Brussel’Air: de premie voor een autovrije stad

[Quotes]:

“Je hebt altijd een parkeerplaats die voor je klaar staat.”

“In Brussel is fietsen sowieso een uitdaging.”

“Het openbaar vervoer van Brussel vind ik echt een voorbeeld. De manier waarop ze communiceren, en zo vind ik verfrissend.”

“Ik dacht echt dat ik mijn auto heel erg zou missen en dat heeft effectief maar één dag geduurd.”

[Intro]

Je verplaatsen in Brussel zonder eigen auto, kan dat? Hoe doe je dan boodschappen? Wat met reizen? En wat als het regent? Welkom bij de nieuwe podcast van LeefmilIeu Brussel waarin we samen met Brusselaars op zoek gaan naar hoe we kunnen bijdragen aan een duurzaam en leefbaar Brussel. In deze aflevering ontmoeten we An en Eva, twee mama’s uit Schaarbeek die besloten hun auto op te geven en hun nummerplaat in te leveren. Met de Brussel’Air-premie verkenden ze de mobiliteitsalternatieven. Luister mee naar hun verhaal.

[Eva]

“Ik ben Eva. Ik woon in Schaarbeek sinds 2005, dus dat is bijna 20 jaar. We hebben drie kinderen. Ik ben oorspronkelijk van Gent. Dat wil zeggen dat ik eigenlijk mijn hele leven gefietst heb en dat heb ik ook in Brussel verdergezet . Dus ik fiets ook al bijna 20 jaar in Brussel. We proberen zo veel mogelijk Brussel rond te toeren als actieve weggebruikers.”

[An]

“Hallo, ik ben An. Ik woon ook in Schaarbeek. Ik ben er komen studeren en ik ben dan blijven plakken. Dat is denk ik meer dan 30 jaar geleden. Ik woon er heel graag. We fietsen er ook, met de kinderen naar de lagere school. En ik werk in het centrum, dat doe ik te voet. Ik ben eigenlijk heel blij dat ik gewoon in de stad woon waar alles bereikbaar is.”

[Vraag]

“Wanneer hebben jullie besloten om jullie auto op te geven en wat was de aanleiding om dat te doen?”

[Eva]

“Wel, bij ons was het heel eenvoudig: we hadden een wagen die Brussel niet meer binnen zou mogen als we hem hielden. Dat was vorig jaar in april. Dus april 2022 hebben we onze wagen moeten wegdoen. Dat was onze allereerste wagen die we hebben gekocht toen mijn zoon geboren is in 2008, en misschien ook onze laatste.”

[An]

“Bij mij is het iets langer geleden: in maart 2020, heb ik teruggevonden. Het leek al langer. Ik had een tweedehands autootje gekocht waar ik wel gehecht aan was, maar bij elke controle waren er kosten aan. Ik geloof dat hij vanonder wat verroest was, dus ik had me wel al voorgenomen: ‘Dit is het laatste jaar.’ Tegen dat die controle eraan kwam, heb ik beslist om hem weg te doen. Ik dacht dat ik hem heel hard zou missen, maar dat heeft maar één dag geduurd.”

[Vraag]

“Hadden jullie al van de Brussel’Air-premie gehoord voor jullie de beslissing namen? Of zijn jullie actief op zoek gegaan toen jullie besloten om de wagen weg te doen?”

[Eva]

“Ik had van de premie gehoord. Ik ben daar niet actief naar op zoek gegaan, maar dat zat in mijn achterhoofd: ‘Als we die wagen wegdoen, als we geen wagen meer hebben, dan weet ik dat we op een premie kunnen rekenen.’”

[An]

“Ik had het wel al uitgezocht voor ik mijn auto wegdeed, maar het was zeker geen reden om mijn auto weg te doen. Het was gewoon welkom op het moment dat ik hem wegdeed.”

