Hoe het Gewest de milieu-initiatieven van lokale overheden steunt

Leefmilieu Brussel lanceert elk jaar projectoproepen voor gemeenten en OCMW's rond verschillende thema's die rechtstreeks verband houden met de gewestelijke prioriteiten.

De verschillende steunmaatregelen hebben het mogelijk gemaakt een groot aantal projecten uit te voeren in verschillende domeinen: uitvoering van lokale strategieën voor duurzame ontwikkelingOntwikkelingswijze die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. Het gaat dus om een demarche die ernaar streeft de continuïteit van de economische en sociale ontwikkeling in de tijd voort te zetten, met eerbied voor het leefmilieu en zonder de natuurlijke hulpbronnen die nodig zijn voor de menselijke activiteiten in gevaar te brengen. (Agenda 21, Klimaatplan ...), afvalvermindering, duurzame voeding, bevordering van zachte mobiliteitMobiliteit waarbij niet-gemotoriseerde vervoermiddelen worden gebruikt, in het bijzonder fietsen en lopen. enz.

De gemeenten en OCMW’s kunnen financiële steun genieten, alsook methodologische hulp ontvangen van Leefmilieu Brussel en Brulocalis (de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest).

Projectoproep Klimaatactie 2023

Doelstellingen

De gevolgen van de klimaatveranderingWijst op trage variaties van de klimaatskenmerken mettertijd, op een welbepaalde plaats : opwarming of afkoeling. Sommige vormen van luchtvervuiling, veroorzaakt door menselijke activiteiten, zijn een bedreiging voor het klimaat in de zin dat er een globale opwarming zou kunnen ontstaan. Dit verschijnsel kan belangrijke schade veroorzaken: stijging van de zeeniveaus, verergering van de uiterste klimaatsverschijnselen (droogtes, overstromingen, wervelstormen, enz.), destabilisatie van de bossen, bedreiging voor de zoetwatervoorraden, moeilijkheden voor de landbouw, woestijnvorming, vermindering van de biodiversiteit, verspreiding van tropische ziekten, enz. treffen ons steeds vaker en op een steeds heviger manier: droogtes, overstromingen, hittegolven, stormen volgen elkaar op met hun gevolgen voor onze levensomstandigheden. Er moet dringend actie worden ondernomen om te proberen dit verschijnsel af te remmen en strategieën voor aanpassing en veerkracht in te voeren. In het licht van de klimaatuitdagingen hebben alle overheidsniveaus vandaag de plicht om het goede voorbeeld te geven door een ambitieus klimaattransitiebeleid op te stellen en globale en/of sectorale maatregelen te nemen.

De projectoproep Klimaatactie 2023 van Leefmilieu Brussel ondersteunt de ontwikkeling van lokale actie Programma voor  het  klimaat  en de operationalisering van deze strategieën door de uitvoering van ambitieuze projecten met een grote impact voor het klimaat en de biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora). , in overeenstemming met de gewestelijke prioriteiten, met name het Lucht-Klimaat-Energieplan en het Energie-Klimaatplan 2030, maar ook met andere gewestelijke strategieën en plannen.

LUIK 1 - Bevordering van de uitvoering van het KAP, in samenhang met de participatie en de transversaliteit van de verschillende actoren op het grondgebied

Van 2020 tot 2022 konden de gemeenten steun krijgen voor de ontwikkeling en validering van een klimaatactieprogramma op gemeentelijk niveau.  De eerste KAP zullen in de loop van 2023 worden gevalideerd.

Nadat zij een 'Klimaatactieprogramma' (KAP) voor hun grondgebied hebben opgesteld en gevalideerd, kunnen de gemeenten steun krijgen voor de versterking van de functie van Klimaatcoördinator. 
De taken van de Klimaatcoördinator zullen worden uitgebreid tot de ontwikkeling van innovatieve maatregelen om de deelname van de lokale actoren (burgers, verenigingen, handelszaken, bedrijven enz.) aan de uitvoering van het Klimaatactieprogramma te integreren via inclusieve en participatieve processen 
De Klimaatcoördinator zal synergieën en transversaliteit creëren en ontwikkelen, zowel intern als met de lokale actoren, en zal de samenhang bevorderen tussen de doelstellingen van het KAP en de acties die worden ondernomen op het gemeentelijke grondgebied, door de gemeente of door externe actoren. 
Deze steun is een logisch vervolg op de validatie van het KAP, aangezien de gemeenten hierdoor bepaalde in hun KAP opgenomen acties kunnen uitvoeren en de follow-up ervan kunnen garanderen. 

