Energiearmoede in het Brussels Gewest begrijpen en bestrijden
- Energie
- Gebouw
- Verwarming
- Gas
- Begeleiding
Voor veel Brusselaars is het verwarmen van hun huis of gewoon stroom gebruiken een grote bron van zorg geworden. In 2022 zagen gezinnen hun gas- en elektriciteitskosten spectaculair stijgen, tot het punt waarop ze elke maand de rekening vrezen.
Inhoud
De hoge en stijgende prijs van de energiefactuur is een van de vastgestelde oorzaken van de energiearmoede, samen met lage inkomens en de slechte energieprestaties van woningen en apparatuur.
Wat is energiearmoede?
Hoewel er geen eenduidige definitie is, wordt deze het meest gebruikt: “Energiearmoede verwijst naar een toestand waarbij een persoon of huishouden bijzondere moeilijkheden ondervindt in zijn/haar woonst om zich te voorzien van de energie die nodig is om zijn/haar elementaire noden te bevredigen”. » (Huybrechs e.a., 2011).
In België wordt de energiearmoede elk jaar gemeten en de Koning Boudewijnstichting publiceert deze gegevens in de Barometer van de Energiearmoede.
Om rekening te houden met de complexiteit van het probleem, maakt de barometer een onderscheid tussen 3 soorten van indicatoren:
- De gemeten energiearmoede: huishoudens besteden een te groot deel van hun beschikbaar inkomen aan de energiefactuur na aftrek van woonkosten.
- De verborgen energiearmoede: dit wordt gekenmerkt door een abnormaal lage energiefactuur, die een mogelijke situatie van ontbering verraadt.
- De ervaren energiearmoede: dit is de subjectieve beoordeling van huishoudens die zeggen dat ze het zich niet kunnen veroorloven om hun woning naar behoren te verwarmen.
Wat is de situatie in het Brussels Gewest?
Volgens de 9e Barometer van de Energiearmoede, gepubliceerd in maart 2023 en die betrekking heeft op het jaar 2021, heeft 27,4% van de huishoudens in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te kampen met energiearmoede (tegenover 26,5% in 2020), wat neerkomt op meer dan één huishouden op 4.
- Gemeten energiearmoede = 12,4%
- Verborgen energiearmoede = 12,3%
- Ervaren energiearmoede = 5%
De energiecijfers, die in de eerste helft van 2021 nog vrij laag waren, begonnen in de tweede helft van 2021 te stijgen.
De eersten die worden getroffen door deze stijging, die door de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) als ‘historisch’ wordt omschreven, zijn huishoudens met een laag inkomen en variabele gas- en elektriciteitscontracten.
Welke maatregelen kunnen worden genomen om energiearmoede tegen te gaan?
Toegang tot energie is een prioriteit van het Brussels gewestbeleid, dat energiearmoede op verschillende manieren bestrijdt. Enerzijds wil men de meest kwetsbare gezinnen beschermen door hen financiële hulp te bieden om hun betalingsmoeilijkheden op te vangen, anderzijds wil men hen helpen hun energiefactuur te verlagen door hen te sensibiliseren voor rationeel energiegebruik en door hun woning te renoveren. Toegang tot energie is een fundamenteel recht dat nodig is om waardig te kunnen leven.
Op gewestelijk niveau
- Het statuut van beschermde klant activeren
Het statuut van beschermde klant is een maatregel die het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft ingevoerd om Brusselse klanten met een betalingsachterstand bij hun energieleverancier te ondersteunen.
Deze mensen kunnen dit statuut voorwaardelijk aanvragen als ze een betalingsherinnering of een bewijs van schuld (bv. een ingebrekestelling) ontvangen van hun elektriciteits- en/of gasleverancier. Dit statuut maakt het mogelijk om tijdelijk het gewestelijk sociaal tarief te krijgen en om de terugbetaling van schulden aan de leverancier te vergemakkelijken.Dit statuut kan verkregen worden bij :
- Brugel : voor iedereen wiens inkomen een bepaald plafond niet overschrijdt
- Sibelga
- het OCMW in de gemeente van de aanvrager, op basis van een onderzoek van de gezinssituatie van de aanvrager.
- Steunmaatregelen voor energierenovaties van woningen
Naast directe oplossingen zoals schuldvereffening, betalingsplannen, steun voor gezinnen ... omvat de strijd tegen energiearmoede ook energierenovaties van woningen.
Dit is een belangrijke uitdaging in Brussel, niet alleen om energiearmoede te bestrijden, maar ook om de klimaatveranderingWijst op trage variaties van de klimaatskenmerken mettertijd, op een welbepaalde plaats: opwarming of afkoeling. Sommige vormen van luchtvervuiling, veroorzaakt door menselijke activiteiten, zijn een bedreiging voor het klimaat in de zin dat er een globale opwarming zou kunnen ontstaan. Dit verschijnsel kan belangrijke schade veroorzaken: stijging van de zeeniveaus, verergering van de uiterste klimaatsverschijnselen (droogtes, overstromingen, wervelstormen, enz.), destabilisatie van de bossen, bedreiging voor de zoetwatervoorraden, moeilijkheden voor de landbouw, woestijnvorming, vermindering van de biodiversiteit, verspreiding van tropische ziekten, enz. aan te pakken. Het Gewest wil op lange termijn de energieprestaties van gebouwen verbeteren. Het Brussels Gewest heeft een energieprestatiedoelstelling vastgelegd van 100kWh/m²/jaar voor alle woningen tegen 2050, d.w.z. een gemiddeld verbruik gedeeld door 3 in vergelijking met de huidige situatie.Er is aanzienlijke financiële steun beschikbaar voor alle Brusselaars, vooral die met een lager inkomen, om hen te helpen bij de renovatie van hun woning:
- De RENOLUTION-premies
De RENOLUTION-premies zijn beschikbaar voor alle soorten van gebouwen in het Brussels Gewest: eengezinswoningen, appartementsgebouwen, kantoren, winkels, scholen, industrie ... En voor verschillende profielen van aanvragers, waaronder eigenaars en verhuurders.
Goed om te weten
Er is een correlatie vastgesteld tussen situaties van energiearmoede en de staat van de woning: gezinnen die getroffen worden door energiearmoede wonen het vaakst in slecht geïsoleerde woningen.
Het Brussels Gewest wil meer gerichte financiering voor investeringen in de bouwsector vergemakkelijken, ten voordele van kwetsbare consumenten en de strijd tegen energiearmoede.
Nuttige link
Hier vind je alle informatie over het verkrijgen van premies en de verschillende gewestelijke financiële steunmaatregelen voor renovatie.
- Het ECORENO-krediet
Met deze lening hebben huiseigenaren en huurders in Brussel een financieringsoplossing voor hun renovatiewerkzaamheden tegen een voorkeurstarief van 1,5% tot 2,5%.
De financiering is in de eerste plaats beschikbaar voor werken die de veiligheid, de gezondheid en de energieprestaties van woningen verbeteren.
Het Lucht-Klimaat-Energieplan: prioritaire acties om energie te besparen
Het nieuw Gewestelijk Lucht-Klimaat-Energieplan (LKEP) van het Brussels Gewest geeft een overzicht van de acties om de uitstoot van broeikasgassenGas dat een gedeelte van de zonnestralen absorbeert en herverdeelt onder de vorm van stralingen, die andere gasmoleculen ontmoeten en zodoende het proces herhalen en het broeikaseffect veroorzaken, met een warmteverhoging als gevolg. De belangrijkste broeikasgassen waarvan de oorsprong voornamelijk met menselijke activiteiten verband houden zijn kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en troposferisch ozon (O3). op gewestelijk niveau te verminderen in de belangrijkste sectoren van de bouw, de energie, het transport of de productie.
In Brussel speelt de bouwsector een centrale rol in de vermindering van het energieverbruik en dus van de uitstoot van broeikasgassen. Een derde van de gebouwen is helemaal niet geïsoleerd. Het LKEP richt zich op het verminderen van de energiebehoeften van gebouwen, wat des te urgenter is geworden door de stijging van de energieprijzen en de gevolgen daarvan voor gezinnen met een laag inkomen.
Maar daar houdt het LKEP niet op: zijn maatregelen, of ze nu betrekking hebben op energie en renovatie, luchtkwaliteit, groene ruimten ... "moeten rekening houden met sociale rechtvaardigheid en moeten ervoor zorgen dat de voordelen van dit plan ten goede komen aan de volledige bevolking, zonder sociale ongelijkheden teweeg te brengen of te vergroten.“
Op federaal niveau
- Het sociaal tarief
Het sociaal tarief voor elektriciteit en aardgas is een voordelig tarief dat is voorbehouden aan bepaalde categorieën van personen of gezinnen. Het wordt periodiek berekend door de CREG en is identiek voor alle leveranciers. De begunstigden van een OCMW-uitkering, een gewestelijke tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden, of de huurders van sociale woningen die afhankelijk zijn van een collectieve gasketel in het bijzonder, hebben recht op dit tarief waardoor ze hun facturen tegen een verlaagde prijs kunnen betalen.
Nuttige link
Alle voorwaarden en categorieën voor de toekenning van het sociaal tarief staan op de website van de FOD Economie.
Moeilijkheden om je energiefactuur te betalen: waar kun je hulp krijgen?
Bij wie kan ik terecht voor de verschillende vormen van bijstand als ik mijn energiefactuur niet of met moeite kan betalen? Dit zijn de mogelijkheden voor de Brusselaars:
- BRUGEL om het statuut van beschermde klant te verkrijgen
- het OCMW om sociale bijstand te krijgen
- RENOLUTION-premies voor renovatiewerken
- de dienst Infor GazElec om aanbiedingen te vergelijken en je rechten te kennen
- het adviescentrum Homegrade om de kwaliteit van je woning te verbeteren
- schuldbemiddelingsdiensten om een afbetalingsplan op te stellen
Goed om te weten
Welke profielen worden het meest getroffen door energiearmoede in België?
Hier zijn enkele bevindingen van de Barometer van de Energiearmoede:
- Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in de gezinnen met energiearmoede: 16,1% van de vrouwen in België leven in een gezin in energiearmoede tegenover 13,7% van de mannen.
- Sociale huurders, huiseigenaren zonder hypotheek, oudere alleenstaanden (26% van de 65-plussers tegenover 11,6% van de 18-49-jarigen) en eenoudergezinnen zijn ook kwetsbaarder.
- Het hebben van een inkomen uit arbeid beschermt niet tegen energiearmoede: 14,4% van de gezinnen met een inkomen uit werk verkeert in energiearmoede vergeleken met 38,1% zonder inkomen uit werk.
Liens utiles
- Een energieleverancier kiezen.
- Hulp om uw energiefactuur te verlagen.
- Het steunpunt SocialEnergie is een gewestelijke dienst die eerstelijnswerkers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ondersteunt.
Hier vind je ook een overzicht van de bijstand die beschikbaar is voor gezinnen die hun energiefactuur niet meer kunnen betalen.