[Vraag]

“Voor het wegdoen van de auto, hoe verplaatsten jullie je toen in Brussel? Voornamelijk met de auto of wel al op andere manieren?”

[Eva]

“Aangezien ik van Gent ben en mijn man van Namen, gebruikten we de auto eigenlijk vooral in weekends om wat verder te gaan dan Brussel. In Brussel heb ik eigenlijk nooit gereden. Af en toe eens om boodschappen te doen, maar zelfs dat doen we met de fiets en de fietskar.”

[An]

“Ja, hetzelfde. Ik heb de auto nooit binnen Brussel gebruikt, of praktisch nooit. Ik ging ermee mijn moeder bezoeken, op vakantie en boodschappen doen. We hebben geen fietskar.”

[Vraag]

“Jullie reden dus al regelmatig met de fiets in Brussel? Dat was al een gewoonte?”

[An]

“Ja, ook om de kinderen naar school te brengen, om te gaan werken, de gewone verplaatsingen. Eigenlijk is dat bij mij begonnen als student. Ik kwam van Leuven, ik was het gewoon om veel te fietsen en ik ben dat hier gewoon blijven doen.”

[Vraag]

“Is de fiets dan vandaag ook nog jullie belangrijkste vervoersmiddel?”

[Eva]

“Ja, dat klopt. Ik ga elke dag naar het werk met de fiets. Mijn kinderen gaan grotendeels met de fiets naar buitenschoolse activiteiten. Als we boodschappen doen, gaan we met de fiets of te voet.”

[An]

“Bij mij is het een beetje veranderd. Ik stap altijd nu. Ik ga overal te voet naartoe, zelfs als het ver is. Ik ga te voet naar mijn werk, want ik vind dat ik er veel te snel ben met de fiets. Ik heb wel een halfuurtje nodig om thuis te komen. Dan luister ik ondertussen naar een podcast, of zo. Mijn lief woont in Vorst. Daar ben ik ook een hele tijd te voet naartoe gegaan, dan ben ik wel een uur onderweg. Ik vind dat nu wel rustgevender dan fietsen. Ik denk dat het er ook mee te maken heeft dat ik met de premie een elektrische fiets heb gekocht omdat ik veel last had van mijn knie. Nu is mijn fiets een voertuig voor uitstappen of boodschappen geworden. Maar mijn dagelijkse verplaatsingen doe ik dus te voet.”

[Vraag]

“Verplaatsen je gezinsleden en kinderen zich ook op dezelfde manier?”

[An]

“Ikzelf neem nooit het openbaar vervoer want ik vind dat echt onaangenaam, maar mijn kinderen doen dat wel. Mijn dochter neemt altijd de fiets. Die gaat elke dag ook eens een toertje fietsen als sport, mijn zoon minder. Mijn zoon neemt beide, de tram of de fiets. Soms gaat hij ook al eens te voet. Die is wel goed weg met het openbaar vervoer eigenlijk.”

[Eva]

“Mijn kinderen gebruiken vooral het openbaar vervoer. Ze gaan wel met de fiets naar hun buitenschoolse activiteiten, maar de rest doen ze graag met het openbaar vervoer. Voor ons, met drie kinderen naar het centrum van Brussel fietsen, dat doen we niet snel. Dan gaan we makkelijker de trein nemen. We zitten vlakbij het station in Schaarbeek.”

[Vraag]

“Wat doen jullie als het regent of sneeuwt of …?

[Eva]

“Fietsen!”

[Vraag]

“Nog steeds fietsen?”

[An]

“Stappen, nog steeds stappen. Ik heb zo’n poncho gekocht en dan blijf ik wel droog. Dan vind ik het ook leuker om te stappen. Ik woon echt wel dicht bij het centrum. Ik woon beneden in Schaarbeek, dus dat is 20 à 25 minuten doorstappen. Je wordt wel minder nat als je stapt.”

