie uw vergunning heeft afgeleverd) voordat u: 
  • een transformator vervangt ;
  • een transformator verplaatst ;
  • het lokaal verbouwt.

•  Indien u de toelating moet aanvragen bij Leefmilieu Brussel, moet u uw aanvraag richten tot:

  Leefmilieu Brussel

  Afdeling Vergunningen en Partnerschappen

  Thurn & Taxis Site

  Havenlaan 86C, bus 3000

  1000 Brussel

  Vermeld in uw brief:

  -   de naam, de firmanaam en het adres van de houder van de  milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen ‘commodo-incommodo’- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning ;

  -   de referenties van de geldige milieuvergunning(en).

  U kunt ook het aanvraagformulier voor wijziging van een milieuvergunning invullen en naar Leefmilieu Brussel opsturen.

  • Gelieve u tot de milieudienst van de gemeente te wenden indien uw vergunning door de gemeente werd afgeleverd.

• Wacht altijd de officiële toelating af alvorens deze wijzigingen uit te voeren.