Overslaan en naar de inhoud gaan
Home
  • Burgers
  • Professionals
  • Onderwijs
  • Blog
  • Contact
  • Jobs
  • Over Leefmilieu Brussel
  • Agenda
NL
  • FR
  • Home
  • Het milieu in Brussel
  • Diensten en aanvragen
  • Wetgeving
  • Onze acties
  • Tools en data
Pollution potager © @XavierClaes
  1. Home
  2. Het milieu in Brussel / Onze gezondheid beschermen
  3. Hoe kunt u een eventuele bodemverontreiniging in uw moestuin identificeren?

Hoe kunt u een eventuele bodemverontreiniging in uw moestuin identificeren?

  • Moestuin
  • Gevaarlijke producten
  • Voeding
  • Bodem
  • Vervuiling
  • Pesticiden

30 juli 2021

Inhoud

  • Stap 1: De kaart met de staat van de bodem raadplegen
  • Stap 2: Uw terrein observeren en kennen
  • Stap 3: Een laboratorium kiezen
  • Stap 4: Een bodemstaal nemen in uw moestuin
  • Stap 5: Een bodemstaal van uw moestuin laten analyseren
  • Stap 6: De resultaten interpreteren
  • Goede praktijken om bodemvervuiling in de moestuin te voorkomen

Ingewikkelde tabellen

Voor uw leesgemak raden wij u aan deze pagina op uw computer te raadplegen

Stap 1: de Bodemkaart

De kaart van de bodemtoestand, een onmisbare tool om te bepalen of er een potentieel risico op verontreiniging van uw perceel is.

Lees verder : Stap 1: de Bodemkaart

Stap 2: uw terrein kennen

Door het terrein goed te kennen, vermijdt u elk vermoeden van verontreiniging van uw moestuin.

Lees verder : Stap 2: uw terrein kennen

Stap 3: labo kiezen

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beschikt over een lijst van erkende laboratoria voor bodemanalyses.

Lees verder : Stap 3: labo kiezen

Stap 4: Neem bodemstaal

Een staalname volgens de regels voor meer betrouwbare resultaten.

Lees verder : Stap 4: Neem bodemstaal

Stap 5: Analyseer bodemstaal

Voer een complete analyse uit om de aarde van uw moestuin te controleren.

Lees verder : Stap 5: Analyseer bodemstaal

Stap 6: de resultaten

De resultaten goed vergelijken om elk risico voor de gezondheid te vermijden.

Lees verder : Stap 6: de resultaten

Stap 1: De kaart met de staat van de bodem raadplegen

Vooraleer tot een bodemanalyse over te gaan, kunt u best zoveel mogelijk informatie verzamelen over uw terrein. Aan de hand daarvan kunt u de eventuele verontreinigingsrisico’s bepalen, de aard van de mogelijke verontreiniging en de zones waar het risico het grootst is. Het is dus belangrijk om deze risico’s vooraf te beoordelen.

De kaart met de staat van de bodem is het gemakkelijkste en belangrijkste hulpmiddel om na te gaan of een terrein verontreinigd kan zijn. U kunt ze gratis raadplegen op de website van Leefmilieu Brussel en ze zal u helpen om te bepalen of er risico’s zijn voor uw gezondheid. Deze kaart wordt elke dag bijgewerkt op basis van gemelde incidenten, uitgevoerde studies en werken en nieuwe, stopgezette of overgedragen activiteiten.

  • Mijn terrein is niet opgenomen in de bodeminventaris

Dit betekent dat Leefmilieu Brussel niet over informatie over een mogelijke bodemverontreiniging beschikt. In dat geval raden we u aan de informatie in deze gids te lezen om te weten of een bodemanalyse noodzakelijk is: ga naar  “Stap 2: uw terrein observeren en kennen”.

  • Mijn terrein is opgenomen in de bodeminventaris

Leefmilieu Brussel kent een categorie toe aan elk perceel dat in de bodeminventaris is ingeschreven.
Deze categorieën werden oorspronkelijk niet gedefinieerd met het oog op stadslandbouw. De onderstaande tabel geeft voor elke categorie indicaties betreffende de aanleg van een moestuin.

Tabel: categorieën bodeminventaris

Uw terrein behoort tot categorie: Wat moet u doen?