[Eva]

“Het wordt ook overschat hoe vaak je nat wordt als je fietst. Het gebeurt uitzonderlijk eens dat ik helemaal nat op mijn werk of thuis toekom, maar echt niet vaak.”

[An]

“Als ik wel nog fietste, was het alleen de sneeuw die me tegenhield, of als het glad was. Eens je het gewoon bent, wil je niet meer op een tram stappen want je bent er aangenamer en sneller. Te voet ben ik natuurlijk niet sneller, maar met de fiets wel. Met die elektrische fiets houdt niets me nog tegen, ook de bergen niet meer. Ik raak wel echt overal heel aangenaam.”

[Vraag]

“Zijn er soms uitdagingen die jullie ervaren wanneer jullie je verplaatsen naar ergens?”

[Eva]

“Breek me de bek niet open. In Brussel is fietsen sowieso een uitdaging. Wat je ook doet, waar je ook fietst, het is elke dag een uitdaging met nieuwe obstakels.”

[Vraag]

“Maar het ontmoedigt je niet?”

[Eva]

“Nee, dat ontmoedigt me niet.”

[An]

“Nee, maar het is wel gevaarlijk. Ik vind twee dingen het meest storend: de agressie van de automobilisten naar fietsers toe omdat je plek inneemt in de straat. Als ik met mijn kinderen fietste, had ik altijd het gevoel: ‘Ik moet ze allemaal in het oog hebben. Ik moet genoeg plaats innemen zodat ze zien dat ik met kinderen op gang ben.’ We maakten ook een omweg naar school langs de veiligste straten.”

[Vraag]

“Als ik het goed begrijp, zien jullie verkeersveiligheid als grootste uitdaging en niet zozeer de alternatieven die er zijn om je zonder auto te kunnen verplaatsen.”

[Eva]

“Ik denk dat Brussel wel goed scoort op het vlak van openbaar vervoer. Ik ben daar zeker over te spreken. Ik vind het openbaar vervoer in Brussel een voorbeeld. Ik vind de manier waarop ze communiceren, en zo heel verfrissend. Het kan natuurlijk altijd beter. We zullen het maar niet over de metro hebben die eventueel ooit naar Schaarbeek zal komen. De fiets is, zoals An zegt, heel gemakkelijk. Je hebt je fiets, je weet precies hoeveel later je zal aankomen zodra je op de fiets springt. Ik heb daarnet ook een timer gezet. Ik heb mijn fiets genomen en ik wist dat ik hier drie minuten op voorhand zou zijn en het kwam zo ook uit. Dat is het grote voordeel van fietsen, en ook dat je beweegt en aan het sporten bent. Op mijn werk kan ik me ook douchen als ik toekom ’s ochtends. Ik verkleed me en begin te werken. ’s Avonds doe ik dan mijn fietskleren aan en ben weer weg.”

[An]

“Ik ben af en toe wel heel blij als de weg wordt heraangelegd en je ergens plots een fietspad hebt of wel door een straat kunt waar je vroeger echt niet door kon. Dat is dan wel een verademing waar ik vroeger niet op rekende of waaraan ik niet gewend was dat dat er was. Ik vind dat er op dat vlak een aantal plekken aangenamer geworden zijn.”

[Eva]

“De heraanleg van de Kleine Ring is een ongelooflijke vooruitgang voor fietsers. Ik zou zeggen dat er nu bijna te veel fietsers zijn.”

[Vraag]

“Om even terug te komen op de premie, op welke manier hebben jullie daar gebruik van gemaakt?”

[Eva]

“We hebben voor Cambio gekozen voor de enkele keren dat we toch de auto zouden nodig hebben. Ik zie twee grote voordelen. Het eerste is financieel: We hadden een auto die we misschien één keer om de twee of drie maanden gebruikten. Die is nu weg. Nu doen we hetzelfde met Cambio en dat kost ons natuurlijk veel minder geld. Het tweede grote voordeel is natuurlijk de parkeerplaatsen. Je moet niet stressen over of je wel een plek zult vinden als je in Schaarbeek toekomt. Je hebt gewoon je eigen plek voor je auto.”

