1. Vermijd aankopen
Als je nadenkt over hoe je kunt kopen met zo weinig mogelijk verpakking, sla je eigenlijk al een stap over. De eerste vraag die je jezelf moet stellen is: “Kan ik deze aankoop vermijden?”. Bijvoorbeeld:
- flessenwater vervangen door kraantjeswater, dat goedkoper en even gezond is
- zelf maken in plaats van te kopen: maak je eigen schoonmaakmiddelen, dranken, yoghurt en alle andere bewerkte producten
2. Kopen met je eigen herbruikbare verpakkingen
Steeds meer mensen kiezen bewust voor bulkaankopen. Kruidenierswinkels, kaaswinkels, slagers ... Veel bedrijven doen hun best om minder verpakkingsafval te genereren. Door in bulk te kopen wordt de productie van verpakkingen vermeden en koop je precies de benodigde hoeveelheid om zo verspilling te voorkomen.
Welke producten zijn in bulk te koop?
Tal van producten zijn tegenwoordig in bulk verkrijgbaar:
- voedingsmiddelen: groenten en fruit, vlees, vis, zuivelproducten en brood, maar ook koffie, suiker, meel, granen, pasta, rijst, noten, specerijen, snoepgoed, chocolade, oliën, azijn, enz. De lijst is lang!
- schoonmaakmiddelen zoals waspoeder of afwasmiddel, maar ook alle ingrediënten om je eigen kuisproducten te maken
- cosmetica zoals zeep, tandpasta, conditioner
- en tenslotte tuinartikelen (bloembollen, potgrond, enz.), klusmateriaal en benodigdheden voor huisdieren
In welke winkels kan je terecht?
Behalve in de gespecialiseerde bulkwinkels kan je nu bijna overal bulk vinden. De pioniers van Zero AfvalHet begrip “zero afval” verwijst naar een idee, een manier van leven en een maatschappelijke beweging. De idee, die door enkele pioniers geopperd wordt, is om te gaan naar burgers, gezinnen, organisaties of ook industriële processen die functioneren zonder daarbij afval te produceren, en als logische aanvulling ook door minder hulpbronnen te verbruiken. Hoewel het bereiken van nul afval waarschijnlijk onmogelijk is, zegt de radicale uitdrukking van dit begrip iets over de ambitie die erachter zit: alle facetten van hoe iets functioneert, moeten opnieuw geëvalueerd worden met als doel een drastische vermindering van de productie van afvalstoffen.” kregen dan wel te maken met veel weerstand, vandaag accepteren veel lokale winkeliers en kleine supermarkten het gebruik van eigen verpakkingen. Je kan ze gemakkelijk herkennen aan de sticker ‘Contenants bienvenus – Eigen verpakkingen welkom’ op het uitstalraam.
Denk voor je verse producten ook aan de markt, buurtwinkels, coöperatieve kruidenierszaken of bestel via SAGAL (Solidaire AankoopGroep van Agro-ecologische Landbouw), een samenaankoopgroep of via la Ruche qui dit oui!, bijvoorbeeld. Ook supermarkten doen alsmaar vaker mee aan de bulktrend om tegemoet te komen aan de toenemende vraag naar bulkproducten
Kopen in bulk, dat moet je voorbereiden
Om je boodschappen in bulk te kunnen doen moet je zelf verpakkingsmateriaal in allerlei soorten en maten meenemen. Een goede basisset bevat:
- boodschappentassen
- stoffen zakjes, voor droge levensmiddelen of kleine vruchten en groenten
- verschillende gerecycleerde potten, flessen en recipiënten
- broodzakken
Tip: hou altijd een of twee stoffen zakjes bij (onderaan in een zak of in je tas) om te anticiperen op ongeplande boodschappen.
Koop vooral niet al je recipiënten in één keer aan het begin van je bulkavontuur. Doe het geleidelijk aan, gebruik wat je al in huis hebt en koop enkel wat je echt nodig hebt.
Stoffen zakken en tassen kan je bijvoorbeeld zelf maken van textiel dat je hergebruiktHet hergebruik bestaat uit het behoud van een voorwerp om het ongewijzigd opnieuw te gebruiken, eventueel na een voorbereiding voor hergebruik. Bijvoorbeeld: bakstenen worden afgebroken en hergebruikt voor een nieuwe muur nadat ze werden gereinigd en gecontroleerd.! Sylvie Droulans, alias Madame ‘Zéro Carabistouille’, deelt op haar blog 2 super simpele tutorials om je eigen bulkzakken te naaien (FR). Er bestaat ook een heel eenvoudige techniek om zonder naald en draad een tote bag te maken!
Wat zegt het FAVV over persoonlijke verpakkingen voor je boodschappen?
