Onderhoud uw huis en bescherm de planeet

Met enkele natuurlijke producten vervangt u in een oogwenk alle andere schoonmaakproducten. U kunt ze trouwens zelf maken.

Dat is gemakkelijk en goedkoop! Tijd voor de grote lenteschoonmaak? Maak van de gelegenheid gebruik en ruim op. Verkoop wat nog bruikbaar is of geef het weg. U doet er vast iemand plezier mee. 

Met 'zelfgemaakte' producten haalt u het beste uit natuurlijke producten. Ze zijn minder bewerkt of eenvoudiger van samenstelling. Ze worden gemaakt met drie of vier basisingrediënten die we regelmatig in de bereidingen terugvinden. Die basisingrediënten hebt u vaak gewoon in uw eigen keukenkasten staan. Denk maar aan citroen of natriumbicarbonaat. De basisproducten zijn bovendien goedkoop, zeker als u ze in grote hoeveelheden aankoopt.

Door zelf uw producten te maken, bespaart u tussen 9 (alleenstaande) en 92 euro (gezin met twee kinderen). Dat komt neer op een gemiddelde van zo'n 47 euro per jaar (berekend door Ecoconso voor vier standaardgezinnen). Ze zijn dus makkelijk te maken zodra u alle nodige ingrediënten in huis hebt. De rest kunt u gewoon kopen in een grootwarenhuis, bij de drogist of in een bulk- of biowinkel.

Bekijk zeker de lijst met winkels en workshops in ons overzicht met goede adressen.

Niet de moed om thuis in uw eentje aan de slag te gaan? Nodig dan wat vrienden uit of schrijf u in voor een van de talrijke workshops die in Brussel worden georganiseerd.

Er bestaan bovendien heel wat boeken waarin u meer informatie terugvindt en die u kunnen helpen om tal van producten zelf te maken.

Met aangepaste en handige verpakkingen worden uw zelfgemaakte producten nog een stuk efficiënter. Idealiter hergebruiktHet hergebruik bestaat uit het behoud van een voorwerp om het ongewijzigd opnieuw te gebruiken, eventueel na een voorbereiding voor hergebruik. Bijvoorbeeld: bakstenen worden afgebroken en hergebruikt voor een nieuwe muur nadat ze werden gereinigd en gecontroleerd. u gewoon de verpakkingen van andere producten. Door zelf producten te maken, zorgt u dus voor minder afval omdat u dezelfde verpakkingen meermaals gebruikt.

HergebruikHergebruik is het behouden van een object om het te hergebruiken zoals het is, eventueel na een voorbereidingsfase voor hergebruik. Voorbeeld: bakstenen worden ontmanteld en hergebruikt voor een nieuwe muur, na te zijn schoongemaakt en gecontroleerd. daarentegen wel alleen de verpakkingen die voor niet-giftige producten werden gebruikt (zonder gevarensymbool). Reinig ze met witte azijn en vervolgens met water en laat ze goed drogen. Haal het oorspronkelijke etiket eraf (laat de verpakking weken, wrijf ze in met alcohol of olie) of doorstreep wat er op het etiket staat alvorens er een nieuw etiket op te kleven. Het zou immers kunnen dat uw eigen etiket van de verpakking valt en dat u daardoor producten met elkaar gaat verwarren ...

Het nieuwe etiket moet minstens de volgende informatie bevatten:

• Naam van het product;
• Gebruik: waarop/waarvoor gebruikt u het, in welke dosis (concentratie, een of twee verstuivingen ...), waarschuwingen (gebruik handschoenen, niet gebruiken op marmer ...);
• Samenstelling: de gebruikte ingrediënten of het recept dat u volgde om het product te maken. Zo kunt u het makkelijker opnieuw maken zonder dat u weer in uw receptenboek moet gaan zoeken;
• Fabricagedatum en gebruiksduur: aan te raden omdat bepaalde zelfgemaakte producten sneller vervallen.

De basisingrediënten voor uw zelfgemaakte producten zijn vaak verkrijgbaar in grote verpakkingen of in bulk. Hierdoor beperkt u opnieuw de hoeveelheid verpakkingsafval.

Onderhoudsproducten bevatten hormoonverstoorders  of mogelijk kankerverwekkende stoffen of allergenen. Ze vervuilen eveneens de binnenlucht en kunnen ademhalingsproblemen veroorzaken. Door uw eigen producten samen te stellen, beperkt u het contact met irriterende chemische of zelfs kankerverwekkende mengelingen.

