Mijn natuurlijke tuin zorgt voor meer biodiversiteit

Laat de natuur haar gang gaan achterin de tuin, rond een oude boomstronk bijvoorbeeld. Brandnetels, bramen en wilde bloemen zullen al snel een toevluchtsoord bieden voor tal van insectensoorten.

Vlinders, eekhoorns en vogels zijn verzot op bosjes, struiken en heggen allerhande: ze doen er zich tegoed aan nectar, fruit of zaden. Hazelaar, meidoornDe meidoorn (Crataegus) is een soort van doornige boom of struik in het noordelijk halfrond die tot de Rozenfamilie behoort. De meidoorn wordt soms ook ‘haagdoorn’ genoemd en zijn vruchten ‘meelbessen’. Hij staat ook bekend als ‘witte doorn’. Meer info op Wikipedia., haagbeuk en veldesdoorn zijn struiken van bij ons, en dus de geknipte keuze om in de tuin te laten staan of aan te planten.

Padden, spitsmuizen en insecten kruipen hier graag onder weg. En mettertijd raken ze lekker omringd door mos, varens en andere plantjes die het ontdekken waard zijn.

Een zonnig stukje tuin laat zich vlot omtoveren tot een fraaie bloemenweide waar inheemse wilde bloemen en planten spontaan uitschieten: madeliefjes, ereprijs, boterbloemen, paardenbloemen, grassen, margrieten en duizendblad zijn een streling voor het oog en een genot voor insecten!

Kies uw zaaigoed zorgvuldig uit

In de pakjes bloemenzaad die u in de winkel vindt, zitten verschillende soorten die vaak niet gedijen in onze contreien. Kies liever lokale zaden uit de biologische landbouw, die worden aangeboden door lokale kwekers.

Oefen geduld

Maai niet meer dan twee keer per jaar, in juni en in september: zo krijgen de planten voldoende tijd om de zaden en de vruchten te produceren die vlinders en andere haalinsecten aantrekken.

Vermijd verhardingen

Betonnen platen en geplaveide binnenkoertjes laten de natuur maar weinig ruimte. Plant beter een heg aan, of borders die regenwater opslorpen en de biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora). bevorderen!

Help de vogels

Hang nestkastjes minstens 2,5 meter boven de grond, zodat de katten er niet bij kunnen! Maar zodra er vogeltjes in huizen, mag u ze niet meer storen!

Zet in de winter een overdekt voederplankje en geef de vogels zaden en droge vruchten wanneer het heel koud is. In alle seizoenen drinken ze graag water, uit een ondiep schaaltje.

Leg een natuurlijk poeltje aan

Hebt u een vrij plekje in de tuin, in de zon en niet te dicht bij hoge bomen? Dat zijn de ideale omstandigheden om een natuurlijk vijvertje aan te leggen, met enkele waterplanten zoals gele lis, waterlelie of valeriaan.

Voor u het weet kunt u genieten van het ballet van waterjuffers en – wie weet? – het gekwaak van kikkers!

Een goede plantenkeuze is een voorwaarde voor een mooie tuin.  En meer biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora). komt dan vanzelf: vertrouw gewoon op de natuur en kies inheemse planten!

Kijk naar wat groeit

De wind, vogels en insecten voeren zaden aan die spontaan ontkiemen.  Trek dit “onkruid” niet zomaar uit, maar laat enkele wilde planten staan.  De kans is groot dat ze mooie bloemen zullen dragen! Opgelet voor invasieve exotische planten die je wel moet verwijderen (zie onderstaande lijst)!

Hou het simpel

De natuur zit goed in elkaar: inheemse planten zijn aangepast aan ons klimaat en zijn beter bestand tegen ziekten en parasieten.  Ze zijn dus makkelijker te kweken!  Een andere troef: vaste planten bloeien elk jaar spontaan opnieuw. Kijk dus wat verder dan de klassieke klokjes en sleutelbloemen, en maak kennis met ereprijs, wormkruid, seringen en leverkruid!