0 (geel)
Mogelijk verontreinigde percelen

Deze categorie bevat de terreinen waar verontreiniging wordt vermoed. Het is dus aan te raden bodemanalyses uit te voeren vooraleer met het telen te beginnen. In geval van verkoop van het terrein (onder andere) is een verkennend bodemonderzoek verplicht. In overeenstemming met de geldende wetgeving zal een bodemverontreinigingsdeskundige dit verkennend bodemonderzoek uitvoeren. Hij kan ook onderzoeken of uw moestuin al of niet verontreinigd is.
Deze categorie kan overlappen met een van de onderstaande categorieën en in dat geval zijn er al bodemonderzoeken beschikbaar.
1 (groen)
Niet-verontreinigde percelen
Er zijn al bodemonderzoeken beschikbaar. Uw terrein is niet verontreinigd. U kunt er uw moestuin aanleggen.
2 (lichtblauw)
Licht verontreinigde percelen zonder risico
Er zijn bodemonderzoeken beschikbaar: uw terrein is licht verontreinigd maar u kunt zonder probleem een moestuin aanleggen. U kunt de resultaten van het onderzoek verkrijgen bij de persoon die het onderzoek heeft laten uitvoeren (de eigenaar of uitbater van het terrein), of, als u de schriftelijke toestemming van de eigenaar hebt, door een aanvraag toegang tot bodemonderzoeken in te dienen bij Leefmilieu Brussel (betalende dienst).

Aandachtspunt: als u zich in een industriezone* bevindt, zullen de gehanteerde verontreinigingsnormen minder streng zijn. De verontreiniging kan dus aanzienlijk zijn, maar het terrein zal tot categorie 2 behoren. U moet dus de resultaten van het onderzoek opvragen en ze analyseren.

Als u zich daarentegen in een groene zone bevindt, zullen de normen strenger zijn.

3 (donkerblauw)
Verontreinigde percelen 
Uw terrein is verontreinigd. Raadpleeg de uitgevoerde bodemonderzoeken om te weten of er  gebruiksbeperkingenMaatregelen opgelegd voor verontreinigde terreinen die toelaten om het aanvaardbaar risico van de verontreiniging te handhaven. De meest frequent voorkomende gebruiksbeperkingen zijn het plaatsen of het behouden van een betonlaag, het verbod op een moestuin, het verbod op de installatie van drinkwaterleidingen in de verontreinigde bodem, het verbod op het plaatsen van een kelder, het verbod op het onttrekken van grondwater of het verbod op het ontgraven van verontreinigde bodem. Deze beperkingen zijn niet noodzakelijk definitief en kunnen opgeheven worden indien de verontreiniging het voorwerp uitmaakt van een vrijwillige behandeling.  zijn of in welke zones en op welke voorwaarden een moestuin mogelijk is.  De bodemfacilitator kan u hierbij  helpen.
4 (Paars)
Verontreinigde percelen in onderzoek of behandeling
Uw terrein is verontreinigd en er worden onderzoeken uitgevoerd. Neem contact op met de bodemfacilitator om te weten of u een moestuin kunt aanleggen.

*De normen worden bepaald op basis van het gewestelijk bestemmingsplan dat u kunt raadplegen via deze link.

Hoe kunt u de gedetailleerde resultaten van de uitgevoerde bodemonderzoeken verkrijgen?

Mits schriftelijke toestemming van de persoon die het onderzoek heeft laten uitvoeren (de eigenaar of uitbater van het terrein), kunt u Leefmilieu Brussel een elektronische kopie van het onderzoeksrapport of de niet-technische samenvatting vragen.  Die aanvraag is betalend (de niet-technische samenvatting is gratis) en gebeurt via een formulier dat beschikbaar is op de website van Leefmilieu Brussel of via het platform https://irisbox.irisnet.be/.

Stap 2: Uw terrein observeren en kennen

fichier_7groupe

Het terrein systematisch observeren geeft een goede indicatie van de elementen die het mogelijk verontreinigen. U kunt ook meer informatie inwinnen over degeschiedenis van het terrein, bijvoorbeeld bij de buren of de gemeente. Doe de test: als het antwoord op een van de volgende vragen JA is, kan de bodem van uw terrein verontreinigd zijn:

  • Is/was er een stookolietank aanwezig?
  • Bevinden er zich bussen of flessen met (resten van) gevaarlijke producten (gebruikte olie, oplosmiddelen enz.) op het terrein?
  • Ziet u as op de bodem (bijvoorbeeld afkomstig van een allesbrander)?
  • Is de bodem opgehoogd (in dat geval bevat hij meestal bouwafval, stukken baksteen of zelfs kleine hoeveelheden afval, stukjes plastic enz.)? Aarzel niet om de bodem een beetje uit te graven.
  • Ligt er afval zoals plaatstaal, metalen,…
  • Ruikt de bodem verdacht naar olie of oplosmiddelen bijvoorbeeld? (Een geur van rottende planten is geen verontreiniging!)
  • Ligt uw terrein naast een grote verkeersader (spoorweg, autosnelweg, drukke weg …)?
  • Zijn andere omwonenden of vroegere gebruikers op de hoogte van elementen die op mogelijke bodemverontreiniging kunnen wijzen (vorig gebruik van het terrein bijvoorbeeld) ? Aarzel niet om het hen te vragen!

Wat moet ik doen als er elementen zijn die op bodemverontreiniging wijzen?

In dat geval is het nuttig om een bodemstaal van de een of meer verdachte zones te nemen en het te laten analyseren.

