Luchtkwaliteit : pollutiepieken

Context

Sinds enkele jaren vaardigt de Europese Unie richtlijnen uit ten behoeve van de luchtkwaliteit, teneinde de impact van antropogene verontreinigingen op de gezondheid, het klimaat en het milieu maximaal te beperken.
De Europese kaderrichtlijn 2008/50/EG betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa vervangt de richtlijn 1996/62/EG. Zij legt onder meer grenswaarden op aan de concentratie van stikstofdioxide (NO₂) en fijne deeltjes (PM10). Bij een mogelijke overschrijding van de niveaus van verontreinigende stoffen vraagt deze richtlijn aan de Lidstaten om een kortetermijnactieplan met maatregelen op te stellen die het risico of de duur van dergelijke overschrijding moeten beperken.

Brusselse maatregelen

De Brusselse Hoofdstedelijke Regering stelde een "noodplan" op bedoeld om de bevolking in geval van winterse verontreinigingspieken te informeren en de gepaste maatregelen te nemen.

De bepalingen van het plan zijn vastgelegd in het besluit van 27 november 2008: aan de hand van drie oplopende drempels van verontreiniging wordt de invoering verplicht van drie altijd meer restrictieve maatregelen om de plaatselijke antropogene emissie door het wegverkeer (snelheidsbeperking, systeem met wisselende nummerplaten, algeheel rijverbod) en door de verwarming van overheidsgebouwen te beperken. Dit besluit werd op 1 januari 2009 van kracht.

De interventiedrempels worden bereikt zodra tijdens de winterperiode van november tot maart in minstens twee stations van het Brussels telemetrisch meetnet, gedurende minstens twee opeenvolgende dagen voor minstens een van de twee beoogde verontreinigende stoffen, de vastgestelde verontreinigingsdrempels worden bereikt. Net in die periode kunnen zich namelijk situaties voordoen die bijzonder ongunstig zijn voor de verspreiding van verontreinigende stoffen; een lage windsnelheid, maar ook de temperatuursinversie die door de beperkte zonneschijn tijdens de wintermaanden in de hand wordt gewerkt, zijn de weersomstandigheden die aan de basis liggen van de meest hardnekkige verontreinigingspieken.

Winterse verontreinigingspieken

Incidentie van winterse vervuilingspieken
Bron: Leefmilieu Brussel, Laboratorium voor Milieuonderzoek (lucht)

Het voorkomen van winterse verontreinigingspieken in bovenstaande grafieken werd uitsluitend berekend voor de periode van november tot maart, zijnde de periode waarin het Brusselse noodplan kan worden afgekondigd. Gemiddeld wordt de eerste interventiedrempelwaarde 3 keer per jaar bereikt voor de PM10 en die van NO₂ 2 keer om de 3 jaar; de tweede drempelwaarde voor PM10 wordt gemiddeld één keer om de 3 jaar bereikt. De tweede drempelwaarde voor NO₂ werd nog nooit bereikt, net zomin als de derde drempelwaarde (van zowel PM10 als NO₂).