Asbest in onze woningen: een verborgen gevaar?
5 min. leestijd
Asbest: een woord dat vaak ongerustheid en voorzichtigheid oproept. Maar wat zijn de werkelijke gevolgen van dit mysterieuze materiaal dat in onze woningen lijkt rond te spoken? In dit artikel leggen onze experts in 6 vragen alles uit wat je moet weten over asbest en de gevolgen ervan.
Wat is asbest?
Asbest is een natuurlijk voorkomend mineraal dat bestaat uit microscopisch kleine vezels. Het is een veelgebruikt materiaal in de bouwindustrie door zijn opmerkelijke eigenschappen: brandwerendheid, hittebestendigheid, corrosiebestendigheid, goede elektrische, akoestische en thermische isolatie, enz. Dit materiaal werd voor 1998 veel gebruikt, maar sindsdien is het gebruik ervan in België verboden vanwege de gezondheidsrisico's.
Asbesthoudende materialen worden in twee groepen verdeeld op basis van het risico dat er vezels vrijkomen:
- broze materialen (asbestvezels komen gemakkelijk vrij): bekleding, bevlokking (of spuitasbest), stoffen, touwen, vezelplaten, enz.
- niet-broze materialen (asbestvezels komen minder gemakkelijk vrij): asbestcement ('Eternit'), golfplaten, asbestcementleien, enz.
Welke invloed heeft asbest op de gezondheid?
Asbestvezels zijn erg fijn en kunnen daarom worden ingeademd, de longen binnendringen en er schade veroorzaken. Asbestvezels zijn biopersistent: dit betekent dat ze in het lichaam achterblijven en verschillende ziektes kunnen veroorzaken:
- Aandoeningen die geen kanker veroorzaken: fibrose van de longen (asbestose), enz.
- Aandoeningen die kanker veroorzaken: kanker van het borstvlies (mesothelioom), enz.
De eerste symptomen of radiologische tekenen van deze ziektes verschijnen meestal na een lange latentietijd (20 tot 40 jaar).
Over het algemeen is kortstondige blootstelling niet gevaarlijk. Toch is het moeilijk om een drempel te bepalen waarboven er een risico bestaat. Mesothelioom kan zich bijvoorbeeld ontwikkelen na één enkele blootstelling.
In de meeste gevallen vormen asbesthoudende materialen geen gevaar als ze in goede staat verkeren. Maar wanneer het materiaal wordt afgebroken of beschadigd is, komen er asbestvezels vrij in de lucht. Ook andere risicofactoren spelen een rol: de concentratie van asbestvezels in de lucht, de duur van de blootstelling, de hoeveelheid vezels die wordt ingeademd, de frequentie van de blootstellingen, leeftijd, enz.
Op dit moment worden blootstellingsrisico's voornamelijk in verband gebracht met schoonmaak-, reparatie-, renovatie- en sloopwerkzaamheden aan gebouwen of technische installaties.
Hoe identificeer ik asbest in mijn woning?
Asbest herkennen is niet altijd gemakkelijk. Het zit vaak verborgen in gewone materialen waarvan we niet weten dat ze asbest kunnen bevatten.
Van sommige asbesttoepassingen is bekend dat ze asbest bevatten. Dit is bijvoorbeeld het geval bij asbestcementelementen zoals golfplaten of leien. Recentere materialen kunnen er identiek uitzien, maar geen asbest bevatten.
In andere gevallen is meestal een analyse nodig om de aanwezigheid van asbest vast te stellen. Zelfs als het mogelijk is om zelf een asbeststaal te nemen, is het beter om dit te laten doen door een erkend laboratorium (erkend door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg) of door een bedrijf dat deskundig is op dit gebied (studiebureau's, enz.) om te vermijden dat er vezels vrijkomen.
Opgelet
Voordat je werkzaamheden uitvoert, denk eraan een lijst te maken van alle asbesthoudende materialen om besmetting te voorkomen.
Waar wordt asbest meestal gevonden?
Als een gebouw voor 1998 is gebouwd, kan het asbest bevatten. Dit geldt voor alle soorten gebouwen: woningen (eengezinswoningen, appartementsgebouwen ...), kantoorgebouwen, openbare gebouwen (scholen ...), enzovoort.
Asbest kan op verschillende plaatsen en in verschillende materialen in een gebouw worden aangetroffen, waaronder:
- structurele elementen (daken, plafonnering, plafonds, scheidingswanden, golfplaten, tegels, leien, vloerbedekkingen, zwarte lijm, enz.)
- functionele elementen (vensterbanken, schoorstenen, enz.)
- technische installaties (warmte-isolerend materialen, ketelafdichtingen, liftremmen, enz.)
Goed om te weten
Vezelcementmateriaal met de markering NT (New Technology) is gegarandeerd asbestvrij.
Hoeveel kost een asbestonderzoek?
De kosten van een asbestonderzoek hangen af van een aantal factoren, zoals de grootte van het gebouw en het aantal materialen dat moet worden getest, en dus het aantal stalen dat moet worden genomen.
Een asbestinventarisatie voor een eengezinswoning kost ongeveer € 300, plus ongeveer € 50 per staal. Het is raadzaam om meerdere offertes aan te vragen om prijzen te vergelijken.
Wat zijn mijn wettelijke verplichtingen?
De wetgeving schrijft voor dat asbest moet worden verwijderd bij werkzaamheden waarbij asbesthoudende materialen betrokken zijn of betrokken kunnen zijn:
- In geval van volledige of gedeeltelijke sloop (ook van een woning).
- Als een asbesthoudend materiaal niet intact kan worden gehouden tijdens de werken.
Het asbest moet dan vóór de werken worden verwijderd en conform de milieuwetgeving worden opgeruimd.
Afhankelijk van het soort asbest (broos of niet-broos) en de staat waarin het zich bevindt, moeten asbestmaterialen worden verwijderd door een asbestverwijderingsbedrijf dat erkend is door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Alleen asbestcement in goede staat mag worden verwijderd door een niet-erkend bedrijf.
Naast asbestverwijdering is er ook de inkapselingmethode. Hierbij wordt het asbest ingekapseld in een hermetisch afgesloten capsule om te voorkomen dat het wordt afgebroken en het milieu wordt verontreinigd. Deze techniek wordt echter niet aanbevolen omdat het niet alle risico's uitsluit.
Opgelet
Voor het verwijderen en inkapselen van asbest kan een voorafgaande aangifte of milieuvergunningDe milieuvergunning, voorheen 'commodo-incommodo'- exploitatievergunning genoemd, is een document met de technische voorschriften die de exploitant van een installatie (bv. tankstation, drukkerij, stomerij, enz.) moet naleven. De door de administratie vastgelegde voorwaarden zijn bedoeld om de bescherming te waarborgen tegen de gevaren, hinder of ongemakken die een installatie of activiteit direct of indirect kan veroorzaken voor het milieu, de gezondheid of de veiligheid van de bevolking, met inbegrip van personen die zich binnen de grenzen van een installatie bevinden zonder daar als werknemer te kunnen worden beschermd. Meer informatie over de milieuvergunning nodig zijn. Daarom is het belangrijk om inlichtingen in te winnen voordat je met de werken van start gaat. Raadpleeg de overzichtstabel Welke toelatingen nodig voor asbestverwijdering en/of inkapseling?
Wat moet je doen als er asbest in je woning aanwezig is?
Om te weten te komen wat je precies kunt doen tegen asbest in je woning, kun je onze infofiche over dit onderwerp raadplegen.