Het FAVV (Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen) is voorstander van Zero AfvalHet begrip “zero afval” verwijst naar een idee, een manier van leven en een maatschappelijke beweging. De idee, die door enkele pioniers geopperd wordt, is om te gaan naar burgers, gezinnen, organisaties of ook industriële processen die functioneren zonder daarbij afval te produceren, en als logische aanvulling ook door minder hulpbronnen te verbruiken. Hoewel het bereiken van nul afval waarschijnlijk onmogelijk is, zegt de radicale uitdrukking van dit begrip iets over de ambitie die erachter zit: alle facetten van hoe iets functioneert, moeten opnieuw geëvalueerd worden met als doel een drastische vermindering van de productie van afvalstoffen.” en verkoop in bulk. Wel moet de verpakking (doos, fles, zak ...) die je aan de verkoper aanbiedt proper zijn en geschikt voor het verpakken van levensmiddelen en voor het specifieke gebruik. Indien je zelf voor de verpakking zorgt, ben jij verantwoordelijk voor de hygiëne. Indien de handelaar oordeelt dat je recipiënt niet proper genoeg is dan heeft hij/zij het recht om je niet te bedienen.
Boodschappen doen in bulk: een handleiding
De eerste stap is om bij aankomst in de winkel je recipiënten te laten wegen (tarreren). Door te tarreren kan het gewicht van de verpakking afgetrokken worden. De meeste speciaalzaken hebben een machine waarmee je zelf je recipiënten kunt labelen met de tarra-informatie en anders vraag je de winkelier om hulp.
Om de producten in je recipiënten gemakkelijk te herkennen, bevestig je een stukje papier met een elastiekje of een stickertje dat loskomt zonder sporen na te laten. Je kan er dan het volgende op noteren:
- de aard van het product
- de allergenen
- de aankoop- en/of houdbaarheidsdatum
- kook- of gebruikstips, ...
In de winkel kan je ook een foto maken van het productlabel, om te onthouden wat je hebt gekocht.
Moet je je verpakkingen systematisch schoonmaken?
Eigen verpakkingen waarin alleen droge producten worden vervoerd, hoeven niet telkens opnieuw schoongemaakt te worden. Het volstaat om ze helemaal leeg te maken. Zorg ervoor dat er geen kruimels achterblijven in bulkzakken, -potten, -dozen, enz.
Houders waarin vochtig of vloeibaar voedsel wordt vervoerd moeten telkens worden schoongemaakt (nadat het product eruit is overgegoten). Zakken die gebruikt werden om vochtige groenten te vervoeren kunnen ofwel gespoeld worden, ofwel gewoon te drogen worden gehangen, waarna je achteraf de droge resten verwijdert. Vermijd in ieder geval dat de verpakking vochtig blijft. Dit geldt vooral voor katoenen zakken. Wat als je, ondanks je voorzorgsmaatregelen, toch een schimmelvlek hebt? Meng bakpoeder met water (75-25). Wrijf de vlek in met de bekomen pasta. Spoel met azijnwater (50-50). Was de zak zoals gewoonlijk in de machine.
Verpakkingen waarin schoonmaakproducten hebben gezeten, kunnen gewoon met water worden afgespoeld.
Recipiënten die gebruikt worden voor de opslag van producten, maak je leeg en proper elke keer dat ze worden bijgevuld. Dit voorkomt dat er ‘eeuwig’ voedselstof in achterblijft.
3. En voor wat je niet in bulk kan vinden? Koop slim
Koop herbruikbare producten
Als je herbruikbare producten koopt, zoals stoffen doekjes, voorkom je sowieso dat je in de toekomst wegwerp moet kopen, en dus dat er in de toekomst verpakkingsmateriaal moet worden geproduceerd.
Vermijd online aankopen
Online shoppen is populairder dan ooit. Maar als je kiest voor een zero verpakking-levensstijl is dit te mijden: online winkelen genereert sowieso verpakkingsafval dat er niet zou zijn geweest als je het bij een lokale winkel had gekocht.
Vermijd “kant-en-klare” gerechten
Ze produceren meer afval dan wanneer je ze zelf klaarmaakt met verse ingrediënten. Geef de voorkeur aan lekkere huisbereide gerechtjes!
Ban oververpakte producten
Mandarijnpartjes verpakt in blister, plastic rond een meloen, ... Sommige beslissingen van de voedingsindustrie zijn absurd en worden hevig bekritiseerd.
Koop producten die verkocht worden in herbruikbare verpakkingen
Geef de voorkeur aan producten die in herbruikbare verpakkingen worden verkocht. Sommige merken (met name van bier, sap, koekjes, of yoghurt) bieden aan om hun verpakkingen mee terug te nemen naar de winkel, waar ze kunnen worden schoongemaakt en opnieuw voor hetzelfde doel gebruikt. Je krijgt bovendien nog een paar cent terug als statiegeld voor de recipiënten. Een methode die volgens sommige studies een veel lagere koolstofvoetafdruk zou hebben dan het recycleren van de flessen en bokalen die in glasbollen worden gestort.