Stap 3: Een laboratorium kiezen

A Bepaal, voor u een staal neemt, naar welk laboratorium u uw bodemstalen wilt sturen om ze te laten analyseren.

gobelet_dechet_sol © Cirad

U kunt kiezen uit: 

  • een erkend laboratorium, namelijk een laboratorium dat erkend is voor diepgaande verkennende bodemonderzoeken in overeenstemming met de Brusselse reglementering (de lijst van de erkende laboratoria in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) 
  • andere laboratoria die eveneens bodemanalyses kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld:
    • Bureau Environnement et Analyses de Gembloux (BEAGx)
      Passage des Déportés, 2 - B-5030 Gembloux
      E-mail : bea.gembloux@ulg.ac.be
      Tél: 081 62 22 05
      http://www.gembloux.ulg.ac.be/institution/bureau-detudes-environnement-et-analyses/​
    • PIH
      Kronenburgstraat, 45 - 2000 Antwerpen
      Telefoon : 03 259 12 00
      E-mail : pih@provincieantwerpen.be
      Website : http://www.provincieantwerpen.be​
    • VUB, Laboratorium AMGC
      Pleinlaan, 2 - 1050 Brussel
      E-mail : phclaeys@vub.ac.be
      Website : http://we.vub.ac.be/nl/analytical-environmental-and-geo-chemistry​
    • ULB, Laboratoire d'Ecologie végétale et Biogéochimie
      Triomflaan, PB 244, B-1050 Brussel
      Tel.: +32(0)2 650 91 67
      E-mail : pmeerts@ulb.ac.be
      Website : http://www.ulb.ac.be/sciences/lagev/

Vraag, nadat u een laboratorium hebt gekozen, welke procedure u moet volgen om een analyse aan te vragen (de meeste laboratoria hebben daar aanvraagformulieren voor).
Stuur uw staal zo snel mogelijk naar het laboratorium -via de post of met een koerier- en vraag uw analyse aan (sommige laboratoria hebben een eigen koerier).
Ter herinnering, in geval van een bewezen verontreiniging (namelijk, hoger dan de interventienormen  van de reglementering inzake verontreinigde bodems), kunnen er wettelijke verplichtingen verplichtingen zijn die de eigenaar of de verantwoordelijke voor de verontreiniging moet naleven.

Het is dus aan te raden de eigenaar van het terrein op de hoogte te brengen wanneer u een bodemanalyse laat uitvoeren en hem de resultaten te bezorgen.

Stap 4: Een bodemstaal nemen in uw moestuin

De methode waarmee u de stalen neemt, kan het resultaat van de analyse beïnvloeden en zelfs vervalsen. Het is dus heel belangrijk dat al het materiaal schoon is.  U moet het potje voor het staal en het schepje dus goed schoonmaken en grondig spoelen. Laat ze daarna in de lucht drogen. Het schepje moet nog in goede staat zijn  (bijvoorbeeld zonder roest).

De meeste laboratoria beschikken ook over gebruiksklare potjes voor bodemstalen die u vooraf niet hoeft te reinigen of te spoelen.

Welk materiaal hebt u nodig? 

  • Notaboekje en potlood (optioneel)
  • Nieuwe wegwerphandschoenen
  • Een schoon stuk plastic zeil (optioneel)
  • Schone glazen bokaal van minstens 400 ml
  • Schepje of spade
  • Etiketten
  • Koelbox of koelelementen (voor de analyse van de vluchtige stoffen)
prise_echantillon_be_staalneming_0 © Xavier Claes

Hoeveel stalen moet u nemen en waar?

Vooraleer u het bodemstaal neemt, kunt u best een schets maken waarop u de plaats aanduidt waar u het bodemstaal gaat nemen. Dat zal u helpen om deze plaats later terug te vinden. 

  • Voor kleine moestuinen (minder dan circa 50 m²) volstaat één staal. 
  • Voor grote moestuinen kan het nuttig zijn om meerdere stalen te laten analyseren. De onderstaande tabel geeft het minimale aantal aanbevolen stalen aan afhankelijk van de oppervlakte van de moestuin:

Oppervlakte van de moestuin

Aantal stalen

Tussen 50 en 250 m²

2 potjes met stalen

Tussen 250 en 500 m²

3 potjes met stalen

Tussen 500 en 1000 m²

4 potjes met stalen

Voor een geïdentificeerde verdachte zone (bijvoorbeeld waar u een geur van olie of oplosmiddelen waarneemt, een ophoging,…) raden we aan een gericht staal te nemen. 

Als er meerdere verdachte zones zijn in de moestuin, kunt u ook beslissen om meerdere stalen te nemen. Bijvoorbeeld een staal in een zone waar zich ophogingen bevinden en een staal op een plaats die naar olie of andere stoffen ruikt.

illu_potager_nl

                                                        Voorbeeld staalneming                        

Hoe neemt u een bodemstaal?