Dit zijn eenmalige subsidies: de gemeenten die in de vorige projectoproepen een subsidie hebben ontvangen, komen niet meer in aanmerking.

LUIK 2 – Uitvoering van milieumaatregelen in verband met het klimaat 

De projecten die in het kader van deze oproep worden ingediend, moeten de uitvoering van klimaatgerelateerde milieumaatregelen mogelijk maken.

Deze projecten zullen worden ontwikkeld om te beantwoorden aan de doelstellingen 

• inzake de vermindering van directe emissies
  • Mobiliteit
• inzake de vermindering van indirecte emissies
  • Good Food
  • Hulpbronnen, Afvalstoffen
• inzake de aanpassing aan de gevolgen van de klimaatveranderingWijst op trage variaties van de klimaatskenmerken mettertijd, op een welbepaalde plaats : opwarming of afkoeling. Sommige vormen van luchtvervuiling, veroorzaakt door menselijke activiteiten, zijn een bedreiging voor het klimaat in de zin dat er een globale opwarming zou kunnen ontstaan. Dit verschijnsel kan belangrijke schade veroorzaken: stijging van de zeeniveaus, verergering van de uiterste klimaatsverschijnselen (droogtes, overstromingen, wervelstormen, enz.), destabilisatie van de bossen, bedreiging voor de zoetwatervoorraden, moeilijkheden voor de landbouw, woestijnvorming, vermindering van de biodiversiteit, verspreiding van tropische ziekten, enz. en de verbetering van de biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora)., met name door op de natuur gebaseerde oplossingen
  • Stad-Natuur: Biodiversiteit, Ecologisch Netwerk en Waterbeheer

Algemene modaliteiten

De projectoproep staat open voor alle gemeenten en OCMW’s van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De oproep is niet gericht aan de gemeentescholen of met de lokale overheden verbonden vzw’s, noch aan burgergroeperingen of bedrijven.  Voor deze doelgroepen zijn specifieke projectoproepen bestemd.

Elke lokale overheid mag zo veel kandidatuurdossiers indienen als zij wil, met een of meer doelstellingen van de oproep.

Projecten die gezamenlijk worden uitgevoerd door meerdere lokale overheden worden sterk aangemoedigd, met het doel de hulpbronnen te optimaliseren: tussen naburige gemeenten, tussen verschillende naburige OCMW's, tussen een gemeente en haar OCMW enz.

De gemeenten en de OCMW's van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden uitgenodigd om hun projecten in te dienen voor de realisatie van concrete acties in overeenstemming met het gewestelijke beleid en waarvan de plaats van actie op het lokale niveau ligt.

Financiële voorwaarden

Het bedrag en du duur van de toegekende subsidies variëren naargelang de doelstellingen en het soort projecten.  We verwijzen hiervoor naar het gedetailleerde reglement van de oproep.

Elke lokale overheid moet bijdragen tot de financiering van het project voor minstens 10% van het bedrag van de subsidie die haar wordt toegekend.

Het Brussels Gewest heeft zijn strategie voor economische transitie Shifting Economy  ingevoerd, die zijn economisch beleid afstemt op klimaat-, milieu- en sociale doelstellingen. 
In dit verband heeft het Gewest voorzien om geleidelijk alleen overheidssteun te verlenen aan ondernemingen die op sociaal en/of milieugebied tot voorbeeld strekken. Deze voorbeeldige aanpak kan worden geconcretiseerd door het verkrijgen van het Label Ecodynamisch Onderneming.
Zo, zullen de gemeenten / OCMW 's die op het ogenblik van de indiening van de aanvragen over het
Label Ecodynamische OndernemingOnderneming die een aanpak met burgerzin toepast die erin bestaat het leefmilieu in haar dagelijks beheer te integreren. beschikken of die het labelingsproces voor ten minste één van hun gebouwen (gemeentehuis, hoofdzetel van het OCMW, technische gebouwen, scholen, bibliotheek, sportcentrum, ...) hebben opgestart, kunnen genieten van een verhoogd bedrag voor een ontvankelijke subsidie per gemeente / OCMW.  
Deze verhoging zal worden berekend op basis van het winnende project van de gemeente / het OCMW dat in zijn voorlopige begroting de grootste salariscomponent bevat. Het toegekende bedrag is maximaal 11% van de subsidie en wordt toegekend binnen de grenzen van de beschikbare begrotingskredieten.

