Ontdek hoe een Brussels gezin comfortabel leeft in een kouder huis

Laten we even kijken ... Momenteel is het hier in mijn bureau 15,2 graden. Samen met mijn vrouw Christelle en mijn dochtertje Louise-Marie (6 jaar) woon ik in Oudergem, in een ouder huis waaraan al redelijk wat gerenoveerd werd. We verwarmen onze woning tot zo’n 14 à 15 graden. En we hebben het niet koud!

Momenteel zijn we aan onze tweede winter toe. Mijn vrouw en ik maakten deze keuze nog vlak voor de energiecrisis doorbrak. Vanuit onze bezorgdheid over hoe de energiebronnen stilaan uitgeput of in onbruik raken, gingen we in de zomer van 2021 op zoek naar een manier om minder gas en elektriciteit te verbruiken. Op dat moment werden we toevallig gecontacteerd door de Université catholique de Louvain met de vraag of we wilden deelnemen aan de studie van SlowHeat.

Na een bezoek van een SlowHeat-ambassadeur waren we overtuigd van de relevantie en methodes van het project. We besloten deel te nemen. Hoewel onze keuze toen eerder vanuit een ideologische en ecologische overtuiging werd gemaakt, beseffen we dat de energiecrisis het project nog relevanter heeft gemaakt. Steeds meer mensen gaan op zoek naar alternatieven. Sommigen doen eigenlijk ook al wat aan SlowHeat zonder zich hiervan echt bewust te zijn of het project te kennen.

Bij SlowHeat ga je voornamelijk de temperatuur in huis verlagen. Wij besloten onze thermostaat onmiddellijk 4 graden lager in te stellen. We zakten van 20 naar 16, en uiteindelijk zelfs 15, graden. Het was daarom niet meteen 4 graden kouder in huis. We startten met deze verandering in de zomer en zijn eigenlijk geleidelijk aan met de dalende buitentemperatuur mee geëvolueerd naar een binnentemperatuur van zo’n 15 à 16 graden.

Dat was voor ons de beste manier. Net zoals vroeger terug meeleven met de seizoenen: kouder in huis in de winter, warmer in de zomer, en alles daar tussenin. Wanneer je deze verandering in de winter wil doorvoeren, zal je het uiteraard anders aanpakken. SlowHeat adviseert meestal een geleidelijke daling van de temperatuur. Je stelt je thermostaat één graad lager in, geeft je lichaam de tijd hieraan te wennen en beoordeelt telkens of je nog een graad kan zakken of opnieuw een graadje moet stijgen.

Wat je eigenlijk doet, is op zoek gaan naar jouw comforttemperatuur. De bedoeling van SlowHeat is niet dat je het koud hebt in huis. Je wil je binnentemperatuur gaan verlagen, maar het moet wel comfortabel blijven. Er is geen vaste richtlijn voor de ideale temperatuur. De comforttemperatuur van iedere persoon of ieder gezin ligt anders. Deze winter stelden wij onze thermostaat nog een graadje lager in. We leven nu bij zo’n 14 à 15 graden in huis en dat lukt. Rond de 15 graden, daar blijkt onze comforttemperatuur te liggen. Maar dat kan voor jou gerust anders zijn.

Eigenlijk is het erg vlot verlopen, ook voor ons dochtertje van 6 jaar. Toen mijn vrouw en ik besloten om aan de studie deel te nemen, hebben we eerst met ons tweetjes goed afgestemd over hoe laag we de temperatuur zouden laten zakken en hoe we dit zouden aanpakken. Die openheid met andere gezinsleden en huisgenoten is wel nodig.

Ook met onze dochter zijn wij heel transparant geweest over de verandering. We vertelden haar wat we zouden doen en waarom, en gaven duidelijk aan dat ze het ons altijd mocht vertellen wanneer ze het koud had. Ze heeft uiteindelijk nooit over koude geklaagd. Maar had dat wel het geval geweest, dan zou de verwarming ook zonder discussie terug een graad hoger gegaan zijn. De temperatuur waar je voor kiest moet door alle huisgenoten gedragen worden en voor elk van hen aangenaam zijn.