Om een stalenpotje te vullen, kiest u 3 plaatsen in uw moestuin en neemt u een schep (met een schepje of een schop) van de eerste 20 cm grond. Meng deze 3 grondstalen (eventueel op een schoon stuk plastic) en vul de pot tot de rand met deze grond. Raak de grond niet aan met blote handen of vuile handschoenen.

prisedechantillon_be_staalneming © Xavier Claes

Als u een staal wilt nemen op een plaats van een verdachte zone, volstaat het om het potje alleen te vullen met grond van deze verdachte plaats (en niet verschillende stalen te mengen). Anders verdunt u het staal en krijgt u minder nauwkeurige resultaten.

Sluit het potje goed af.

De stalen identificeren

Kleef een etiket op de pot en schrijf er uw naam en de datum van de staalname op. Als u meerdere potjes hebt, vermeld dan ook de plaats waar u de stalen hebt genomen. Dat is belangrijk om daarna de resultaten te kunnen analyseren! De schets die u hebt gemaakt, kan u daarbij helpen. 

Hoe bewaart u het staal ?

Zet het staal op een koele plaats. Bewaar het nooit in de zon of in de buurt van een radiator!
Als u uw staal wil laten onderzoeken op vluchtige stoffen zoals oplosmiddelen of bepaalde brandstoffen (bv. benzine), kunt u het staal beter bewaren in een koelbox, of als dat kan, in een koelkast.

echantillon_dans_glaciere_be_staal_in_een_koelbox © Xavier Claes

Stap 5: Een bodemstaal van uw moestuin laten analyseren

Op welke chemische stoffen moet u het staal laten onderzoeken?

De analyse van koolwaterstoffenDit zijn van aardolie afgeleide samengestelde organische vloeistoffen op basis van koolstof en waterstof. Stookolie, benzine en andere soorten minerale oliën behoren daartoe. Deze oliën hebben de eigenheid dat ze een geringe dichtheid hebben. Wanneer ze in de bodem dringen, kunnen ze het grondwater bereiken en er een drijflaag op vormen. ) en minerale oliën is al een goede basis om de staat van verontreiniging van uw moestuin te controleren.
Als u verontreiniging met andere stoffen vermoedt (ontvettingsproducten, benzine, asbest enz.), kunt u vragen om het staal op andere, meer specifieke stoffen te onderzoeken. Uw laboratorium kan u informeren over de verschillende analysemogelijkheden.
De resultaten worden meestal binnen een maand verzonden.

Hoeveel kost dit?

Reken 50 tot 60 euro voor de analyse van een bodemstaal op zware metalenVerzamelnaam voor een groep metalen met een relatief grote dichtheid, zoals lood, kwik, zink en cadmium. Deze metalen komen van nature in het milieu voor en zijn in veel gevallen zelfs nodig voor bepaalde natuurlijke processen. In hogere concentraties zijn ze echter meestal giftig. De voornaamste bronnen van zware metalen zijn de non-ferro-industrie, de verbranding van fossiele brandstoffen en van afval en het verkeer., PAK’s en minerale olie (maar soms zijn er meerdere stalen nodig!). De prijzen voor de andere parameters kunnen sterk variëren afhankelijk van de geanalyseerde parameter en kan oplopen tot enkele honderden euro’s. Uw laboratorium kan u informeren over de prijzen van de bodemanalyses.

Stap 6: De resultaten interpreteren

Om te weten of u voorzorgsmaatregelen moet nemen in verband met uw moestuin, kunt u de analyseresultaten die u van het laboratorium hebt ontvangen vergelijken met de waarden in de onderstaande tabel.  

Waarmee stemmen deze drempelwaarden overeen? 

DrempelwaardeWaarde vanaf welke initiatieven worden genomen. 1 stemt overeen met de interventienorm voor een woonzone (volgens het Gewestelijk bestemmingsplan) zoals voorzien door het besluit  tot vaststelling van de interventienormen en saneringsnormen.. Het zijn dus de officiële normen waarboven uw terrein als verontreinigd wordt beschouwd als het zich in een woonzone bevindt.  Deze normen werden onder meer bepaald op basis van analyses van de risico’s voor de menselijke gezondheid en het milieu.   De optiek van ongunstige scenario’s werd weerhouden omdat men rekening houdt met personen die hun gehele leven aan de verontreiniging zijn blootgesteld.

