De stad vergroenen: wie doet wat om de leefomgeving te verbeteren?

Om de kwaliteit van de leefomgeving in de stad te verbeteren, ons aan te passen aan de effecten van de klimaatveranderingWijst op trage variaties van de klimaatskenmerken mettertijd, op een welbepaalde plaats : opwarming of afkoeling. Sommige vormen van luchtvervuiling, veroorzaakt door menselijke activiteiten, zijn een bedreiging voor het klimaat in de zin dat er een globale opwarming zou kunnen ontstaan. Dit verschijnsel kan belangrijke schade veroorzaken: stijging van de zeeniveaus, verergering van de uiterste klimaatsverschijnselen (droogtes, overstromingen, wervelstormen, enz.), destabilisatie van de bossen, bedreiging voor de zoetwatervoorraden, moeilijkheden voor de landbouw, woestijnvorming, vermindering van de biodiversiteit, verspreiding van tropische ziekten, enz. en de biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora). te versterken, is de vergroeningOpzettelijke handeling die tot doel heeft vegetatie in groenarme zones in te voeren. van de openbare ruimte een erg belangrijke hefboom. Dit is hoe Leefmilieu Brussel daaraan bijdraagt.

Wat is vergroening?

Vergroenen houdt in dat er overal waar het mogelijk is, vooral in de plaats van beton of asfalt er iets wordt geplant. Kunstmatige en verharde oppervlakten (die vaak donker van kleur zijn) slaan veel warmte op, maar vergroende oppervlakten zorgen voor frisheid en dragen bij aan een betere luchtkwaliteit. Bovendien trekken ze ook bijen, vlinders en vogels aan en dragen ze ook zo bij aan de ondersteuning van de biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora)..

Groene daken en gevels, bomen in de straten, groene bermen en ronde punten, grastegels op parkings, grindpaden met vegetatie of het weghalen van kunstmatige elementen en het herstellen van levende bodems overal waar mogelijk, allemaal handelingen die bijdragen aan de veerkracht van de stad.

Ook de ecologische kwaliteit van de al “groene” ruimten kan verbeterd worden door aan ecologisch beheer te doen. Meer bomen planten op die plekken is moeilijker: er moet goed nagedacht worden over bomen planten, want de open plekken met weinig bomen en veel zon zijn ook belangrijk voor de diversiteit van soorten en landschappen.

De actoren van de groene ruimten

Iedereen kan op zijn of haar eigen niveau ingrijpen, maar de belangrijkste actoren van de vergroeningOpzettelijke handeling die tot doel heeft vegetatie in groenarme zones in te voeren. van de openbare ruimte zijn de overheidsinstanties zelf: de gemeentelijke en gewestelijke administraties.

De openbare wegen en pleinen, die grotendeels verhard zijn, zijn de belangrijkste aandachtspunten omwille van hun grote milieu-impact: bijdrage aan warmte-eilanden, slechte luchtkwaliteit, ecologische barrières ... Zoveel negatieve gevolgen die verminderd kunnen worden door vergroening.

Die ruimtes worden, afhankelijk van het type weg, beheerd door Brussel Mobiliteit of door de gemeentes. Het is ook hun verantwoordelijkheid om het gewone onderhoud uit te voeren (bomen snoeien, dode bladeren verzamelen ...), maar ook de inrichting of herinrichting van die ruimten. Zoveel mogelijkheden om meer ruimte te geven aan het groene, de putten voor bomen te vergroten, regenwater natuurlijk te beheren en nieuwe bomen te planten of nieuwe beplante zones aan te leggen. Die projecten worden uitgevoerd in het kader van duurzamewijkcontracten (aangestuurd door Urban) of stadsvernieuwingscontracten (aangestuurd door Urban en Perspective).

Urban, de gewestelijke administratie voor stedenbouw, levert bovendien de vergunningen en toelating voor stedenbouwkundige projecten. Deze stuurt ook de algemene visie van de openbare ruimte aan via de Handleiding van de openbare ruimte en het Gewestelijk stedenbouwkundig reglement, waarin  de principes, normen en aanbevelingen staan voor de inrichting, de materiaalkeuze of de verdeling van de ruimte.

Perspective, de gewestelijke administratie voor de ruimtelijke ordening, stuurt de grote strategieën en de visies van de ruimtelijke ordening aan zoals het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP), het Gewestelijke Plan voor Duurzame OntwikkelingOntwikkelingswijze die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. Het gaat dus om een demarche die ernaar streeft de continuïteit van de economische en sociale ontwikkeling in de tijd voort te zetten, met eerbied voor het leefmilieu en zonder de natuurlijke hulpbronnen die nodig zijn voor de menselijke activiteiten in gevaar te brengen. (GPDO) en de Richtplannen van Aanleg (RPA).

Welke rol speelt Leefmilieu Brussel daarin?

Buiten de parken en de natuurreservaten die in het beheer van Leefmilieu Brussel zijn, kan onze administratie niet rechtstreeks ingrijpen in de vergroeningOpzettelijke handeling die tot doel heeft vegetatie in groenarme zones in te voeren. van verharde ruimten. Leefmilieu Brussel helpt andere overheidsinstanties door advies te leveren en hulp aan te bieden bij milieukwesties. Op het vlak van vergroening van onze stad verzekert onze administratie een strategisch luik door bij te dragen aan de gewestelijke vergroeningsvisie, bijvoorbeeld via het Natuurplan, het Waterbeheerplan of de Good Soil-strategie.

Hierbij van belang zijn de ambities die door Europa zijn vastgelegd in de Green Deal en de strategie voor de biodiversiteitDe diversiteit aan levende soorten die zich kunnen in stand houden en die zich zonder externe hulp kunnen voortplanten (fauna en flora). voor 2030. Daarom heeft onze administratie ook het project LIFE ‘Urban Greening Plans’ aangestuurd over de vergroeningsplannen die Europa wenst door te voeren door met name te werken aan het straten-parkenconcept. Het project Clearing House bestudeert dan weer bepaalde ruimtelijke ordeningsplannen in Sint-Lambrechts-Woluwe.

We nemen dus actief deel aan de uitwisselingen tussen de administraties over de grote uitdagingen van de openbare ruimte, in het bijzonder bij de herziening van de plannen en reglementen op het vlak van stedenbouwkunde en ruimtelijke ordening. Onze administratie wordt ook geraadpleegd voor de verwezenlijking van de belangrijkste gewestelijke instrumenten (stadsvernieuwingscontracten, duurzame wijkcontracten, as- en huizenblokcontracten ...).

Op kleinere schaal ondersteunen we gemeenschapsprojecten via de projectoproep Klimaatactie waarvan de as Natuurstad bijdraagt aan het financieren van de vergroeningsstappen, het beheer van regenwater en het natuurlijke inrichtingen.