Bepaalde ecologische ingrediënten kunnen de huid echter ook irriteren als u ze met de blote hand aanraakt. Ze zijn niet giftig, maar vaak zijn bepaalde voorzorgsmaatregelen wel aan de orde. Eenvoudige en milieuvriendelijke ingrediënten die snel biologisch afbreekbaar zijn, zijn dan ook onmisbaar voor ecologische onderhoudsproducten. 

• Vermijd producten met gevarenpictogrammen. Opgelet want sommige meer ecologische producten bevatten ook soms het pictogram 'corrosief' of 'irriterend'. Die producten zijn geen probleem op zich, maar het pictogram wijst dan waarschijnlijk op het feit dat het product een vrij hoge concentratie van een bijtend ingrediënt bevat, zoals citroenzuur. Dat is niet gevaarlijk voor het milieu, maar u moet er toch voorzichtig mee omspringen. Lees dus zeker de gebruiksaanwijzing op het etiket van het product. 
• Gebruik geen producten die bepaalde giftige ingrediënten voor mens of milieu bevatten zoals chloor en andere bleekmiddelen, kiemdodende en ontsmettingsmiddelen, fosfaten, formaldehyde, solventenEen vloeibare stof die wordt gebruikt voor het oplossen of verdunnen van andere stoffen zonder die chemisch te wijzigen. Ze worden in heel uiteenlopende processen gebruikt, bijvoorbeeld om te ontvetten, in verf en inkt, bij de schoonmaak... of synthetische oppervlakteactieve stoffen.  
• Kies voor 'goede' ingrediënten, bijvoorbeeld van plantaardige oorsprong, zonder parfum, kleurstoffen en kunstmatige bewaarmiddelen.  
• Geef de voorkeur aan producten met een label (.pdf) zoals Ecocert, Ecogarantie, Nordic Swan, Nature & Progrès of met het Europese ecolabel. Dat laatste is een wijdverspreid maar weinig veeleisend label. De producten van Nature & Progrès zijn dan weer van hoge kwaliteit maar enkel verkrijgbaar in biowinkels of via het internet.

De volledige lijst met ingrediënten die u maar beter vermijdt, vindt u in de brochure 'Les étiquettes sans prise de tête' van Ecoconso (FR). Meer informatie: 'Onderhoudsproducten voor lokalen, tussen schoonmaak en ontsmetting: blootstelling van personen' (.pdf) (BIM, 2014).

Maak regelmatig schoon. Op deze manier heeft vuil geen tijd om zich te nestelen. Geen bijtende producten: een vochtig microvezeldoekje is vaak voldoende! En vergeet het brede scala aan producten specifiek voor het ene of andere gebruik. Dit komt ook uw portefeuille ten goede! Zelfgemaakte producten zijn effectief en niet giftig, zolang u de recepten maar volgt. Opgelet, niet giftig betekent niet dat u ze mag drinken of opeten! Ze moeten steeds buiten het bereik van kinderen worden bewaard. De voorzorgsmaatregelen voor gebruik en opslag staan vermeld in elk recept.

Azijn en Marseillezeep ja, maar onder bepaalde voorwaarden ...

Soms horen we dat het maken van zelfgemaakte schoonmaakmiddelen minder goed is voor de toestellen, omdat azijn aan de voegen van de vaatwasser vreet of omdat de vlokken van Marseillezeep de wasmachine verstoppen. Hoewel azijn en Marseillezeep belangrijke ingrediënten zijn voor een milieuverantwoorde schoonmaak, moet u toch enkele voorzorgsmaatregelen nemen voor een effectieve reiniging en goed onderhoud van uw toestellen.

Lees het volledige advies van repair together over afvalvrij onderhoud

De 7 basisingrediënten om uw eigen producten te maken:

• Water
• Microvezeldoek
• Azijn
• Natriumbicarbonaat
• Soda
• Zwarte zeep
• Marseillezeep

Alleen of gemengd te gebruiken om andere ecologische onderhoudsproducten te maken: allesreiniger, afwasmiddel, wasmiddel, toiletreiniger, schuurcrème ... Maar ga alstublieft niet de chemicus uithangen! Vul deze essentiële ingrediënten, indien nodig, aan met etherische oliën, natriumpercarbonaat, zout, lijnzaadolie ... Koop deze producten dan wel in bulk of in grote verpakkingen.