DrempelwaardeWaarde vanaf welke initiatieven worden genomen. 2 is een concentratie die door Leefmilieu Brussel werd berekend op basis van een risicobeoordelingsmodel, voor een woning met een moestuin. Boven deze berekende concentratie moeten er maatregelen worden genomen om contact met de aanwezige verontreiniging te vermijden en mogelijke negatieve gevolgen voor de menselijke gezondheid te vermijden. ​

Stof  (mg/kg) DrempelwaardeWaarde vanaf welke initiatieven worden genomen. 1* Drempelwaarde 2*   Stof  (mg/kg) Drempelwaarde 1* Drempelwaarde 2*
koolwaterstoffenDit zijn van aardolie afgeleide samengestelde organische vloeistoffen op basis van koolstof en waterstof. Stookolie, benzine en andere soorten minerale oliën behoren daartoe. Deze oliën hebben de eigenheid dat ze een geringe dichtheid hebben. Wanneer ze in de bodem dringen, kunnen ze het grondwater bereiken en er een drijflaag op vormen.
Arseen  103 103 Naftaleen 5 5
Cadmium  6 22 Benzo(a)pyeen 3,6 4,86
Chroom (III)  240 240 Fenantreen 65 236
Koper 197 2359 Fluoranteen 30 195
Kwik 4,8 4,8 Benzo(a)antraceen 10,5 33
Lood 560 560 Chryseen 180 375
Nkkel 95 151 Benzo(b)fluoranteen 7 37
Zink 333 4099 Benzo(k)fluoranteen 11,5 37
  Benzo(gi)peryleen 3920 3920
Indeno(1,2,3-cd)pyreen 20 37
Stof (mg/kg) Drempelwaarde 1* Drempelwaarde 2*   Antraceen 70 24420
Minerale olie Fluoreen 3950 3950
Minerale olie (C10-C40) 1000 1000 Dibenz(a,h)antraceen 2,9 4,45
  Acenafteen 14 30
Acenaftyleen 1 11
Pyreen 395 2387

Disclaimer: De bovenvermelde drempelwaarden zijn gebaseerd op algemene hypothesen en kunnen verschillen afhankelijk van het blootstellingsniveau, het gebruik van het terrein enz.
Voor landbouwterreinen bijvoorbeeld zullen bijkomende blootstellingswegen in rekening gebracht worden, die de drempels verlagen.  Voor meer informatie kan u de code van goede praktijk voor risico-onderzoeken raadplegen.
Leefmilieu Brussel kan noch direct, noch indirect aansprakelijk worden gesteld voor de manier waarop deze aanbevelingen worden gebruikt en geïnterpreteerd. De betrokkene is als enige verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat de omstandigheden geschikt zijn om op de gekozen plaats te tuinieren. ​

Wat moet u doen als de gemeten concentratie hoger is dan deze waarden?

Er is geen drempelwaardeWaarde vanaf welke initiatieven worden genomen. overschreden Low concern  (Niet “zorgwekkend”) Uw terrein wordt niet als verontreinigd beschouwd en u kunt dus met een gerust hart starten met een moestuin of groenten blijven telen in uw moestuin.

=> Aanbevolen acties niveau 0

Drempelwaarde 1 werd voor minstens één stof overschreden  Medium concern  (Weinig zorgwekkend) De bodem van uw moestuin is licht verontreinigd. U kunt echter met een gerust hart groenten telen op voorwaarde dat u de volgende richtlijnen in acht neemt:

=> De aanbevelingen van niveau EN de aanbevelingen niveau 1 in acht nemen
 

Drempelwaarde 2 werd voor minstens één stof overschreden  High concern (zeer zorgwekkend) Als drempelwaarde 2 voor minstens één stof is overschreden, zijn het verontreinigingsniveau en de gezondheidsrisico’s hoger. Vermijd dus om in volle grond te telen en vermijd elk direct contact met de verontreiniging.

=> De aanbevelingen van niveau 0 en 1 EN de aanbevelingen niveau 2 in acht nemen
 

Enkele concrete voorbeelden:  

Voorbeeld 1: Voor zink bedraagt drempelwaardeWaarde vanaf welke initiatieven worden genomen. 1 333 mg/kg en drempelwaarde 2 4099 mg/kg. 
Het analyseresultaat dat ik van het laboratorium ontvang, geeft aan dat mijn bodem een concentratie van 100 mg/kg zink bevat.  Er is dus geen drempelwaarde overschreden en ik kan groenten telen.

Voorbeeld 2: Voor koper bedraagt drempelwaardeWaarde vanaf welke initiatieven worden genomen. 1  197mg/kg en drempelwaarde 2 2359 mg/kg.
Het analyseresultaat dat ik van het laboratorium ontvang, geeft aan dat mijn bodem een concentratie van 1200 mg/kg koper bevat. Drempelwaarde 1 is overschreden.  Ik kan groenten telen, maar ik moet de aanbevelingen van niveau 1 in acht nemen (bijvoorbeeld, ik zal mijn aardappelen altijd schillen, ik teel geen sla op die plaats enz.).
Voorbeeld 3: Voor benzo(a)pyreen bedraagt drempelwaarde 1 3,6 mg/kg en drempelwaarde 2 4,86 mg/kg.
Het analyseresultaat dat ik van het laboratorium ontvang, geeft aan dat mijn bodem een concentratie van 5,9 mg/kg benzo(a)pyreen bevat. Drempelwaarde 2 is overschreden.  Ik teel geen groenten in volle grond in de verontreinigde zone, maar ik teel in bakken of ik verplaats mijn moestuin naar een niet verontreinigde zone.

salade_potager_xavierclaes_0

Aanbevolen acties :

Niveau 0

Uw terrein wordt niet als verontreinigd beschouwd en u kunt dus met een gerust hart starten met een moestuin of groenten blijven kweken in uw moestuin. 

