Citizen Waste: een onderzoeksactie om de sorteerprestaties van de Brusselse huishoudens beter te begrijpen
- Afval
- Sorteren
- Inzameling
- Studie
Inhoud
Het Citizen Waste-actieonderzoek dat samen door COMASE en de ULB (CEESE) in opdracht van Leefmilieu Brussel werd uitgevoerd van 2020 tot 2023, bestond uit de volgende elementen:
- een objectivering en een beter begrip van de afvalsorteerprestaties van Brusselse huishoudens
- de identificatie van voorstellen tot verbetering
- de begeleiding van een multiactorengroep
Fase 1 (2020-2021): De factoren begrijpen die de sorteerprestaties beïnvloeden
Op basis van een eerste literatuuronderzoek kon een reeks indicatoren worden geselecteerd om de minder goede sorteerprestaties van huishoudens in stedelijke centra te verklaren (bevolkingsdichtheid, percentage gebouwen met meerdere eenheden, percentage huurders) en kon er een gewestelijke kaart van deze indicatoren op het niveau van de statistische sector worden opgesteld. Zo kwam men erachter welke sectoren met de grootste sorteerproblemen kampen.
Er werd een kwalitatief luik uitgevoerd: een voorbereidende enquête bij 211 personen, diepte-interviews met 10 syndici en 20 huishoudens, 6 focusgroepen van 6 à 8 huishoudens...
Het doel was het volgende vaststellen: de sorteerkennis, de belemmeringen en motiveringen om te sorteren, de sorteerpraktijken, de spanning tussen sorteren en de waarden of beperkingen van de huishoudens en de mogelijke hefbomen voor verbetering. Er werd bijzondere aandacht besteed aan grofvuil en voedselafval.
De diepte-interviews van huishoudens richtten zich vooral op huishoudens waarin er zich veel sorteerproblemen stellen. Die groep kon herkend worden dankzij de eerder opgestelde cartografie.
Aanbevelingen die op basis van de eerste fase van het project werden gegeven:
- een algemene aanpak hebben die rekening houdt met alle sorteerstromen (multistroom)
- de toegang tot eenvoudige en correcte sorteerrichtlijnen vereenvoudigen
- gepaste communicatie voorzien voor kwetsbare doelgroepen
- de inzamelmodaliteiten aanpassen aan de plekken met als doel het sorteren zo gemakkelijk mogelijk te maken: huis-aan-huis, punten voor vrijwillige afgifte, mobiele gedecentraliseerde ophaalpunten (bv.: wekelijkse markten...)
Fase 2 (2022): Tests van proefprojecten in sociale woningen (in appartementsgebouwen
Gelet op de vaststellingen en aanbevelingen van de eerste fase werd er beslist om in 2022 naar een testfase over te stappen. Het doel was om systemen te testen die het sorteren gemakkelijker maken voor huishoudens die verticaal wonen in kleine sociale wooneenheden (appartementsgebouwen) waar sorteren bijzonder ingewikkeld is.
Er werden 4 systemen getest op verschillende proeflocaties, voornamelijk op OVM- en SVK-locaties:
- compacte voorsorteer- en multistroomsystemen die in de woning van huishoudens ter beschikking worden gesteld
- diagnostiek van vuilnisbaklokalen om mogelijke obstakels voor het sorteren of goede sorteerpraktijken op te sporen
- het opleiden van sorteerambassadeurs in gebouwen om het eenvoudiger te maken om bewoners essentiële informatie en kennis te geven over het sorteren van huishoudelijk afval
- communicatie
Conclusies en aanbevelingen staan voor elk systeem in het eindverslag:
Om te downloaden
- pdfHet volledige rapport over de proefprojecten die plaatsvonden in 2022 en het begin van 2023 in appartementsgebouwen (sociale woningen) in het Frans(.PDF, 1.38 MB)
- pdfSynthese van het volledige rapport over de proefprojecten die plaatsvonden in 2022 en het begin van 2023 in appartementsgebouwen (sociale woningen)(.PDF, 1.38 MB)
Fase 3 (2023): Bekendmaking van de resultaten en focus op de invoer van het sorteren van voedingsafval in appartementsgebouwen
In 2023 werden er dan ook verschillende presentaties van de resultaten en aanbevelingen georganiseerd om ervoor te zorgen dat de resultaten van de proefprojecten zouden worden verspreid. In het bijzonder naar Net Brussel om de geleerde lessen te integreren in de communicatie naar huishoudens in het algemeen en appartementsgebouwen in het bijzonder.
Aangezien de verplichting om voedselafval te sorteren in mei 2023 van kracht wordt, hoewel er in 2022 nog helemaal geen sprake was van sortering van deze stroom op de proeflocaties, wordt er in dit laatste jaar van het project Citizen Waste bijzondere aandacht besteed aan de opvolging en analyse van de effectieve uitvoering van de sortering van voedselafval in appartementsgebouwen.
Het doel is actiepunten te identificeren die de invoering van organisch afval sorteren kunnen vergemakkelijken, maar ook de specifieke problemen van deze stroom identificeren en mogelijke oplossingen kunnen voorstellen om het sorteren van organisch afval aan te moedigen en de sorteerkwaliteit te garanderen.
Er werden bezoeken ter plaatse verricht in zeer uiteenlopende situaties (OVM’s, SVK’s en mede-eigendommen) om aanbevelingen op te stellen, in het bijzonder met betrekking tot vuilnisbaklokalen in appartementsgebouwen.
Bovendien werd er ongeveer 6 maanden na de inwerkingtreding van de verplichte sortering van voedselafval een enquête gehouden bij de Brusselaars om hun kennis en gewoonten op het vlak van sortering en beheer van het door hen geproduceerde voedselafval in kaart te brengen.
Het eindrapport over deze laatste fase van het project (2023) is hier beschikbaar: