Energieverbruik door de transportsector

Actualisering : januari 2018

Het energieverbruik door de transportsector (openbaar en privaat) van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vertegenwoordigt in 2015 meer dan een vijfde van het totaal Brussels energieverbruik (21%). Dit is hoofdzakelijk toe te schrijven aan het openbaar en vooral ook privaat wegvervoer (92% in 2015).

Context

De mobiliteitsproblemen nemen hand over hand toe. Het vervoer weegt niet alleen zwaar door in de verkeersproblemen, maar ook in de energiebalansen (Gewesten, Federaal, Europees). Ze liggen onder andere aan de basis van emissies van polluenten (zie hoofdstuk Lucht ). Dit maakt dat een iets gedetailleerdere analyse op zijn plaats is.

Balans van het aan het vervoer gekoppelde energieverbruik

Het  geraamde energieverbruik voor vervoer (openbaar en privaat; over de weg, het spoor en het water) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest blijkt te zijn toegenomen tussen 1990 en 2004 alvorens af te nemen. Ze is momenteel goed voor meer dan een vijfde van het Brussels eindverbruik van energie (4108 GWh, of 21% van het totaal in 2015).

Evolutie van het voor vervoer berekende energieverbruik, tussen 1990 en 2015, in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Bron : Energiebalansen van het BHG (versie van 14/11/2017)
(OVW : berekend, rekening houdend met de onderste verbrandingswaarde van elk beschouwd brandstoftype, met andere woorden de hoeveelheid thermische energie die per massa-éénheid brandstof vrijkomt bij de verbranding ervan)

Dat verbruik is in de eerste plaats toe te schrijven aan het vervoer over de weg (openbaar en vooral privaat), wat (in 2015 nog steeds) goed was voor 92% (3784 GWh) van het totaal energieverbruik door de sector.

Verklarende factoren

Verschillende factoren bepalen de vervoersvraag van personen- en goederentransport. De voornaamste voor de vraag naar personenvervoer zijn :

• De demografische bevolkingskenmerken (aantal inwoners/ huishoudens, samenstelling van de bevolking op basis van leeftijd, samenstelling van de huishoudens, …) ;
• De socio-economische kenmerken van de bevolking (koopkracht van de huishoudens ; belang van bijvoorbeeld het woon-werkverkeer of woon-schoolverkeer).

En, voor wat betreft de vraag naar goederentransport :

• De economische activiteit (samenstelling van het economisch netwerk en met name het belang van de activiteit) ;
• De mondialisering van de economie et de globalisering van de markten ;
• De evolutie van de brandstofprijzen en van de arbeidskrachten.

Merken we hierbij op dat de afgelegde afstanden over de weg door motorvoertuigen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest sinds 2002 stabiel zijn (de sprong tussen 2012 en 2013 is te wijten aan een methodologisch hiaat en niet aan een gewijzigde tendens), terwijl zowel de bevolking als de werkgelegenheid blijft toenemen.

De door de motorvoertuigen over de weg afgelegd afstanden in het Brussels Gewest

Bron : Statbel (volgens de FOD Mobiliteit en Transport en sinds 2013 enkel op basis van de brongegevens van de Gewesten)

De brandstofprijzen zijn dan weer sterk gestegen tussen 2000 en 2012 alvorens opnieuw te dalen.

Evolutie van de brandstofprijzen aan de pomp

Bron : Statbel (volgens de Algemene directie Energie - FOD Economie)

De evolutie van de brandstofprijzen zou bijgevolg een van de verklarende factoren kunnen zijn voor de evolutie van het energieverbruik door de transportsector.
Ook andere elementen bieden weliswaar een verklaring zoals de verzadiging van het Brussels wegennet, de verbetering van de prestaties van het wagenpark, een rationalisering van de verplaatsingen en de geleidelijke overschakeling van wegvervoer naar andere minder energieverbruikende vervoersmodi: stijging van het gebruik van het openbaar vervoer, fiets, vervoer met de trein of per boot (voor goederen), ... (zie gegevens over mobiliteit in het hoofdstuk Context ).