  • Was uw groenten en fruit altijd voor u ze eet.
  • Was uw handen nadat u in de tuin hebt gewerkt.
  • We raden ook aan om uw moestuin te bewerken volgens de goede praktijken voor tuinieren om toekomstige bodemverontreiniging te vermijden.

Niveau 1

Uw bodem is licht verontreinigd. U kunt echter met een gerust hart groenten telen, op voorwaarde dat u de aanbevelingen van niveau 0 en deze aanbevelingen in acht neemt. 

  • Verminder de concentratie verontreinigende stoffen door regelmatig organisch materiaal (mest en compostOrganische bodemverbeteraar, het is het stabiele en humusrijke eindproduct van de compostering van selectief ingezameld organisch-biologisch materiaal ) en schone grond aan uw bodem toe te voegen. De toevoeging van rijpe compost verbetert het microbiologisch leven en dus ook de afbraak van bepaalde verontreinigende stoffen. Het verbetert ook de ph van uw bodem. In zure grond komen zware metalenVerzamelnaam voor een groep metalen met een relatief grote dichtheid, zoals lood, kwik, zink en cadmium. Deze metalen komen van nature in het milieu voor en zijn in veel gevallen zelfs nodig voor bepaalde natuurlijke processen. In hogere concentraties zijn ze echter meestal giftig. De voornaamste bronnen van zware metalen zijn de non-ferro-industrie, de verbranding van fossiele brandstoffen en van afval en het verkeer. namelijk gemakkelijker vrij.
  • Schil wortelgroenten voor u ze eet of bereidt
  • Laat de grond niet braak liggen. U kunt de bedden bedekken met compost of gehakseld groenafval om te vermijden dat bodemdeeltjes worden verspreid door de wind of de regen. In het algemeen is dit ook een goede praktijk om de bodem en het bodemleven te beschermen. 
  • Niet alle planten zijn even gevoelig voor bodemverontreiniging. Teel geen planten waarin de verontreinigende stoffen zich opstapelen. Zie: Speelt het soort groente dat ik teel een rol bij bodemverontreiniging?

Meer informatie vindt u in de rubriek Hoe kan ik me beschermen tegen bodemverontreiniging in mijn moestuin?

Niveau 2

Uw bodem is verontreinigd en dit kan risico’s inhouden. Neem de aanbevelingen van niveau 0 en 1 en deze aanbevelingen in acht.

  • Teel uw groenten in bakken of andere recipiënten die u vult met schone grond en compostOrganische bodemverbeteraar, het is het stabiele en humusrijke eindproduct van de compostering van selectief ingezameld organisch-biologisch materiaal, waarvan u de herkomst kent;
  • Of bedekt he terrein met geotextiel en hoog het daarna op met minstens 30 cm schone teelaarde zodat de wortels van de planten niet in de verontreinigde zone doordringen;
  • Bedekt de rest van de verontreinigde zone, die niet zal worden bewerkt, zoals paadjes. Bijvoorbeeld met houtsnippers op geotextiel om te vermijden dat iemand met de bodemverontreiniging in contact komt.

U kunt de bodemverontreiniging ook saneren, bijvoorbeeld door afgraving. Om het goede verloop van deze saneringswerken te garanderen, moeten ze echter verplicht worden opgevolgd door een bodemverontreinigingsdeskundige en een bodemsaneringsaannemer. De verontreinigde grond moet bovendien worden afgevoerd naar een erkend verwerkingscentrum. Een bodemsanering brengt aanzienlijke kosten met zich mee.
Meer informatie vindt u op onze webpagina’s over de behandelingstechnieken

culture_en_bacs_sols_protege_be_cultuur_in_bakken_beschermde_bodem
potager_en_bacs_moestuin_in_bak_x.claes_3 © Xavier Claes

De verontreiniging afbakenen 

In sommige gevallen geeft de observatie van de aard van de bodem al een eerste indicatie van de plaats van de verontreinigde zone. Als uw terrein bijvoorbeeld een zone bevat waar u alleen natuurlijk zandBodemdeeltjes die groter zijn dan 0,05 mm ziet, en een andere zone die duidelijk werd opgehoogd (heterogene grond die stukken baksteen enz. bevat), is de kans groot dat de bodemverontreiniging tot die laatste zone beperkt is.
Als een bepaalde zone of een specifiek staal verontreinigd is, kunt u ook bijkomende analyses laten uitvoeren om de verontreiniging beter af te bakenen.

