Geluidskadaster van het luchtverkeer

Sinds 2006 wordt de geluidshinder door het vliegverkeer elk jaar  gemodelleerd: op de kaart van de geluidstoestand van het gewestelijk grondgebied staan de contouren van de jaarlijkse geluidsniveaus die uitstijgen boven de 45 dB(A). Twee derden van het grondgebied ondervinden de geluidsimpact van het vliegverkeer. De hoogste geluidsniveaus worden waargenomen in de omgeving van de luchthaven en in minder mate boven het kanaal, de noordelijke ring en het Zoniënwoud. In 2011 werd iets meer dan een tiende van het grondgebied (12,1%) blootgesteld aan geluidsniveaus boven de drempelwaarde van 55 dB(A).

Vliegverkeer ondervindt de weerslag van de economische en financiële crisis

Brussel-Nationaal is de eerste Belgische en staat op de 16de plaats van de  Europese luchthavens: de luchthaven telde om en bij 234.000 vliegbewegingen in 2011 (Bron: BelgoControl).
Globaal genomen kent het aantal vliegbewegingen op jaarbasis (landen en stijgen) op de luchthaven sinds 2001 een daling (om en bij de 325.000 vliegbewegingen in 2000 tegenover +/- 250.000 bewegingen in 2002). Dit is het gevolg van de gebeurtenissen van 11 september 2001 en het faillissement van Sabena. De economische en financiële crisis van 2009 deed daar nog een schepje bovenop, met een bijzonder geval in 2010 toen de aswolk in april over Europa trok, na de uitbarsting van de IJslandse vulkaan.
De nabijheid van deze grote luchthaven veroorzaakt geluidshinder door vliegtuigen die het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest overvliegen. Voor ongeveer de helft van de bewegingen bestaat de kans dat zij een impact hebben in het Gewest.

Evaluatie van het lawaai door het luchtverkeer

Om de hinder voor het Brusselse leefmilieu te beoordelen wordt sinds 2006 elk jaar een "akoestische" plaatsbeschrijving van het grondgebied opgesteld. De laatste dateert van 2011. Deze houdt dus geen rekening met de wijzigingen die sindsdien werden doorgevoerd in de vliegroutes.
De rol van deze plaatsbeschrijving is het becijferen van het "structurele" lawaai door het luchtverkeer en het opstellen van een model voor de hinder die de bevolking ervaart. De cartografisch weergegeven resultaten van deze modelleringen worden "geluidskadaster van het luchtverkeer" genoemd.

Dit kadaster bepaalt de Lden (Level day-evening-night),  het gewogen equivalent geluidsniveau over 24 uur dat gemiddeld tijdens een volledig jaar werd waargenomen. Voor de weging wordt een straffactor van 5 dB(A) toegepast voor de avonduren (19.00 tot 23.00 u) en van 10 dB(A) voor de nachtelijke periode (23.00 tot 07.00 u), aangezien lawaai op die tijdstippen als hinderlijker wordt ervaren. De Lden is echter niet rechtstreeks representatief voor de “geluidspieken" die,optreden tijdens de overvluchten; daarvoor dienen andere, zogenaamde "eventindicatoren"..
Het kadaster bepaalt eveneens de Ln (level night) wat overeenkomt met het equivalent geluidsniveau tussen 23 uur en 7 uur.
Ernst van het lawaai veroorzaakt door het luchtverkeer

Geluidskadaster van het vliegverkeer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Indicator Lden
Bronnen : Leefmilieu Brussel, 2013, « Cartographie du bruit du trafic aérien en Région de Bruxelles-Capitale – année 2011 », op basis van de verkeersgegevens van 2011, methode ECAC-1997 en modelleringssoftware CadnaA

Nota: enkel de gebruikte vliegroutes werden voorgesteld op de kaart.
(Toegang tot de interactieve kaart, bijgewerkt met de meest recente gegevens)

Twee derde van het Brusselse grondgebied ondervindt de geluidsimpact van het luchtverkeer. Een strook die uit het noordoosten van het Gewest vertrekt en zich uitstrekt in de richting van Brussel centrum, is bijzonder goed zichtbaar; ze toont de dominerende bijdrage van bepaalde vliegroutes (met name de route  « van de ring » en deze « van het kanaal »).
De hoogste geluidsniveaus (Lden > 55 dB(A) treffen iets meer dan een tiende van het grondgebied (12,1%). Het betreft overwegend het noordoosten van het Gewest (noorden van de stad Brussel - meer bepaald Haren en Neder-Over-Heembeek -, Evere, het uiterste noorden van Schaarbeek, het noorden van Sint-Lambrechts-Woluwe, het oosten van Sint-Pieters-Woluwe). De hinderlijke geluidsniveaus 's nachts (Ln > 45 dB(A), drempel die de WGO beschouwt als matig tot sterk slaapverstorend), bestrijken een gebied dat grosso modo identiek is, maar toch lichtjes groter (14,9%).

Evolutie van de oppervlakte van het grondgebied dat is blootgesteld aan een Lden –niveau > 55 dB(A) of aan een Ln-niveau > 45 dB(A)
Bronnen : Leefmilieu Brussel, 2013, « Cartographie du bruit du trafic aérien en Région de Bruxelles-Capitale – année 2011 », op basis van de verkeersgegevens van 2011, methode ECAC-1997 en modelleringssoftware CadnaA

De evolutie van de indices Lden en Ln volgt globaal genomen de evolutie van het vliegverkeer. De inkrimping tussen 2007 en 2010 van de blootgestelde oppervlakte komt overeen met een vermindering van het aantal vluchten (aankomst en vertrek) op de luchthaven van Brussels Airport, terwijl de kleine toename begin 2011 samenvalt met een lichte hervatting van het verkeer.

Andere factoren die de contouren van de geluidsniveaus  potentieel kunnen beïnvloeden, zijn -  naast het volume van het verkeer - het gebruik van de pistes en de vliegroutes (zoals geïllustreerd op bovenstaande kaart) of het vliegtuigpark (d.i. de vliegtuigtypes).

Het luchtverkeer genereert minder geluidshinder dan het wegverkeer

Het lawaai verbonden met het luchtverkeer bekleedt de tweede plaats in de ranglijst van stedelijke geluidshinder door het transport (uitgedrukt in termen van het aantal blootgestelde inwoners). Eerst op deze lijst staat  het lawaai van het wegverkeer. De derde plaats wordt ingenomen door het spoorwegverkeer. Die tweede plaats doet geen afbreuk aan het feit dat geïsoleerde gebeurtenissen bijzonder veel hinder kunnen veroorzaken voor bepaalde personen.
Wij vestigen er ook de aandacht op  dat bovenstaande resultaten voortvloeien uit een modellering op schaal van het Gewest en representatief zijn voor de situatie over een heel jaar.