Luchtcompressoren en persluchtreservoirs

  • Inspectie
  • Lucht
  • Milieuvergunning
  • Verplichtingen

Inhoud

Houdt uw beroepsactiviteit het gebruik van een luchtcompressor van meer dan 2 kW in? Dan moet u in het bezit zijn van een milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning . Uw vergunning vermeldt de voorwaarden die u moet naleven voor deze installatie. Wilt u de exploitatievoorwaarden die in het officiële document staan, beter begrijpen? Deze gids maakt u wegwijs in uw verplichtingen: kenmerken en uitrustingen van de compressor, voorzorgsmaatregelen, enz.

Is deze gids ook bedoeld voor u?

Deze gids is bedoeld voor u indien u een luchtcompressor van meer dan 2 kW gebruikt.

Compressoren van meer dan 2kW maken deel uit van de  ingedeelde inrichtingen  (rubriek 71a) die gebonden zijn aan een toelating of milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning.

Indien het reservoir dat erop is aangesloten meer dan 300 liter inhoud heeft, behoort dit tot rubriek 72 of 74.

De voorwaarden naleven: een wettelijke verplichting

De voorwaarden steunen op verschillende wetteksten:

Dit besluit is van toepassing op perslucht- of stikstofreservoirs. De drukvaten van eenvoudige vorm die onder het voormelde koninklijk besluit van 11 juni 1990 vallen en in overeenstemming zijn met dit besluit en die vóór 20 april 2016 in de handel zijn gebracht, kunnen verder op de markt worden aangeboden en/of in gebruik worden genomen. Certificaten die conform het koninklijk besluit van 11 juni 1990 door erkende keuringsinstanties zijn verstrekt, zijn geldig.

Opmerking: Reservoirs die het “CE”-merk dragen, voldoen altijd aan de vereisten van het besluit.

Dit besluit is van toepassing op de onderstaande onderdelen :

  • alle uitrustingen onder druk (kleppen, leidingen, pistolen, …),
  • andere reservoirs dan de perslucht- of stikstofreservoirs.

Indien u de in uw vergunning voorziene voorwaarden niet naleeft, bent u in overtreding en kunt u een sanctie krijgen (boete, gebruiksverbod, gevangenisstraf,…).

Waarom deze voorwaarden?

De voorwaarden die in de milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning zijn vastgelegd, hebben tot doel:

  • de veiligheid te garanderen;
  • de hinder en risico’s te beperken;
  • het milieu te beschermen (vervuiling van bodem en water vermijden).
  • het energieverbruik van de luchtcompressoren te beperken.

Deze gids informeert u over uw verplichtingen op het vlak van :

Uw installatie: eerste stappen

a. De normen en de uitrustingen

Wettelijke normen

  • Alle uitrustingen onder druk van het persluchtcircuit (leidingen, pistolen, veiligheidstoebehoren, ...) moeten het “CE”-merk hebben.

    Alle uitrustingen onder druk moeten het “CE”-merk dragen:

    Dit merk bevestigt de conformiteit van de uitrustingen met de geldende normen.
     

  • Het persluchtreservoir moet een kenplaat dragen, die in het bijzonder het ”CE”-merk draagt. 

    De kenplaat vermeldt minstens de volgende informatie:

    • het “CE”-merk (+ eventueel de 2 laatste cijfers van het jaar);
    • het nummer van de organisatie die instaat voor de CE-keuring;
    • de maximale bedrijfsdruk PS in bar;
    • de maximale (Tmax) en minimale (Tmin) bedrijfstemperatuur in °C;
    • de inhoud van het vat V (in liter);
    • de naam of het merk van de fabrikant;
    • het type en serie- of partijnummer van het drukvat.
       
  • Het reservoir moet met een volledige gebruiksaanwijzing worden geleverd. 

    De handleiding moet minstens de volgende informatie verschaffen:

    • dezelfde inlichtingen als op de kenplaat;
    • het beoogde gebruiksgebied;
    • de voor de veiligheid van het drukvat noodzakelijke installatievoorschriften;
    • de onderhoudsvoorschriften.

    De handleiding moet de tekst bevatten in het Nederlands, het Frans en het Duits.

Uitrustingen 

  • Elektrische motoren moeten voorzien zijn van een kenplaat die het maximale toerental, het voltage en het amperage dat de machine aankan, vermeldt. Deze kenplaat moet zichtbaar aangebracht zijn.
  • De compressor of het reservoir is uitgerust met een manostaat die de luchtcompressie stopt zodra de maximale werkdruk is bereikt.

