Wat is een voorbeeldgebouw?

Een voorbeeldgebouw is een gebouw dat voldoet aan een aantal criteria:

• Energie: Het energieconcept moet gericht zijn op de minimalisering van de primaire energiebehoeften en een minimaal gebruik van conventionele energiebronnen (olie, gas, elektriciteit). Het concept streeft naar een zero-emissiegebouw (geen CO2-uitstoot).
• EcoconstructieEcoconstructie bestaat erin op een milieuvriendelijke manier te bouwen en tegelijkertijd een maximaal comfort aan de bewoners te bieden. Die constructiewijze is gebaseerd op principes van de fysische relatie tussen het gebouw en zijn onmiddellijke omgeving, van de geïntegreerde keuze van bouwprocessen en –producten, van energiebesparing, enz. : In het concept worden maatregelen genomen die de impact van het gebouw op de mens en het milieu beperken inzake waterbeheer, comfort en gezondheid, afvalbeheer, materialen, enz.
• Rendabiliteit en reproduceerbaarheid: De projecten combineren bestaande technieken én vernieuwende oplossingen. De combinatie hiervan is een ambitieus project dat technisch en financieel toegankelijk blijft voor de Brusselse markt.
• Architecturale kwaliteit en zichtbaarheid: De zichtbaarheid van het project, de inplanting in de openbare ruimte én de architecturale kwaliteit (met aandacht voor wooncomfort, esthetiek en doordacht gebruik van materialen) worden eveneens geëvalueerd.

Wat is de doelgroep van de projectoproepen?

De projectoproep richt zich tot alle bouwheren die bouwen of renoveren in Brussel: particulieren, publieke instellingen, parastatalen, privéondernemingen (bouwpromotors, bedrijven, vzw’s, enz.). De gebouwen die in aanmerking komen voor de projectoproep moeten in het Brussels Hoofdstedelijke Gewest gelegen zijn en één van de volgende gebruiksbestemmingen hebben:

• eengezinswoning
• collectieve woning
• collectieve voorzieningen (school, ziekenhuis, kinderdagverblijf, jeugdhuis, sportzaal, …)
• kantoor, commerciële of industriële inrichting

Het kan gaan om een nieuwbouw, een heropbouw, een renovatie, een uitbreiding of een combinatie hiervan. Aangezien alle bestemmingen mogelijk zijn, komen kleine (circa 120 m²) tot grote bouwprojecten (circa 10.000 m² of zelfs meer) in aanmerking.

Zijn gebouwen met hoge energie-efficiëntie te duur?

Brussel, baanbreker!

Om zijn doelstellingen voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen in het kader van de strijd tegen de klimaatopwarming te bereiken, moet een Gewest als Brussel een inspanning leveren op het gebied van zijn gebouwen.  

Sinds meerdere jaren en in het bijzonder dankzij 6 projectoproepen voor Voorbeeldgebouwen is een dynamiek van duurzaam bouwen ontstaan.  Dit heeft het reeds mogelijk gemaakt een gebouwenpark met hoge milieuprestaties, en in het bijzonder hoge energieprestaties (HEP) te ontwikkelen.  Deze gebouwen beantwoorden aan ambitieuze normen (zoals de EPB 2015), in overeenstemming met het passiefbouw-initiatief, of eraan verwant.

Vandaag gaat de oefening verder dan de Voorbeeldgebouwen aangezien de passiefgebouwen reeds ongeveer 20 % van de nieuwe Brusselse constructies vertegenwoordigen.  Deze energetische boom heeft Brussel inzake het energiebeheer van gebouwen trouwens een leidinggevende positie bezorgd in het internationale peloton van steden.

De stimulerende maatregelen (projectoproepen Voorbeeldgebouwen, premies, ...) die sinds meer dan 10 jaar worden gelanceerd, hebben dus bewezen dat HEP-bouwen en -renoveren mogelijk is voor iedereen!

Wat leren deze energie-efficiënte projecten ons?

Deze ervaring bezorgt ons belangrijke lessen die ons toelaten tijd, energie en geld te besparen! Welke lessen kunnen we trekken uit al deze gebouwen met hoge energie-efficiëntie die aan de normen van de toekomst voldoen?

Zijn de meerkosten reëel?

Sommigen spreken van "20 % meerkosten" terwijl anderen het over "0 % meerkosten" hebben.   Volgens een aantal studies die in Brussel of elders werden uitgevoerd, zouden de gemiddelde meerkosten veeleer 10 % bedragen.  

Maar belangrijker dan de cijfers is het methodologisch debat. Waarom proberen we niet te begrijpen waarom sommigen zeer hoge prijzen aanrekenen voor passiefprojecten, terwijl anderen goedkoper zijn dan de traditionele gebouwen, in plaats van cijfers te bestuderen?   Zouden gebouwen met hoge energie-efficiëntie niet gemakkelijker toegankelijk zijn dan men denkt? 

Het boek « Architecture passive : stratégies, expériences et regards croisés en Belgique (fr) », gepubliceerd door ULB Architecture en be.passive geeft verschillende voorbeelden.

En de echte voordelen?

Wanneer men spreekt over het belang van investeren in hoge energieprestaties moeten alle kosten en alle voordelen van deze projecten worden geanalyseerd.

Men mag de oorspronkelijke doelstelling van deze gebouwen met hoge energie-efficiëntie niet vergeten die nu reeds aan de normen van de toekomst voldoen: de energiefacturen verlagen, maar ook en vooral een echt voordeel opleveren inzake comfort, natuurlijke lichtinval, gezondheid, veiligheid, flexibiliteit, enz.

Bovenop het gebruik dat men er kan van maken en het comfort dat ze ons kunnen bezorgen, beantwoorden gebouwen met hoge energieprestaties ook aan de ambitieuze uitdaging van de energietransitie!

De belangrijkste lessen ... om tijd, energie en geld te besparen!

De zoektocht naar prestaties mag ons niet afleiden van de essentie.  Dit zijn de voornaamste aandachtspunten waarmee men rekening moet houden in een gebouw: 

1. De elementen die de meeste impact hebben (de ramen, isolatie en luchtdichtheid).
2. De energieprestatie is niet de doorslaggevende factor bij meerkosten (door de andere factoren te beheersen en eenvoudige en degelijke technieken te kiezen).
3. Meer synergieën tussen de actoren (vanaf het ontstaan).
4. Meer uitwisseling van ervaringen.
5. Het gebruik niet vergeten (naar een beheersing van het gebruik).