Huishoudelijk verbruik van het leidingwater

De gezinnen verbruiken 68 % van al het leidingwater in het Brussels Gewest. Het gemiddelde dagelijkse drinkwaterverbruik per Brusselaar bedraagt 96 liter/dag/inwoner (2012) en vertoont de laatste jaren een dalende tendens.

Belang van het waterverbruik door de gezinnen

Het drinkwaterverbruik door de Brusselse gezinnen was in 2012 goed voor 68 % van het totale gefactureerde verbruik van het Brussels Gewest.

Voor datzelfde jaar bedroeg het huishoudelijk drinkwaterverbruik gemiddeld 96,1 liter per dag per Brusselaar. Bekeken per gemeente schommelen diezelfde gemiddelden tussen de 86 en 108 liter/inwoner/jaar. De factoren die aan de basis van deze verschillen liggen, zijn echter niet precies gekend. In ieder geval zijn er tal van aspecten die meespelen (het inkomen van de gezinnen, hun grootte, het al dan niet beschikken over een waterput, enz.). Volgens een studie uitgevoerd door Aquawal voor het Waals Gewest zouden de waargenomen verschillen voornamelijk afhangen van het inkomen van de gezinnen en de aanwezigheid van regenwaterreservoirs.

Recente evolutie en vergelijkingen tussen de gewesten

Net zoals in de andere gewesten van het land vertoont het huishoudelijk drinkwaterverbruik per inwoner al verschillende jaren een dalende tendens: het gemiddeld waterverbruik van de Brusselaars is onophoudelijk gedaald tussen 2002 en 2012 (-26 liter of een daling van bijna 20%) . In het Waals en het Vlaams Gewest wordt het huishoudelijke drinkwaterverbruik respectievelijk op 94 l/dag/inwoner (2009 -Tableau de bord de l’Etat de l’environnement wallon) en 99 l/dag/inwoner (2010 - Milieurapport Vlaanderen) geraamd. Het waargenomen verschil met het Waals Gewest zou meer bepaald verklaard kunnen worden door een groter gebruik van regenwater. Bij het maken van dergelijke vergelijkingen is echter altijd de nodige voorzichtigheid geboden, gelet op de methodologische moeilijkheden bij het opstellen van dergelijke statistieken. Bovendien is in Brussel het probleem van de “statistisch onzichtbare” personen groter dan in de andere gewesten (wij denken aan de kandidaat-vluchtelingen die op de wachtlijst staan ingeschreven, de personen zonder papieren, het buitenlands diplomatiek personeel en de buitenlanders die voor de internationale instellingen werken).

Volgens de Belgische federatie voor de watersector (BELGAQUA) zou het huishoudelijk drinkwaterverbruik per inwoner op nationaal niveau tot de laagste van Europa behoren. Het gedaald gemiddeld verbruik van de Brusselaars (- 18,2% tussen 1996 en 2008)  vertoont een goede correlatie met het Belgisch verbruik (- 23% voor dezelfde periode volgens Belgaqua). Er zijn verschillende factoren die deze daling mee kunnen helpen verklaren: de veralgemening van waterbesparende uitrustingen (douches, toiletten, vaatwassers en wasmachines, …), de toename van de waterprijs en de invoering van een progressieve tarifering (hogere prijs naarmate het verbruik per persoon stijgt), of nog de grotere bewustmaking van de gezinnen.

Drinkwaterverbruik door de gezinnen (2005-2012)
Bronnen: Vivaqua (waterverbruik volgens de meterstanden) en FOD economie, Algemene Directie Statistiek en Economische informatie (Nationaal register, bevolking op 1 januari van het jaar)

Volgens de gegevens van BELGAQUA (2008) wordt maar 12 % van het waterverbruik van de Brusselse gezinnen voor drank en voedsel en de afwas gebruikt.