Ieder zijn pleziertje

Hommels, vlinders en bijen zijn dol op narcissen, slangenkruid, paardenbloemen of moerasspirea, terwijl vogels vooral verzot zijn op zwarte bessen, aalbessen, vlier en lijsterbes.  Het is zo makkelijk hun dit plezier te gunnen en het levert een mooi schouwspel op!

De verboden invasieve exoten!

Sommige uitheemse planten, zoals Japanse duizendknoop en reuzenberenklauw, hebben de neiging zich te settelen en te gaan woekeren. Ze hebben geen natuurlijke vijand en bedreigen zelfs de inheemse soorten en verstoren zo ons ecosysteemGeheel van de planten- en dierengemeenschappen in een territorium, beschouwd in hun wisselwerking met de milieufactoren. .  Een aantal van deze planten zijn bovendien verboden.  In geval van twijfel, weert u uitheemse planten dus het best uit uw tuin of raadpleegt u onze lijsten van aanbevolen planten! 

We stellen u verschillende lijsten met aanbevolen planten ter beschikking.  Die planten zijn grotendeels inheems en altijd interessant voor de biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora)., in het bijzonder voor onze bestuivende insecten en de vogels.  Bepaalde exotische (maar niet invasieve) soorten werden toegevoegd omdat ze ook interessant zijn voor de biodiversiteit en ze de plantenkeuze vergroten. 

In de stad is er overal wildleven: in de bocht van een straat, aan de rand van de voetpaden, aan het eind van een weg ... Brussel telt 122 parken en bossen die voor iedereen toegankelijk zijn. Allemaal kansen om terug aansluiting te vinden bij de natuur.  Maar niet alle wijken zijn op dezelfde manier verwend door de natuur: sommige zijn (te) zeer gemineraliseerd, terwijl andere bijna landelijk zijn. 

De natuur in de stad is nochtans belangrijk voor iedereen. Niet alleen omdat ze een streling voor het oog is, maar ook voor een duurzamere stad die beter bestand is tegen hittegolven, waar de luchtkwaliteit beter is, de biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora). wordt beschermd, ... Want de planten dragen ook bij tot de vermindering van de hitte-eilanden in steden. Ze vangen fijn stof op, beschermen de vochtigheid, verminderen het risico op overstromingen, huisvesten en voeden tal van insecten, vogels, kleine zoogdieren, ... Al die functies zijn van vitaal belang voor ons, de stadsbewoners. 

Iedereen kan zijn steentje bijdragen tot de natuur in de stad, bijvoorbeeld door een klimplant tegen de gevel te planten. Steeds meer gemeenten voeren vergunningen in om de straten te vergroenen: klimplanten, vergroeningOpzettelijke handeling die tot doel heeft vegetatie in groenarme zones in te voeren. van de voet van bomen, bloembakken op het voetpad, ... Vraag inlichtingen bij uw gemeente (zie onderstaande links) en begin met straattuinieren!

Een natuurhoekje in de stad bewerken is nog veel gezelliger en productiever wanneer men dit in groep doet.  Er is geen bijzondere competentie vereist, iedereen kan bijdragen aan een stukje natuur in de stad.  De projectoproep “Vooruit met de wijk” financiert elk jaar groepen van stadsbewoners die zo hun wijk willen verbeteren.  Verzamel minstens 5 gemotiveerde personen en waag uw kans!

Vooruit met de wijk > thema Natuur en biodiversiteit

Informeer u goed over welke planten u kan gebruiken wanneer u wil straattuinieren.  De levensomstandigheden voor straatplanten zijn veel harder dan voor tuinplanten. Het is dus nodig de juiste planten te kiezen in functie van de droogte (sterk in een zeer gemineraliseerd stadscentrum), het aantal uren zon, de verontreiniging, de inklinking van de bodem, ... We stellen u lijsten met aanbevolen planten voor, maar ook een lijst met verboden planten: de invasieve exotische planten.  Met inbegrip van de Japanse duizendknoop, de reuzenbalsemien, maar ook de buddleia (vlinderstruik genaamd) of herfstasters, de lupinus perennis,...

Raadpleeg onze onderstaande brochure over straattuinieren (binnenkort beschikbaar) en onze plantenlijsten. 

