Remote Sensing: meting van luchtvervuiling en lawaai van motorvoertuigen

Wegvervoer als bron van vervuiling en lawaai

Het wegvervoer is één van de belangrijkste bronnen van luchtvervuiling en lawaai in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met negatieve gevolgen voor de gezondheid en de levenskwaliteit van de hele bevolking. Sinds 2018 is het Gewest een lage-emissiezone geworden. Door de meest vervuilende voertuigen geleidelijk aan de toegang tot het Brussels Gewest te verbieden, dragen we bij tot de verbetering van de luchtkwaliteit.

Wat zijn de ‘echte’ emissies van voertuigen op de weg?

Achter de ‘theoretische’ uitstootnormen waaraan voertuigen die op de Europese markt worden gebracht moeten voldoen, gaat de vraag schuil naar de ‘echte’ uitstoot van voertuigen op de weg. Denk maar aan het schandaal rond ‘dieselgate’. Om deze vraag te beantwoorden, heeft Leefmilieu Brussel in samenwerking met de International Council for Clean Transportation (ICCT) de uitstoot van 130.588 voertuigen op de weg in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest over een periode van enkele weken gemeten. Deze metingen werden tussen oktober en december 2020 uitgevoerd met behulp van de "remote sensing"-technologie, op acht locaties in het Brussels Gewest. 

Gedurende drie dagen werden, in samenwerking met het technisch controlecentrum “Het Schouwingscentrum voor auto’s” en GOCA Vlaanderen, aanvullende metingen van het aantal uitlaatdeeltjes ("PN"-metingen of "particulate number"-metingen) uitgevoerd voor een steekproef van ongeveer 600 voertuigen.  

Naast deze metingen van verontreinigende stoffen voerde Leefmilieu Brussel ook geluidsmetingen uit.

Doelstellingen van het onderzoek

Dit project laat toe om:

• voertuigemissies beter te leren kennen, dankzij metingen in ‘echte’ rijomstandigheden en in het bijzonder van de meest recente dieselwagens (Euro 6d);
• de evaluatie van de impact van beleidsmaatregelen, zoals de Low Emission Zone (LEZ) en de uitfasering van de diesel-, benzine- en LPG-voertuigen te verrijken;
• de omvang van de fraude met roetfilters onder dieselvoertuigen te bestuderen; 
• het geluid van verschillende soorten voertuigen bij verschillende snelheden beter te begrijpen.

Volgende video legt uit hoe ‘remote sensing’ werkt:

De voornaamste lessen van de campagne

In november 2021 heeft het ICCT een analyseverslag over de resultaten van de metingen van verontreinigende stoffen gepubliceerd, met de volgende vaststellingen:  

• De nieuwste dieselvoertuigen met euronorm 6d-TEMP en euronorm 6d - die verbeterde Europese homologatietesten hebben ondergaan - hebben een lagere reële uitstoot van stikstofoxiden (NOx) dan dieselvoertuigen die volgens de oude procedure zijn gehomologeerd.
• De dieselvoertuigen met euronorm 4, 5 en 6 – die aan de oude homologatieprocedure werden onderworpen - hebben een reële NOx-uitstoot die tussen 3 en 5 keer hoger is dan de wettelijke normen in het labo.
• Het verslag bevestigt het belang om de dieselvoertuigen met euronorm 4 en 5 te verbieden om in de LEZ te rijden, wat voorzien is vanaf respectievelijk 2022 en 2025. De dieselvoertuigen met euronorm 4, die 12% van de geteste voertuigen vertegenwoordigden, waren immers verantwoordelijk voor bijna de helft van de uitstoot van fijnstof (PM) van de gemeten voertuigen. De dieselvoertuigen met euronorm 5, die 20% van de voertuigen vertegenwoordigden, waren verantwoordelijk voor 40% van de uitstoot van NOx van de voertuigen.
• Van de voertuigen waarvan het aantal uitlaatdeeltjes (PN) werd gemeten, had 5% van de dieselvoertuigen die met een roetfilter moesten zijn uitgerust, een PN-concentratie die wees op een defect of verwijdering van de roetfilter. Deze 5% van de voertuigen was verantwoordelijk voor meer dan 90% van de totale uitstoot van de gemeten PN. De introductie van een PN-test tijdens de periodieke technische controle vanaf juli 2022 zal een betere controle mogelijk maken van deze defecten met negatieve gevolgen voor de gezondheid.

De geluidsmetingen worden momenteel geanalyseerd en zullen eind 2021 of begin 2022 worden gepubliceerd. werden geanalyseerd door Leefmilieu Brussel. Het verslag en de technische samenvatting zijn beschikbaar via de onderstaande links. De voornaamste bevindingen zijn als volgt:

• Vanaf 30 km/u wordt de snelheid de belangrijkste factor dat invloed heeft op de geluidsniveaus in steden.. Bovendien kan men het rolgeluid verminderen door de snelheid van een voertuig te verminderen. Vanuit het oogpunt van de geluidsemissies bevestigt dit het nut van maatregelen om de snelheid van voertuigen in Brussel te matigen, zoals de 30 km/u-zone.
• Motorfietsen en vrachtwagens zijn verantwoordelijk voor een groot deel van het geluid afkomstig van voertuigen, hoewel ze maar een relatief klein deel uitmaken van het totale wagenpark. Minder dan 1% van de gemeten voertuigen zijn bijvoorbeeld motorfietsen, maar zij vertegenwoordigen meer dan een kwart van het geluid afkomstig vanvoertuigen!  Wat het geproduceerde geluid betreft, produceert een motorfiets evenveel geluid als 2,5 auto's, terwijl een vrachtwagen evenveel geluid produceert als 5,5 auto's. 
• Het jaar waarin de voertuigen op de weg zijn gebracht, heeft geen invloed op het geproduceerde geluid. De evolutie van de voertuigen in de loop der jaren gaat niet gepaard met een vermindering van het geluidsniveau.

Dit project wordt uitgevoerd in het kader van het TRUE initiative, een campagne waarbij verschillende Europese hoofdsteden betrokken zijn en van een partnerschap rond luchtkwaliteit met het Bloomberg Fonds. De gegevensinzameling gebeurde via een beveiligde procedure die de naleving van de privacywet en de GDPR-wetgeving toeliet.