Tips om in de stad te kweken

In deze rubriek vindt u al onze infofiches om op een ecologische manier te telen in volle grond of in bakken.

Twijfelt u over de kwaliteit van uw bodem? Dan is het beter u ervan te verzekeren dat hij niet verontreinigd is. Onze praktische gids bodemanalyse voor moestuinen zal u helpen eventuele bodemverontreiniging op te sporen en zal u alle tips geven om dit probleem op te lossen en op een gezonde bodem te telen!

Vragen op de stedenbouwkundige en territoriale voorschriften die van toepassing zijn op stadslandbouwprojetcten?  Raadpleeg onze gids over dit onderwerp.

Raadpleeg ook de verschillende tools die beschikbaar zijn om u te ondersteunen bij uw aanpak.

De grond voorbereiden

Ongeacht of u uw groenten in volle grond of in potten kweekt, u mag deze stap niet verwaarlozen indien u geen teleurstellende oogst wil. 

Bodemleven

Een goede bodem is van essentieel belang voor de voedselproductie. Zonder gezonde grond, geen gezonde voeding. De bodem ondersteunt het leven op aarde en is onze voedingsbron. Maar hij heeft ook andere functies: recyclagecentrum, opslagplaats voor koolstof en stikstof en hij filtert en zuivert het water.

De bodem is dus veel meer dan een hoop aarde en stenen. Hij leeft. Het is een ecosysteemGeheel van de planten- en dierengemeenschappen in een territorium, beschouwd in hun wisselwerking met de milieufactoren. op zichzelf.  Wormen, paddenstoelen, bacteriën, micro-organismen, ...  Al deze levende wezens vormen voedingsnetwerken. Ze gaan het organisch materiaal afbreken en omzetten in humus, die vervolgens de bodem zal voeden. Ze verluchten en bevorderen de uitwisseling van gassen en het doordringen  van water in de diepe lagen.

Naar schatting bevat 1 gram bodem ongeveer 100 miljoen levende micro-organismen.  

De bodem voeden

De bescherming van de bodem en zijn bewoners zijn dus onontbeerlijk is voor een goede oogst op lange termijn. En men moet soms ook geduld hebben... De natuur heeft ongeveer 2000 jaar nodig om een vruchtbare laag van 10 cm te vormen.

Ongeacht of u in volle grond of in bakken kweekt, het is belangrijk de bodem na een teeltseizoen te voeden.

Om er op milieuvriendelijke wijze voor te zorgen dat de grond vruchtbaar blijft, is het beter organische meststoffen (levend of dood plantaardig en dierlijk materiaal op en in de grond) te gebruiken als compost. Deze verleent de grond een goede structuur, zodat de voedingsstoffen worden vastgehouden om ze volgens de behoeften van de plant vrij te maken. Bovendien is de grond beter in staat om een watervoorraad vast te houden.

Veel particulieren maken hun compostOrganische bodemverbeteraar, het is het stabiele en humusrijke eindproduct van de compostering van selectief ingezameld organisch-biologisch materiaal zelf! Maar indien u niet de gelegenheid of zin heeft om compost te maken kan u deze zeer gemakkelijk kopen in Brussel. Om het even welk tuincentrum verkoopt compost.

Groenbemesters zoals klaver, mosterdplant, phacelia, ... stimuleren de microbiële activiteit van de bodem, verbeteren de structuur, behouden de vochtigheid, ... Enkel voordelen voor uw planten dus!

De bodem beschermen

• Spit uw moestuin niet te grondig om zodat u zijn structuur niet breekt. Het is beter hem te verluchten, bijvoorbeeld met een woelvork.
• Gebruik geen pesticiden die dit kwetsbare evenwicht van de bodem zullen beschadigen. Er bestaan goede ecologische alternatieven.
• Neem geen toevlucht tot kunstmest. Kunstmest heeft een snellere werking maar is ook erg snel uitgewerkt. Wat ervan overblijft, zoals de nitraten, verdwijnt in de diepste grondlagen, waar ze het grondwater verontreinigen. Er wordt geen enkele voedingsstof vastgehouden voor de behoeften van de plant, wat inhoudt dat de bodem regelmatig moet worden bemest.
• • Vermijd om de bodem onbedekt te laten en bescherm hem met bodembedekking (dode bladeren, houtschilfers, stro,...). Hij zal zijn vochtigheid bewaren en u zal minder onkruid moeten verwijderen.

Aanplantingen

Wat zet u zoal in een moestuin? U hoeft er geen specialist voor te zijn: sommige soorten fruit en groenten hebben weinig nodig en liggen binnen ieders bereik. Het echte geheim? Vooral kweken wat u zelf graag eet!

Hou het simpel

Bent u een beginner in de moestuin? Hou het dan gemakkelijk en start met weinig veeleisende groenten die makkelijk te kweken zijn: sla, boontjes, courgette, selder, radijzen, witte uien, rapen, spinazie, tuinkers, kerstomaatjes, peterselie, munt, bieslook… Voor elk wat wils! Lijkt zelf uitzaaien u nog wat te moeilijk? Koop dan zaailingen of stekken in een tuincentrum. Plant ze snel uit in volle grond… laten groeien en smullen maar!

Kweek bij voorkeur lokale producten

Fruit en groenten “van bij ons” zijn goed aangepast aan ons klimaat en beter bestand tegen ziekten. Ze zijn ook heel lekker: spruitjes en witloof, uiteraard, maar ook snijbiet, rabarber, bonen, stambonen, kropsla, veldsla, aardbeien… Lekkers in overvloed!

Vergeet de “vergeten groenten” niet!

De groenten van weleer veroveren ons bord. Pastinaak, koolraap, aardpeer, pompoen, rode biet, gele, witte of paarse wortel… Ze brengen smaak en kleur in ons bord!