Planten behoeven niet te veel voeding: anders worden ze gevoeliger voor ziekten. Beperk dus de aanvoer van – zelfs natuurlijke – meststoffen en weer alle chemische producten uit uw tuin!

Gemaaid gras, droge bladeren, naalden, stro en schors vergaan door het werk van micro-organismen en verrijken de bodem op natuurlijke wijze. Gebruik ze als strooisellaagDiverse plantenafval, vooral bestaande uit afgevallen bladeren, die het hogere dode dekblad van een bos vormt. voor uw bodem, en u krijgt een spontane bemesting!

Elke plant hoort ergens thuis. Een plant die wegkwijnt, staat wellicht niet op de juiste plek in uw tuin. Vervang hem door een andere soort, die hier beter gedijt. Streekeigen planten zijn perfect aangepast aan ons klimaat, en hebben doorgaans geen meststoffen nodig.

De natuur zit goed ineen: uw ontbindend keuken- en tuinafval vormt een uitstekende teelaarde. Met deze compostHet natuurlijk proces waarbij organisch materiaal onder gecontroleerde omstandigheden door levende organismen wordt omgezet in humus en voedingsstoffen voor de bodem en zijn bewoners. kunt u uw bodem voeden, en het kost helemaal niets! Hark de grond los wanneer u gaat planten, vermeng er wat compost onder, en klaar is kees.

Sommige snel groeiende planten verbeteren de kwaliteit en de vruchtbaarheid van de bodem aan een snel tempo. Klaver, erwten, mosterdzaad, phacelia en wikke zijn uitstekende groene meststoffen waarvoor in elke tuin een plekje te vinden is.

Een mooie tuin heeft uiteraard water nodig. Maar daarom hoeft u hem nog niet te begieten met waardevol, kostbaar drinkwater! Wij doen u graag enkele eenvoudige ideeën aan de hand om minder te moeten begieten, zelfs bij droog weer.

Begiet weinig maar goed

U hoeft uw planten en gras niet te verdrinken! Een drassige grond trekt overigens naaktslakken aan. Begiet dus alleen wanneer het nodig is, minder vaak, maar langer. Giet het water met een dun straaltje net boven de grond, en zeker niet vanuit  de hoogte!

Begiet wanneer nodig

Sla er eerst het weerbericht op na: vermijd onnodig begieten, vooral in ons gematigd klimaat. Begiet liefst ’s avonds: de nacht wordt dan heerlijk koel, en het water verdampt niet. Begiet ook niet bij te veel wind: dit bevordert uitdroging, en misschien krijgt u zelf wel het water over u heen!

Begiet zonder te verspillen

Restjes uit de theepot, water waarin u groenten hebt gespoeld of gekookt, water uit het aquarium… de planten lusten het wel! En als u enkele emmers in de tuin zet, of een regenwaterput, kunt u ook regenwater gebruiken: dat is overvloedig en gratis beschikbaar!

Plant bij regenweer

Als u zaait of plant bij droog weer, schieten uw aanplantingen moeilijk wortel en moet u ze vaker begieten. Als u plant bij nat weer, gaan ze hun wortels dieper ontwikkelen en hebben ze minder water nodig.

Kies planten die weinig water nodig hebben

Sommige planten blijven drinken, andere hebben weinig water nodig. Dit is bijvoorbeeld het geval voor duizendblad, klokjes, heiligenbloem, sedum of de meeste bolgewassen: keuze in overvloed.

Ook wilde planten zijn niet bang van wat droogte: ze zijn vaak uiterst matig met water.

Maak groepjes

Sommige planten hebben veel water nodig, andere niet. Sedum heeft bijvoorbeeld  helemaal niet zoveel water nodig als hortensia’s, anjers hebben een hekel aan natte voeten. Plant ze dus in groepjes, naargelang hun waterbehoefte, zodat u geen planten gaat begieten die er geen boodschap aan hebben.

Leg een plantendek aan

Volg het voorbeeld van de natuur, die de bodem zelden onbedekt laat: strooisel, houtkrullen, bodembedekkers en kleine eenjarige planten aan de voet van uw aanplantingen houden het water vast en beperken de afvloeiing.