[Vraag]

“An, hoe heb jij gebruikgemaakt van de premie?”

[An]

“Ik ging een fiets aankopen en ik had al heel veel last van mijn knie. Mijn collega zei: ‘Kijk eens naar die elektrische fietsen.’ Ik dacht: ‘Dat ga ik toch niet doen. Maar ik ga wel eindelijk een goede fiets kopen na al die jaren dat ik twee kinderen op mijn fiets had geladen, de berg op.’ Maar ik was bij de fietsenmaker en dan heb ik die uitgeprobeerd door die duizend euro, anders zou ik nooit een elektrische hebben gekocht. Door die premie van duizend euro ben ik daar wel mee vertrokken. Dat was aan het begin van de COVID-periode. Dan ben ik wel echt lange afstanden beginnen fietsen. Ik ging mijn moeder bezoeken voorbij Leuven met de fiets als daguitstap. Ik ben de fiets wel anders gaan gebruiken. Omdat ik geen auto meer had, ben ik ook meer met de fiets op vakantie beginnen gaan. Vorig jaar heb ik met mijn kinderen zo’n traject gefietst. Dat is voor mij wel een goede oplossing.”

[Vraag]

“Dankzij de premie heb je eigenlijk wel een stap gezet die je anders wellicht niet zou hebben gezet.”

[An]

“Ja. Nu, ik heb ook Cambio, maar ik heb die dan zelf betaald. Ik gebruik die wel nog altijd om boodschappen te doen, hoewel ik af en toe Colruyt laat komen omdat ik denk: ‘Als ik de auto moet nemen om naar de winkel te gaan en die auto moet betalen, kan ik bijna even goed mijn boodschappen online doen. Ik ga er nog altijd mee naar mijn moeder, maar dat is veel minder dan als ik mijn eigen auto gebruikte. Dus je denkt wel twee keer na. Ik ga ook dikwijls met de trein naar mijn moeder ondertussen. Je verandert wel je gewoonten. Ik vind de parkeerplaats ook hét grote voordeel. Als ik iemand wil overtuigen van Cambio, dan zeg ik: ‘Je hebt altijd een parkeerplaats die voor je klaarstaat.’ Dat is voor ons soms echt wel een halfuur verschil als ’s avonds iedereen is geparkeerd. Financieel ook, maar vooral zorgeloos. Ik reed met een tweedehands auto. Elk jaar opnieuw denk je: ‘Wat gaan de kosten weer zijn?’ Om niet te spreken van de belastingen die je niet meer apart moet betalen. Ik vind Cambio niet goedkoop, maar het haalt wel veel kopzorgen weg die ik met mijn auto wel had. En als je een auto nodig hebt – mijn zoon zit op internaat – als je een verhuis moet doen, dan neem je een grote of een kleine Cambio. Dat vind ik ook heel leuk, die flexibiliteit. Ik vind het heel positief dat dat er nog is als je geen auto meer hebt.”

[Vraag]

“Zagen jullie het opgeven van jullie auto als een stap voor een beter milieu?”

[Eva]

“Dat is zeker ingegeven door milieuvragen, maar vooral ook voor je eigen gezondheid.”

[An]

“Bij mij ook vooral omdat ik vind dat er veel te veel auto’s in Brussel zijn. Die staat daar dan geparkeerd als je die niet veel gebruikt. Ook omdat ik in de stad woon en ik denk dat als je eigenlijk geen auto nodig hebt als je in de stad woont. Dan kun je beter een auto delen met andere mensen, in plaats van dat iedereen een eigen auto heeft staan die veel plek inneemt. De overdaad van auto’s in mijn wijk is ook wel een motivatie voor me om te zeggen: ‘Ik doe daar zelf niet aan mee.’”