Wissel teelten af

In de moestuin is routine uit den boze! Als u jaar in jaar uit dezelfde groenten op hetzelfde perceel verbouwt, raakt de grond uitgeput en kunnen ziektes zich makkelijker ontwikkelen. Het is veel beter veeleisende teelten, zoals die van tomaten en kool, af te wisselen met die van groenten die minder voedingsstoffen nodig hebben, zoals sla. Zo bent u zeker van een betere oogst!

De natuurlijke moestuin

Als alles is aangeplant, is het grootste werk achter de rug! Vervolgens volstaat een half uurtje per week om een moestuintje te onderhouden. Want eigen teelt van fruit en groenten heeft uiteindelijk niet zoveel voeten in de aarde!

Begiet, maar met mate

De jonge plantjes moeten regelmatig begoten worden, maar niet te veel: door te veel water kunnen ze zelfs gaan rotten. Voor een juiste dosering steekt u een vinger in de grond: als die enkele centimeters diep nog nat is, mag u stoppen met gieten: de groenten hebben genoeg water. Bij warm weer giet u beter ’s avonds, om te vermijden dat het water te snel verdampt of dat de jonge plantjes verbranden door het vergrootglaseffect. Vooral regenwater valt in de smaak bij jonge plantjes. Dit kunt u opvangen in een emmer op het terras. Ook het spoelwater van uw groenten in de keuken en restjes uit de theepot gaan er goed in.

• Voor meer informatie over water in de tuin
• Gids om water te besparen in stadslandbouwprojecten (.pdf)

Zorg voor natuurlijke bondgenoten

Sommige planten verdringen schadelijke dieren of trekken ze net aan, zodat u ze ver van uw groenten kunt houden. Plant afrikaantjes, Oost-Indische kers, lavendel, boerenwormkruid, salie, rozemarijn, tijm, peterselie of knoflook: uw moestuin wordt er alleen maar mooier op!

Vermijd chemische meststoffen

Sommige chemische meststoffen bevatten zware metalenVerzamelnaam voor een groep metalen met een relatief grote dichtheid, zoals lood, kwik, zink en cadmium. Deze metalen komen van nature in het milieu voor en zijn in veel gevallen zelfs nodig voor bepaalde natuurlijke processen. In hogere concentraties zijn ze echter meestal giftig. De voornaamste bronnen van zware metalen zijn de non-ferro-industrie, de verbranding van fossiele brandstoffen en van afval en het verkeer. , zoals lood, kwik of cadmium. Indien de groenten deze stoffen opnemen, kan de hele voedselketen besmet raken. Ze zijn dus absoluut te vermijden. Er zijn overigens veel goedkopere en efficiëntere natuurlijke oplossingen, zoals groenbemesters!

Meer weten over de gevolgen en de wetgeving van het gebruik van pesticides

Kies voor groenbemesting

Er zijn snelgroeiende planten die de kwaliteit en de vruchtbaarheid van de bodem verbeteren. Ze houden stikstof vast, absorberen nitraten en produceren een humus die rijker is aan mineralen. Uitstekend voor uw moestuinbedjes! Klaver, erwten, mosterdzaad, phacelia en wikke zijn prima groenbemesters. Plant ze in uw moestuin, of gebruik ze als strooisellaagDiverse plantenafval, vooral bestaande uit afgevallen bladeren, die het hogere dode dekblad van een bos vormt. .

Voor meer informatie over natuurlijke meststoffen

Smullen maar

1 m² moestuin is goed voor kilo’s superverse groenten of fruit: hiermee bereidt u heerlijke gerechten, om duimen en vingers van af te likken!

Driewerf goed

Fruit en groenten uit de moestuin zijn uiterst vers, bronnen van vitaminen en mineralen. Totaal anders dan de producten uit de winkel die al een hele weg hebben afgelegd. Uw oogst is goed voor de gezondheid en ook gezonder voor het milieu. Maar bovenal: ze smaken heerlijk!

Bewaren kan op verschillende manieren

Fruit en groenten zijn niet zo tuk op ijskoude temperaturen. Bewaar ze op een gematigd koele plek in de koelkast, zonder ze vooraf te wassen: zo behouden ze hun natuurlijke bescherming. Knoflook, courgette, sjalot, groene bonen, uien, aardappelen, appelen en aardperen houden helemaal niet van de koelkast. En artisjok heeft graag haar voetjes in het water!

Zorg voor afwisseling

Er zijn duizend en een manieren om fruit en groenten te verwerken, de ene al lekkerder dan de andere. Aspergecrème, carpaccio van paddenstoelen met hazelnotenolie, asperges op Vlaamse wijze, rabarbersabayon… Op de website www.recepten4seizoenen.be en de mobiele app (die u kan downloaden vanaf die website), trakteert Leefmilieu Brussel u op heerlijke recepten voor elk seizoen.

Het hele jaar door genieten

Met sommige recepten kunt u uw oogst langer bewaren: als u ze verwerkt in een puree, coulis, confituur, chutney, gelei of sap, of ze inmaakt of in de diepvriezer stopt, kunt u het hele jaar door ervan genieten!

Laat anderen meegenieten

Hebt u echt te veel appelen, noten of pruimen, ruil dan met uw buren of geef een deel van uw oogst aan vrienden of collega’s. Op het internet zijn er websites, zoals www.topino.be (FR), waar u uw overschotten kunt ruilen of verkopen.

Kleine voorzorgsmaatregel

Over het algemeen wordt aangeraden om fruit en groenten goed te wassen, zelfs al hebt u ze op een ecologische manier gekweekt. Zo verwijdert u eventuele sporen van bodem-, water- of luchtverontreiniging.