Voor alle nieuwe persluchtproductiecentrale :

  • Het persluchtnet moet aangepast zijn aan de persluchtbehoeften.
  • Het gesloten netwerk heeft een lichte helling.
  • (Het) drukvat(en) wordt/worden direct  onder de compressor(en) geplaatst. 

    Deze locatie maakt het mogelijk fluctuaties van het luchtdebiet te beperken. 

  • Afsluitkranen die het mogelijk maken om een deel van het circuit  te isoleren (werken, ...) worden voorzien.
  • Ontluchtingskranen worden voorzien op de lage punten.
  • Een droogapparaat wordt voorzien om de condensatie in het circuit te beperken.
  • Zo dicht mogelijk bij de gebruikers worden filters voorzien.  

b. Plaats

  • Om een hoger rendement van de installatie, zet de compressor niet in een stookruimte of in een lokaal waar de temperatuur tot boven de 35 °C kan oplopen.
  • Plaats de compressor op een voldoende geventileerde plaats.
  • Zet een persluchtreservoir nooit in de nabijheid van ontvlambare of gevaarlijke stoffen.
  • Indien de compressor en het bijhorende reservoir in open lucht staan opgesteld, moeten ze tegen weer en wind worden beschermd.
  • Vermijd toegang van buitenstaanders tot het reservoir: plaats een hek of tref andere maatregelen om onbevoegden op een afstand te houden.
  • Indien de compressor dicht bij een weg staat, moet rond de compressor een hek, muurtjes of blokken worden geplaatst, om te vermijden dat voertuigen ertegenaan rijden.
  • Zorg dat het reservoir stabiel staat, om te vermijden dat het omkantelt. Maak het indien nodig stevig vast aan de grond of aan een stabiele structuur (verplicht indien het in open lucht staat).

c. Isolatie

  • Zet de compressor zo dat trillingen niet worden doorgegeven aan de muren en vloeren van het gebouw, aan de aangrenzende bouwwerken, aan het persluchtcircuit: zet de machine op dempers (silent blocks), veren, enz.
  • Installeer de elektrische motoren van de compressoren zo dat ze zo geruisloos mogelijk werken. Plaats de elektrische motoren (of de luchtcompressor in zijn geheel) indien nodig in een geluidsisolerende omkasting. Zorg in dat geval ook voor ventilatie.

d. Energiebesparing

Voor alle nieuwe installaties

Kies altijd de beste technologie, op maat van uw onderneming, om het energieverbruik van uw persluchtinstallatie zo laag mogelijk te houden.

  • Stem de persluchtproductie af op de vraag.
  • Zorg dat het persluchtreservoir goed is gedimensioneerd, volgens het luchtdebiet van de installatie. 

    Het volume van het reservoir moet het ideale volume zo dicht mogelijk benaderen: 

  • Zorg voor technologieën met een hoog rendement: dubbelwerkende compressoren, met meerdere druktrappen, …
  • Kies elektrische motoren met een hoog conversierendement (label IE 2, IE 3) en/of installeer een geschikte regelmodus. 
  • Zorg ervoor dat het reservoir is uitgerust met: 
    • een of meer veiligheidskleppen (die opengaan voordat of zodra de maximale druk is bereikt en die vermijden dat de maximale druk wordt overschreden met meer dan 10%);
    • een goed in het zicht geplaatste manometer, die de maximale druk duidelijk aangeeft op zijn afleesschaal;
    • een ontluchtingskraan.

Voor nieuwe installaties van meer dan 20 kW op hetzelfde circuit

  • Beperk de bedrijfsduur bij nullast: stem het persluchtdebiet af op de last (met name door variatie van de snelheid van de schroefcompressoren of trapsgewijze opstelling van de zuigercompressoren).

Voor nieuwe installaties van meer dan 50 kW  - indien behoefte aan warm water

  • Gebruik een warmtewisselaar om de warmte van de compressor te recupereren om het water te verwarmen. 

    Indien de warmterecuperatie niet is aangepast aan uw onderneming, kunt u een afwijking vragen. U moet uw aanvraag motiveren. U kunt uiteraard een alternatieve oplossing voorstellen.

e. Het opstarten van de installatie

  • Laat uw installatie controleren en certificeren door een bevoegd deskundige alvorens ze in bedrijf te stellen. 

    De deskundige moet het volgende controleren:

    • de correcte montage van de installatie;
    • de dichtheid van het systeem;
    • de goede werking van de veiligheidsvoorzieningen.

    Hij bezorgt u een certificaat na de controle.

  • Bewaar het gunstige verslag van de deskundige, zodat u het kunt voorleggen bij controles. 

Voor nieuwe reservoirs

  • Kijk goed na dat u bij de levering van de installatie ook de handleiding van de fabrikant ontvangt.

  • Kijk vóór u het reservoir installeert of het gebruik dat u ervan wilt maken, overeenkomt met het gebruik dat de fabrikant voorziet.

  • Controleer, op het moment van de plaatsing, of de installatie voldoet aan de voorwaarden die in de handleiding staan vermeld.

Verplichte onderhoudsbeurten en controles

Voor alle persluchtinstallaties

  • Voer elk jaar een volledige inspectie uit van de installatie, of laat deze uitvoeren, om eventuele lekken in het persluchtcircuit aan het licht te brengen. Een auditieve inspectie volstaat, maar u kunt ook lekdetectieproducten of zeepwater gebruiken.
  • Houd u nauwgezet aan de onderhoudsvoorschriften van de fabrikant. 

    U bent verantwoordelijk voor het goede onderhoud van de compressoren, de reservoirs, de persluchtleidingen en de andere uitrustingen van de installatie (pistolen, kleppen, ...).

  • Zie er doorlopend op toe dat uw persluchtinstallatie optimaal werkt, en tracht hinder zoveel mogelijk te beperken.
  • Zie erop toe dat de temperatuur van de invoerlucht van de compressor altijd lager is dan 35°C.
  • Ontlucht de reservoirs en de uitrustingen onder druk regelmatig.

Voor reservoirs van minder dan 300 liter

  • Controleer elk jaar de luchtcompressor, het persluchtreservoir en de veiligheidsvoorzieningen.

Voor reservoirs van meer dan 300 liter

  • Laat de reservoirs regelmatig controleren door een bevoegd deskundige. Deze laatste bepaalt de frequentie van de controles, maar tussen 2 controles mag maximum 5 jaar verstrijken. 

    De deskundige controleert in het bijzonder de staat van het reservoir (sporen van roest) en de werking van de veiligheidsvoorzieningen. Indien nodig vult hij zijn onderzoek aan met een hydraulische proef.

    Na de controle levert de deskundige een certificaat af waarop de uitgevoerde operaties, de vaststellingen en het tijdstip van de volgende controle zijn vermeld.

  • Bewaar het certificaat van de deskundige en stel het ter beschikking bij controles.

De installatie wijzigen

  • Vraag de toelating aan uw gemeente of aan Leefmilieu Brussel (afhankelijk van wie uw vergunning heeft afgeleverd) alvorens:
    • ​het vermogen van de luchtcompressoren te verhogen;
    • de opgeslagen hoeveelheden perslucht te verhogen;
    • nieuwe luchtcompressoren toe te voegen;
    • een luchtcompressor te vervangen;
    • een nieuw persluchtreservoir toe te voegen;
    • een persluchtreservoir te vervangen;
    • een reservoir te herstellen of te wijzigen;
    • een reservoir in gebruik te nemen (na een herstelling, bijvoorbeeld);
    • gelaste accessoires te vervangen of toe te voegen door ze aan het reservoir vast te lassen.
       
  • Indien u de toelating moet aanvragen bij Leefmilieu Brussel, moet u uw aanvraag richten tot:

    Leefmilieu Brussel
    Afdeling Vergunningen en Partnerschappen
    Thurn & Taxis Site
    Havenlaan 86C, bus 3000
    1000 Brussel

    Vermeld in uw brief:
    -   de naam, de firmanaam en het adres van de houder van de  milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning ;
    -   de referenties van de geldige milieuvergunning(en).

    U kunt ook het aanvraagformulier voor wijziging van een milieuvergunning invullen en naar Leefmilieu Brussel opsturen.
     

  • Gelieve u tot de milieudienst van de gemeente te wenden indien uw vergunning door de gemeente werd afgeleverd.
     

  • Wacht altijd tot u de officiële toelating hebt voor deze wijzigingen. 

Nuttige links

Wetgeving