Als u andere stoffen hebt laten analyseren

Als u analyseresultaten hebt voor andere verontreinigende stoffen dan de bovenvermelde stoffen, kunt u eerst en vooral de resultaten vergelijken met de interventienormen voor een woonzone die werden bepaald door het besluit tot vaststelling van de interventienormen en saneringsnormen.
Als u een bodemverontreiniging vaststelt die deze interventienorm overschrijdt, raden we u aan een specialist te raadplegen, bijvoorbeeld een  bodemverontreinigingsdeskundige om na te gaan welke specifieke maatregelen u moet nemen om elk contact met de verontreiniging te vermijden.

Afhankelijk van de aard van de vastgestelde verontreiniging en de gemeten concentraties, kunnen namelijk andere maatregelen noodzakelijk zijn. 

Goede praktijken om bodemvervuiling in de moestuin te voorkomen

  • Gebruik geen toxische producten en vooral geen pesticiden. Zie de tips op onze site: natuurlijke moestuin 
  • Gebruik koolwaterstoffenDit zijn van aardolie afgeleide samengestelde organische vloeistoffen op basis van koolstof en waterstof. Stookolie, benzine en andere soorten minerale oliën behoren daartoe. Deze oliën hebben de eigenheid dat ze een geringe dichtheid hebben. Wanneer ze in de bodem dringen, kunnen ze het grondwater bereiken en er een drijflaag op vormen. (PAK's) en resten van pesticiden te verbeteren.
  • Gebruik geen regen- of putwater als u vermoedt dat het verontreinigd is.  Het gebruik van water dat afkomstig is van een zinken dak of een dak in asbestcement is af te raden omdat het de bodem kan besmetten.
  • Voer het onderhoud van uw tuinmachines die met benzine werken (bijvoorbeeld bosmaaier, grasmaaier) niet uit in de moestuin.
  • Gebruik geen geschilderde elementen in uw tuin (tuinhuis, afsluiting,..). De verf kan mettertijd loskomen en de componenten kunnen in de bodem terechtkomen.
couverture_sol_du_potager_afdekken_de_bodem_van_moestuin

Delen:

  • Share this on Facebook
  • Share this on Linkedin
  • Share this on Twitter
  • Share this on Email
  • Share this on Print

Inhoud

  • Stap 1: De kaart met de staat van de bodem raadplegen
  • Stap 2: Uw terrein observeren en kennen
  • Stap 3: Een laboratorium kiezen
  • Stap 4: Een bodemstaal nemen in uw moestuin
  • Stap 5: Een bodemstaal van uw moestuin laten analyseren
  • Stap 6: De resultaten interpreteren
  • Goede praktijken om bodemvervuiling in de moestuin te voorkomen

Over hetzelfde onderwerp

Agenda

  • Japanse kookworkshop
  • Burgerwerf Good Food: Het snoeien van fruitbomen
  • Groenten uit de tuin conserveren dankzij lacto-fermentatie

Nieuws

  • Moestuin onder de zon
  • De aarde voeden en verzorgen
  • Word Moestuingids!

Diensten en aanvragen

  • Bodemverontreinigingsdeskundigen en bodemsaneringsaannemers controleren en verbeteren
  • Formulieren voor uw bodembeheer

Onze acties

  • Good Soil: de strategie ter bescherming en verbetering van Brusselse bodems
  • Raadpleeg de activiteitenverslagen over de bodems in Brussel

Tools en data

  • Atlas van de Brusselse bodems
  • Beheer uw bodemdocumenten met de Brusoil applicatie
  • Bodem: stand van zaken

Wetgeving

  • Verplichtingen inzake de behandeling van vervuilde bodems en saneringstechnieken
  • Welke wetgeving bestaat er in verband met de bodem?

Onze suggesties

risque pour la santé

Telen in de stad: goede praktijken om uw gezondheid te beschermen

29/07/2021
  • Landbouw
  • Moestuin
  • Gezondheid
Telen in de stad brengt u opnieuw dichter bij de natuur en is een fijne manier om ervaringen uit te wisselen en te leren van medeburgers. Naast de vele voordelen, moet u echter ook rekening houden met mogelijke bronnen van verontreiniging om zo het hele jaar door gezonde, ecologische en lokale producten te kunnen blijven telen en consumeren.
Lees verder about Telen in de stad: goede praktijken om uw gezondheid te beschermen

Blootstelling aan pesticiden en gevaarlijke producten: risico's voorkomen en ingrijpen

28/09/2020
  • Gevaarlijke producten
  • Landbouw
  • Vervuiling
Synthetische pesticiden spelen een uitgelezen rol in de landbouw en in tal van industrieën. Ze worden in grote hoeveelheden ingezet voor tal van functies.
Lees verder about Blootstelling aan pesticiden en gevaarlijke producten: risico's voorkomen en ingrijpen

Het gebruik van pesticiden (herbiciden, insecticiden, anti-slakken, ...)