[Vraag]

“Een laatste vraag om af te ronden: hebben jullie een leuke anekdote of een leuk verhaal over jullie mobiliteitsavonturen?”

[An]

“Ja, dat is dan een auto-anekdote. Ik had een oude auto, dus van die Cambio’s dacht ik: “Wow, wat is dat hier allemaal.” Met die GPS en elektronica waren dat luxeauto’s voor mij. Op een bepaald moment had ik per ongeluk de snelheidsbeperking opgezet en ik dacht dat mijn auto stuk was. Nu heb ik dat ontdekt en vind ik dat echt heel leuk. Dat je de cruise control of de snelheidsbeperking kan opzetten, dat heb ik geleerd van Cambio.”

[Eva]

“Ik heb dertien jaar met een automatische versnellingsbak gereden. Het probleem met Cambio, in mijn ogen, is dat er heel weinig automatische wagens zijn in het Cambiopark. Bij ons is er maar eentje. Ik was gaan oefenen met een wagen van een vriendin om te zien of ik nog steeds met een handmatige versnelling overweg kon. We waren op een avond gaan oefenen en dat was wel oké. Een paar maand later moest ik op het laatste moment een Cambio lenen en was er alleen nog maar een handmatige beschikbaar. Ik dacht: ‘Laat ons maar eens proberen of ik het nog kan.’ Ik ging dus in die Cambio zitten en ik geraakte niet uit die parkeerplaats. Ik dacht: ‘Oh shit, wat moet ik doen? Er is hier iets stuk aan die wagen.’ Toevallig kwam er een koppel met een Cambio toe en ik ben aan dat koppel gaan vragen of ze mij eventjes konden helpen. Die vrouw zei: ‘Ja, elke Cambio is anders en je moet altijd eens proberen om te zien of het wel werkt. Je moet af en toe eens een beetje proberen.’ De man vroeg: ‘Zal ik even komen kijken?’ Ik zei: ‘Ja, dank u.’ Hij ging zitten en hij reed meteen achteruit de parkeerplaats uit. Ik dacht: ‘Shit, wat doe ik nu verkeerd?’ Dus ik ging terug op mijn plaats staan om opnieuw te proberen, maar ik ging niet achteruit. Hij keek binnen door het raampje en zei: ‘Ja, maar je moet op die derde pedaal duwen.’ Ik was dus helemaal vergeten dat je in een handmatige auto drie pedalen had en dat die ene pedaal dient om achteruit te rijden. Ik denk dat die mensen wel wat ongerust waren toen ze mij zagen vertrekken, maar ik ben wel heelhuids teruggekomen. Sindsdien durf ik wel wat meer met een handmatige rijden.

[Vraag]

“Zo krijg je nog eens hulp van andere mensen. Het is dus echt autodelen.”

[An]

“Ik heb zo op de parking van Cambio gestaan met een automatische auto, omdat dat de enige was die er nog was. Dat heeft ook vijf minuten geduurd voor ik eruit raakte. Maar voor mij is het pro niet de Cambio’s, maar dat je in Brussel echt alles kunt doen zonder auto. Wat we eigenlijk wel al wisten.”

[Vraag]

Maar nu nog gemotiveerder om er effectief gebruik van te maken?

[An]

Ik dacht vooral ook dat ik mijn auto heel erg zou missen en dat heeft effectief maar één dag geduurd.

[Slot]

Dat is een mooie, en geruststellende conclusie, denk ik: ‘Het gemis van je auto duurt dus niet zo lang en weegt niet op tegen de voordelen. Bedankt An en Eva voor jullie leuke anekdotes en om jullie verhaal met ons te delen.

Bedankt voor het luisteren naar deze podcast over mobiliteit in Brussel. Wil je meer weten over de Brussel’Air-premie, bezoek dan zeker onze website brusselairpremie.brussels. Je kan je ook abonneren op onze maandelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van onze toekomstige podcasts en alle nieuws over het Brusselse leefmilieu.