Het benodigde materiaal:

• Een trechter;
• Lege productflessen (verstuiver, schenkfles, bidon ...)
• Een licht versleten steelpan om bepaalde ingrediënten te verwarmen (om geen steelpan te gebruiken waarmee u eten bereidt);
• Een schuurspons (of een tawashi);
• Enkele microvezeldoekjes.

In plaats van verschillende gespecialiseerde producten te gebruiken (voor de gootsteen, voor de vloer, voor het fornuis ...), is een allesreiniger vaak meer dan genoeg. U bespaart ruimte in de kast, produceert minder afval en bespaart de kosten van een breed scala aan producten.

• Recept voor uw eigen natuurlijke allesreiniger van ecoconso of in pdf-formaat

Hoewel er veel milieuvriendelijke afwasproducten bestaan, is het de moeite waard om zelf een afwasproduct te maken: het is gemakkelijk, zuinig en vermindert de hoeveelheid afval.
Om met de hand af te wassen:

• Eenvoudig recept op basis van commercieel vaatwasmiddel van ecoconso of in pdf-formaat.
• 100% huisgemaakt recept voor afwasmiddel 3.0 van "La Famille presque Zéro Déchet"

Vaatwaspoeder voor de vaatwasser:
Opgelet, zelf een geslaagd vaatwasmiddel voor de vaatwasser maken is moeilijker. Het vuil van de vaat, de waterhardheid enz. kunnen het resultaat aanzienlijk beïnvloeden. Deze recepten maken gebruik van soda, natriumpercarbonaat en citroenzuur.

• Eenvoudig vaatwaspoederrecept  van Zero Carabistouille
• Vaatwaspoederrecept  van "La Famille presque Zéro Déchet"

Maak uw eigen toiletreiniger om toiletten te desinfecteren en te reinigen. Er zijn twee versies: een gel en een vloeistof (in dit geval ook gebruikt voor ramen en spiegels).  Dit product kost 75 tot 85% minder dan een commerciële toiletreiniger.

• Recept voor een gelvormige of vloeibare toiletreiniger van ecoconso of in pdf-formaat
• Toiletreinigerrecept van "La Familie presque Zéro Déchet"  

Uw eigen vloeibare wasmiddel maakt u met Marseillezeep, soda en water. Een liter kost minder dan € 1. Dat is pas voordelig!

• Recept voor vloeibaar wasmiddel van ecoconso of in pdf-formaat

• Recept voor wasmiddel op basis van as van Zéro Carabistouille (as bevat kali, wat net als soda een base)
• Recept voor wasmiddel op basis van klimopbladeren van Zéro Carabistouille
• Recept voor wasmiddel op basis van klimopbladeren van "La Famille presque Zéro Déchet" (klimop bevat saponine, net als zeepnoten).
• Recept voor wasmiddel op basis van soda van "La Famille presque Zéro Déchet".

Snel schuurcrème maken? Niets is gemakkelijker!

In een pot mengt u:

• 5 eetlepels natriumbicarbonaat;
• 1 kleine eetlepel vloeibare zeep (huishoudelijke zwarte zeep, allesreiniger of ecologisch afwasmiddel);
• en water, dat u beetje bij beetje toevoegt tot u een pasta krijgt.

Gebruik koud water om te voorkomen dat het bicarbonaat smelt. U  kunt hiermee gootstenen, kranen, fornuizen, badkuipen en zo verder schrobben en ze vervolgens afspoelen.

Schuurcrème is niet altijd nodig: een microvezeldoek en een beetje water of wat azijn volstaan om het fornuis, de gootsteen en zo verder te reinigen.

Wanneer een gootsteen verstopt is, zijn er twee mogelijkheden:

• Verwijder de sifon. Dit is het meest efficiënt en vaak het snelst. Hiermee zorgt u voor een onberispelijke reiniging. De sifon moet dan wel gemakkelijk toegankelijk zijn en ... u mag niet vies zijn van wat u daar zult aantreffen;
• Gebruik natriumbicarbonaat: giet het in het gat van de gootsteen en duw het indien nodig een beetje verder. Giet er vervolgens azijn in. Het bicarbonaat en de azijn reageren op elkaar (reactie zuur + base) zodat de verstopping wordt "aangevallen". Laat het een paar minuten werken. Als de reactie voorbij is, spoelt u met veel water, liefst zeer heet water. Herhaal deze handeling indien nodig.