28/09/2020
  • Gevaarlijke producten
  • Landbouw
  • Groene ruimten
De term 'pesticide' die door verschillende wetgevingen wordt gebruikt, omvat in werkelijkheid twee grote productcategorieën: gewasbeschermingsmiddelen en
Lees verder about Het gebruik van pesticiden (herbiciden, insecticiden, anti-slakken, ...)

Onze huizen zitten vol biociden (pesticiden)

28/09/2020
  • Gevaarlijke producten
  • Gezondheid
  • Huisdieren
Biociden zijn pesticiden die niet worden gebruikt om de teelt van planten te beschermen.
Lees verder about Onze huizen zitten vol biociden (pesticiden)

Rechtstreeks van de blog

Personne qui s'occupe de son potager

Het bewerken van de bodem door de seizoenen heen

01/12/2021
  • Moestuin
  • Bodem
  • Voeding
Ondertussen weten we het: een gezonde bodem is een bodem die leeft. Het is belangrijk om die even goed te verzorgen als onze planten. Beiden zijn dan ook onlosmakelijk verbonden! Hier vind je tips om je bodem door de seizoenen heen te ondersteunen.
Lees verder about Het bewerken van de bodem door de seizoenen heen

Teelt in volle grond of in bakken

25/11/2021
  • Moestuin
  • Bodem
  • Voeding
U bent een particulier en wilt graag starten met tuinieren? U wilt opnieuw voeling krijgen met de aarde en aan uw voedselbehoeften voldoen? Dan zijn er twee opties: telen in de volle grond of telen in bakken. Hoe kiezen?
Lees verder about Teelt in volle grond of in bakken

Waterkwaliteit, we dragen er allemaal aan bij

30/07/2021
  • Water
  • Vervuiling
  • Gevaarlijke producten
Verontreinigd water moet gezuiverd worden vooraleer in het milieu terecht te komen. En hoe meer het vervuild is, hoe duurder het zuiveringsproces. Beter voorkomen dan genezen dus.
Lees verder about Waterkwaliteit, we dragen er allemaal aan bij

Test je kennis over de Brusselse bodem

05/11/2022
  • Bodem
  • Vervuiling
  • Water
Weet jij wat er echt onder onze voeten plaatsvindt, thuis, in de tuin en in de parken? Zijn de beestjes in de bodem schadelijk? Moet je dode bladeren opruimen? Kan de bodem regenwater zuiveren? Test je bodemkennis.
Lees verder about WAAR of NIET WAAR? Test je bodemkennis
Ontdek de blog

Het milieu in Brussel

  • Milieubewuste keuzes maken
  • Onze gezondheid beschermen
  • Renoveren en bouwen
  • De natuur beschermen
  • Brussel duurzaam veranderen
  • De natuur in de stad ontdekken
  • Dierenwelzijn garanderen

Het milieu in Brussel

  • Milieubewuste keuzes maken
  • Onze gezondheid beschermen
  • Renoveren en bouwen
  • De natuur beschermen
  • Brussel duurzaam veranderen
  • De natuur in de stad ontdekken
  • Dierenwelzijn garanderen

Diensten en aanvragen

  • Premies en financiële steun
  • Advies en begeleiding
  • Klachten, meldingen en waarschuwingen
  • Milieuvergunningsaanvraag
  • Erkende en geregistreerde professionals vinden
  • Projectoproepen

Diensten en aanvragen

  • Premies en financiële steun
  • Advies en begeleiding
  • Klachten, meldingen en waarschuwingen
  • Milieuvergunningsaanvraag
  • Erkende en geregistreerde professionals vinden
  • Projectoproepen

Wetgeving

  • Wetteksten
  • Verplichtingen en vergunningen

Wetgeving

  • Wetteksten
  • Verplichtingen en vergunningen

Onze acties

  • Gewestelijke plannen en beleid
  • Preventie en inspectie
  • Projecten en resultaten

Onze acties

  • Gewestelijke plannen en beleid
  • Preventie en inspectie
  • Projecten en resultaten

Tools en data

  • Kaarten
  • Websites en tools
  • Het milieu: stand van zaken
  • Lesmateriaal opleidingen en seminaries

Tools en data

  • Kaarten
  • Websites en tools
  • Het milieu: stand van zaken
  • Lesmateriaal opleidingen en seminaries
  • Pers
Blog burgers
Website Professionals
Website Onderwijs

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Youtube
  • Instagram

Nieuwsbrieven

Blijf op de hoogte

Ik schrijf me in
  • Toegang tot milieu-informatie
  • Toegankelijkheidsverklaring
  • Eco-design
  • Wettelijke bepalingen
  • Transparantie