Natuurlijk blijft het wel een verandering en dat is altijd een beetje wennen. Je lichaam heeft één of twee weken nodig om zich aan te passen. Maar wanneer je de temperatuur in huis geleidelijk aan vermindert, gaat die aanpassing vaak makkelijk. Het toont aan hoe het lichaam eigenlijk gemaakt is om ook zichzelf deels te verwarmen.

Er zijn bovendien alternatieven beschikbaar die je kunnen helpen om je lichaam wat extra warmte te bieden zonder dat je de hele ruimte hoeft te verwarmen. Als leerkracht informatica en IT-consultant zit ik vaak aan mijn bureau. Daarom kochten we ook een warmtepaneel om rond onze bureaustoel te zetten bij nood aan wat extra warmte. Zo’n paneel verbruikt 300 watt tegenover de 2000 watt die een gewone radiator nodig heeft om de ruimte te verwarmen. Met zo’n hulpmiddelen kan je dus nog steeds veel besparen.

Uiteindelijk hebben we deze hulpmiddelen eigenlijk nog maar erg weinig nodig gehad. We proberen ook echt op zoek te gaan naar de temperatuur waarbij we op een gewone manier toch comfortabel kunnen leven. Uiteraard is het goed dat deze alternatieven er zijn voor mensen die er in hun routine wel behoefte aan hebben.

De belangrijkste nieuwe gewoonte die ons gezin heeft aangenomen, is om ons thuis een beetje anders te gaan kleden. Vroeger droeg ik bij 20 graden in huis vaak enkel een T-shirt en een short, nu draag ik een warme jogging. Zorgen voor wat extra laagjes doet al veel. Ook daar hebben we echter niet in moeten overdrijven. Ik hoef nog steeds geen twee truien en handschoenen aan te doen in huis.

Tot slot leerden we anders omgaan met de instellingen van onze thermostaat. Waar die vroeger iedere dag op verschillende tijdstippen verschillend geprogrammeerd stond, staat die nu standaard op 13 graden ingesteld. Enkel ’s ochtends staat de thermostaat geprogrammeerd om een tijdje tot 15 graden te verwarmen. Daarna bedienen we de verwarming manueel wanneer we effectief thuis zijn. We besloten ons lichaam – ons warmte- of koudegevoel – te gebruiken om de controle opnieuw een beetje in eigen handen te nemen en zo onnodig verwarmen te vermijden. De verwarmingsketel moet zich eigenlijk aanpassen aan ons leven en niet omgekeerd.

Het grootste voordeel doet zich uiteraard voor op het vlak van je consumptie. Vorig jaar verbruikten we nog slechts 30 à 40 procent van wat we voordien verbruikten. Dat is een groot verschil. Vanuit ecologisch standpunt dus erg positief, en met de huidige energiecrisis ook financieel interessant.

Wat veel mensen niet weten, is dat het ook best goed is voor je gezondheid. Je zal er niet sneller ziek door worden. Wennen aan een iets koudere temperatuur versterkt eigenlijk het lichaam. Je lichaam leert opnieuw zichzelf makkelijker te verwarmen wanneer het regelmatig in een koudere omgeving is.

Nadelen hebben we nog niet echt ondervonden. Er wordt gewaarschuwd voor het risico op schimmel in huis, maar daar hebben wij nog niks van gemerkt. We hebben een thermo- en hygrometer die aangeeft dat de luchtvochtigheid inderdaad hoger ligt dan toen we tot 20 graden verwarmden, maar daarom heb je nog niet meteen schimmelvorming natuurlijk. Het blijft gewoon erg belangrijk om regelmatig en goed te verluchten. Maar dat is altijd aan te raden in je woning, ongeacht de binnentemperatuur.

Ook op sociaal vlak hebben we geen grote hinder ondervonden. We hoeven dat niet echt te vertellen wanneer mensen op bezoek komen. Heel wat mensen merken het niet eens onmiddellijk op dat het bij ons een paar graden kouder is. Er zijn wel een paar mensen, voornamelijk oudere familieleden, die liever niet bij ons op bezoek komen omdat ze het dan wat te koud hebben. Maar dat is helemaal geen probleem. Wij gaan gewoon naar hen toe, en dat bespaart ons meteen ook wat kookwerk en afwas!