Begeleiding en netwerking

De gemeenten en OCMW's kunnen rekenen op een methodologische begeleiding van Leefmilieu Brussel en Brulocalis.

Deze begeleiding bestaat concreet uit een netwerk voor het uitwisselen en delen van ervaringen tussen de projectdragers in de gemeenten en OCMW's, methodologische opleidingen en informatie over de verschillende milieuthema’s.

Nieuwe praktische modaliteite

De volledige beschrijving van de doelstellingen, de soorten gefinancierde projecten en de voorwaarden waaraan moet worden voldaan, zijn opgenomen in de beschrijvende nota van de projectoproep.

De nieuwe modaliteiten van de oproep voorzien in een procedure in 3 stappen: 

1. Het verzenden van een voorafgaande intentieverklaring.

De kandidaten zal worden gevraagd een kort formulier in te vullen en in te dienen waarin zij in enkele zinnen het type van project beschrijven dat zij plannen. Deze intentieverklaringen zullen door Leefmilieu Brussel worden geanalyseerd: indien nodig kunnen projectideeën die te ver afstaan van de doelstellingen van de oproep of die niet ambitieus genoeg zijn, worden bijgestuurd.

Intentieverklaringen moeten uiterlijk op 31 mei 2023 per e-mail worden toegezonden aan municipalities@environnement.brussels

2. Voorafgaande begeleiding en opleidingen voor het opstellen van de definitieve dossiers (aanbevolen).

Zodra de heroriëntatie is aanvaard (of als de intentieverklaring onmiddellijk is gevalideerd), worden de kandidaten begeleid bij het opstellen van hun definitieve dossier.

Deze altijd sterk aanbevolen en voor bepaalde thematische doelstellingen zelfs verplichte begeleiding vooraf (zie beschrijving van de doelstellingen in deel 2) zal worden afgestemd op de behoeften van elk project.

Thematische facilitatoren zijn per e-mail beschikbaar voor technische ondersteuning en om alle vragen in verband met hun thema te beantwoorden.

Tijdens de duur van de oproep zal een helpdesk per e-mail alle meer transversale vragen beantwoorden en het nalezen van het kandidaatsdossier en advies ter verbetering aanbieden.

Opleidingen voor de integratie van transversale aspecten:

Tijdens de voorafgaande begeleidingsperiode zullen specifieke opleidingen worden georganiseerd op 25 et 30 mei en 5 juni (bij inschrijving) over de integratie van transversale criteria (transversaliteit in de administratie, partnerschappen, burgerparticipatie, sociaaleconomische integratie ...). 

3. Opstellen van het definitief kandidaatsdossier.

De kandidatuurdossiers moeten ingediend worden bij Leefmilieu Brussel, uiterlijk op vrijdag 15 augustus 2023 om middernacht, , per e-mail aan  municipalities@leefmilieu.brussels.

Resultaten van eerdere projectoproepen

• Lijst van de laureaten van de Projectoproep 2017  voor de uitvoering van duurzame milieuprojecten (.pdf)
• Lijst van de laureaten van de Projectoproep 2018  voor de uitvoering van duurzame milieuprojecten (.pdf)
• Lijst van de laureaten van de Projectoproep 2019  voor de uitvoering van duurzame milieuprojecten (.pdf)
• Lijst van de laureaten van de Projectoproep KLIMAATACTIE 2020  (.pdf)
• Lijst van de laureaten van de Projectoproep KLIMAATACTIE 2021  (.pdf)
• Lijst van de laureaten van de Projectoproep KLIMAATACTIE 2022  (.pdf)