Schoffel

En schoffelen maar! Een goed losgeharkte grond moet je minder begieten. Het water dringt immers beter door in losgewerkte grond dan in harde en aangestampte grond. Het vocht wordt langer vastgehouden, zodat minder gietbeurten nodig zijn.

Laat het gras maar groeien

Gras dat 7 cm of langer is, is dikker en de wortels houden meer vocht vast. Maai het dus niet te kort, want dan droogt het uit!

Vang regenwater op

Te veel water vloeit af van binnenpleintjes en terrassen en komt rechtstreeks in de riool terecht. Een mooi grasperk, een groendak, vijvertjes en beken houden het regenwater langer vast.

“Goed gereedschap is het halve werk”, en dat geldt ook in de tuin! Maar u hoeft echt geen fortuinen uit te geven: eenvoudig, goed onderhouden handgereedschap volstaat ruimschoots. En het milieu vaart er wel bij!

Een wiedijzer, een schoffel, een spade, een hark, een zaag… Dit materiaal hebt u echt nodig, dus koop beter meteen materiaal van goede kwaliteit: het is een beetje duurder in aankoop, maar het slijt minder snel en gaat langer mee.

Let op voor gadgets en voor elektriciteits- en waterverbruik! Sommige toestellen, zoals hogedrukreinigers, verslinden energie.

Tuingereedschap krijgt het soms hard te verduren! Als u het na gebruik telkens schoonmaakt en regelmatig onderhoudt, verloopt het tuinwerk veel vlotter én gaat het materiaal langer mee.

Berg het droog op, beschut tegen vocht. Als u het langere tijd laat overwinteren, veeg dan wat olie over de metalen onderdelen om ze te beschermen tegen roest.

In kleine tuintjes is elektrisch gereedschap vaak onnodig, zelfs voor het grasperk. Een handmaaier klaart de klus even goed, zonder lawaai, zonder elektriciteit en goedkoper. Dit is zelfs beter voor uw gazon omdat de schroefvormige bladen het gras mooi afsnijden zonder de wortels uit te rukken.

Moeten we met zijn allen echt investeren in een hakselaar of een frees die we maar heel af en toe nodig hebben? Waarom niet huren, of een groepsaankoop doen met vrienden of buren?

Er gaat niets boven een tuinstoel om van de zon te genieten, of een tuintafel voor een etentje in de buitenlucht! Er is een heel aanbod van mooie en comfortabele tuinmeubelen met een beperkte impact op het milieu. 

Een dichtgegroeide haag sluit even goed af als een betonnen of houten schutting. U bent beschut tegen inkijk en tegen wind, en kunt toch nog genieten van het zonlicht en de vogeltjes!

Tegenwoordig vinden we in de winkel alle soorten tuinlampen met zonnepaneeltjes: ze laden overdag op en geven ’s nachts gratis licht af. Voor u ze koopt, test u wel beter de geleverde lichtsterkte: sommige lampen geven een veel zwakker schijnsel dan andere.

Ook op rommelmarkten, in tweedehandswinkels of op het internet kunt u tuinmeubelen op de kop tikken. Even opfrissen, en ze kunnen zo in de tuin. En u hoeft geen fortuinen uit te geven.

Hout dat goed wordt onderhouden, is de beste keuze: het productieproces is minder vervuilend dan dat van kunststof, en het gaat heel lang mee. Onderhoud het hout met lijnolie, dat makkelijk aan te brengen is, en vul de scheurtjes met was.

Inheems hout en sterke soorten

Verschillende inheemse soorten, zoals kastanje, lork en eik, zijn perfect geschikt voor terrassen en tuinmeubilair. Het hout hoeft dus niet van de andere kant van de planeet te worden aangevoerd!

Het FSC-label voor ecologische kwaliteit (Forest Stewardship Council)

Dit onafhankelijk label garandeert dat het hout afkomstig is uit een bos dat duurzaam wordt beheerd. Het bos is economisch leefbaar, en tegelijk wordt rekening gehouden met het milieu en de sociale rechten van de lokale gemeenschappen en de bosarbeiders.