Huishoudelijk gebruik van het leidingwater
Bron: BELGAQUA 2008

Gebruik van regenwater

Volgens de laatste algemene sociaaleconomische enquête in 2001 beschikte maar 10 % van de Brusselse gezinnen over een regenwaterreservoir. Dat is niet alleen beduidend minder dan de gezinnen in het Vlaamse (43 %) en het Waalse Gewest (31 %), maar ook minder dan de gezinnen in bepaalde andere grote Belgische steden (32 % in Gent, 34 % in Charleroi). Verder verklaarde tijdens de opmaak van de “Barometer voor de milieugevoeligheid van de Brusselaars” in 2009, 16 % van de ondervraagde Brusselaars vaak of voortdurend regenwater te gebruiken (tegenover 11 % in 2008). Dit cijfer varieerde al naargelang de ondervraagde personen in een huis woonden (31 % van hen verklaarde regenwater te gebruiken) dan wel op appartement (11 %) en al naargelang zij huurder (15 %) dan wel eigenaar (18 %) waren.

In het Brussels Gewest wordt het gebruik van regenwater aangemoedigd door een systeem van gewestelijke en gemeentelijke premies voor de renovatie of plaatsing van een regenwaterreservoir (in 2010 geldt dit voor 8 gemeenten). Nochtans bleek uit een enquête die Leefmilieu Brussel afnam bij de gemeenten, dat er maar sporadisch gebruik wordt gemaakt van deze premie (zie Milieueffectenrapport van het Waterbeheersplan, hoofdstuk 2.4, P.213-214). Volgens de gegevens op het niveau van het Gewest bezorgd door het BROH, Directie Huisvesting, vertegenwoordigen de premie-aanvragen voor de installatie of de renovatie van een regenput slechts 4% van het totaal aantal ingediende dossiers (201 aanvragen op een totaal van 4979 dossiers tussen januari 2008 en februari 2011 en 125 aanvragen op een totaal van 3469 dossiers in 2011 en 2012).

Voor het overige vormt het duurzame gebruik van leidingwater, met name door de gezinnen, één van de interventiepijlers van het Waterbeheersplan, goedgekeurd op 12 juli 2012..

Bronnen :

• BELGAQUA, 2008 « BLAUW BOEK  – Alles wat u had willen weten over uw drinkwater en de behandeling van het afvalwater », 76 pagina’s.
• BRUXELLES ENVIRONNEMENT, 2010, « Baromètre de la sensibilité des Bruxellois envers l’environnement – 2009»
• INTERTEK et RDC Environnement, september 2012. « Etude du marché des citernes d’eau de pluie en Région de Bruxelles-Capitale », studie in het kader van het project « Brussels Sustainable Economy (BSE) », 71 pagina’s.
• LEEFMILIEU BRUSSEL, 2011,« Milieueffectenrapport van het ontwerp van het maatregelenprogramma dat het Waterbeheersplan (WBP) van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest begeleidt (.pdf) », 374 pagina’s
• LEEFMILIEU BRUSSEL, Factsheet nr 6: Verbruik en prijs van het leidingwater, 18 pagina’s.
• LEEFMILIEU BRUSSEL, Factsheet nr 10: Kwaliteit van het leidingwater, 21 pagina’s.
• LEEFMILIEU BRUSSEL, 2014. « Kwaliteit leidingwater. Kwaliteit van water bestemd voor menselijke consumptie – periode 2008-2009-2010 (.pdf) », 30 pagina’s
• PREVEDELLO, C. 2006. « L’utilisation de l’eau de distribution en Région wallonne. Dossier scientifique réalisé dans le cadre de l’élaboration du Rapport analytique 2006-2007 sur l’état de l’environnement wallon. S.A AQUAWAL », Namen. 110 pagina’s.
• SERVICE PUBLIC DE WALLONIE, 2012. « Indicateurs Clés de l’Environnement Wallon 2012 : Consommation des ménages – Utilisation de l’eau par les ménages », 1 pagina.
• VIVAQUA, verschillende jaren, gegevens meegedeeld aan Leefmilieu Brussel over het drinkwaterverbruik per NACE sector
• VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ (VMM), 2012. « Milieurapport Vlaanderen (MIRA) - Indicatorreport 2012 : Waterkwantiteit – waterverbruik (.pdf) ». 3 pagina’s.